چرا امام حسن مجتبی (ع) با معاویه صلح کرد؟
یک کارشناس مذهبی دلایل صلح امام دوم شیعیان با معاویه را تشریح کرد.
در بیست و یکم رمضان سال 40 هجری پس از به شهادت رسیدن امام علی (ع)، مردم کوفه بویژه شیعیان، سراسیمه به سوی امام حسن (ع) فرزند رسول الله (ص)، شتافتند، برای پذیرفتن مسئولیت خلافت و بیعت. پس از درخواست و حضور مردم، امام علاوه بر امامت، رسمابه عنوان خلیفه انتخاب شدند و مردم کوفه و تمامی حاضران با ایشان بیعت کردند.
امام حسن مجتبی (ع) حکومتی را که در اختیار داشت، طی صلحی، آن را به دشمن دیرینه پدرش واگذار کرد. در حالی که امام حسن (ع) پس از شهادت پدرش امام علی (ع) با میل و رغبت مسلمانان و بیعت فراگیر آنان، به خلافت رسیده و زمان حکومت را به دست گرفته بود. مناطق بزرگی از عالم اسلام مانند یمن، حجاز، بحرین، سواحل خیلج فارس و دریای عمان، عراق، ایران و مناطق شرقی و خراسان در تحت حکومت او قرار داشته و وی را در برابر دشمنانش یاری می‌کردند.
با این حال، امام حسن مجتبی (ع) پس از حدود شش سال حکومت، با معاویه بن ابی سفیان صلح کرد و حکومت را ناباورانه به او واگذار و از حق طبیعی و مسلم خود درگذشت و برای همیشه از حکومت و خلافت ظاهری به دور ماند.
امام حسن مجتبی (ع) به ویژگی بردباری و صلح خواهی معروف شده است. وی نه تنها پس ازپذیرش صلح، بلکه پیش از آغاز امامت و بر عهده گرفتن امر خلافت، در دوران کودکی، به این صفت کامل انسانی متصف بود. رسول خدا (ص) در حالی که امام حسن مجتبی (ع) کودکی خردسال بود، درباره‌اش فرمود: ان ابنی هذا سید یصلح الله به بین فئتین عظیمتین، یعنی: این پسرم (حسن بن علی) همانا شخصیت و سید بزرگواری است که خداوند سبحان به وسیله او، میان دو گروه بزرگ، صلح و آرامش برقرار می‌کند.
امام حسن مجتبی (ع) که راز دار و سنگربان مقام نبوت و امامت است، بیش از همه انسانها به پاسداری از تلاشهای جدش محمد مصطفی (ص) و عدالت پروری پدرش علی مرتضی (ع) می‌اندیشید. او خود را در برابر آنها مسئول می‌بیند و احساس می‌کند که با ادامه نبرد و خون ریزی به چنین مقصودی دست نخواهد یافت و راه آسانتر و کم خطرتری نیز وجود دارد که آن، صلح است. بنابراین، پذیرش صلح و آرامش، نه تنها منافاتی با مبانی فکری و عقیدتی مکتب اهل بیت (ع) ندارد، بلکه خواسته اصلی است. همچنین صلح امام حسن مجتبی (ع) از انقراض شیعه و نابودی محبان و پیروان مکتب اهل بیت (ع) به دست سپاهیان معاویه پیشگیری کرده است.
حجت السلام والمسلمین فربهی کارشناس مذهبی گفت: یکی از سوالاتی که در زندگی امام حسن مجتبی علیه السلام از قدیم الایام وجود دارد این است که چرا امام علیه السلام هنگامی که با معاویه صلح کرد، مقداری از اراضی مسلمین را برای حکومت خود نگه نداشت؟ مثلا با معاویه صلح می کرد که معاویه حاکم اراضی مسلمین باشد و امام علیه السلام والی مدینه باشد.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: محققین بر این باورند که مردم عصر امام حسن مجتبی علیه السلام دچار شک نسبت به رهبر جامعه شده بودند و تردید داشتند که نکند دعوای بین معاویه و امام مجتبی دعوای قبیله ای بنی امیه و بنی هاشم باشد. فلذا از پیروی دستورات امام حسن علیه السلام سر باز می زدند. یا آن چنان که باید از ایشان تبعیت نمی کردند.
وی افزود: امام حسن علیه السلام هم که شیوع بیماری تردید را در مردم حس کرده بود، خلافت را تماما به معاویه تسلیم کرد تا بیماری شک جامعه نسبت ایشان درمان شود. این مسئله تا جایی پیش رفت که هنگام مرگ معاویه، چهره دنیاپرست او برای همه مردم، حتی اطرافیانش آشکار شده بود. که یکی از طرفداران معاویه به نام ضحاک بن قیس وقتی قصد داشت خبر مرگ معاویه را بدهد گفت:«ای مردم! امیرالمومنین معاویه جان داد و این کفن اوست. ما او را در آن می پیچیم و در قبر می گذاریم و او را به اعمالش می سپاریم.»
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت