چرا اپوزیسیون ترکیه از اردوغان شکست خورد؟

بر اساس گزارش شورای عالی انتخابات کشور و داده‌های خبرگزاری دولتی آنادولو، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، مجددا در انتخابات پیروز شد. با باز شدن 85/ 99درصد صندوق های رای در دور دوم، اردوغان 16/ 52درصد آرا و رقیبش کمال کلیچداراوغلو 84/ 47رصد آرا را به خود اختصاص دادند. این در حالی است که در دور اول رقابت‌ها، اردوغان 52/ 49درصد از آرا را به خود اختصاص داد و کلیچداراوغلو 88/ 44درصد آرا را به‌دست آورد. سینان اوغان هم 17/ 5درصد آرا را به‌دست آورد؛ اما اعلام کرد که در دور دوم از اردوغان حمایت می‌کند.

توافق قاهره و آنکارا برای تبادل سفیر

خبرگزاری آنادولو گزارش داد، 84/ 88درصد از 64میلیون واجد شرایط رای دادن در ترکیه در دور اول رای دادند؛ اما نرخ مشارکت در دور دوم به 84درصد کاهش یافت. الجزیره در گزارشی در همین رابطه گریزی به پیشینه سیاسی اردوغان زد و نوشت: رئیس‌جمهور کنونی 20سال در قدرت بوده است که 9سال آن به‌عنوان رئیس‌جمهور بوده و 11سال آن به‌عنوان نخست‌وزیر (یعنی از سال 2003 تا 2014). اردوغان همچنین از سال 1994 تا 1998 شهردار استانبول بود. او اکنون وارد سومین دوره متوالی ریاست‌جمهوری خود شده است. «اندرو ویلکس» در گزارش دیگری در تاریخ 28مه در الجزیره نوشت: اردوغان در یک انتخابات پرچالش و نفس‌گیر که به دور دوم کشیده شد، توانست بار دیگر پیروز انتخابات شود. انتظار می‌رود این نتیجه در روزهای آینده تایید شود.

این انتخابات باعث می‌شود اردوغان 5سال دیگر در قدرت بماند و به این ترتیب، دوران حاکمیت او بر ترکیه به 25سال افزایش یابد. اردوغان طول مدت حکمرانی را در ترکیه شکست. پیش از او، آتاتورک با 15سال حکمرانی بیشترین طول مدت حکمرانی را داشت. اردوغان در سخنرانی پیروزی خود گفت: «ترکیه برنده شد.» اردوغان در بیرون از محل اقامت خود در «اوسکودار» استانبول ظاهر شد و قبل از تشکر از جمعیت هوادار خود، در آنجا آواز خواند. اردوغان گفت: «ما دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری را با رضایت مردم خود به پایان رساندیم. ان‌شاءالله مانند 21سال گذشته لایق اعتماد شما باشیم.» رئیس‌جمهور ترکیه همچنین گفت که کلیچداراوغلو، نامزد حزب اصلی اپوزیسیون جمهوری‌خواه خلق (CHP) را به‌دلیل عملکرد بد خود پاسخگو خواهد کرد.

وی افزود که تعداد کرسی‌های CHP در پارلمان نسبت به نظرسنجی‌های سال 2017 کاهش یافته است. اردوغان سپس به آنکارا رفت و در کاخ ریاست‌جمهوری در جمع هواداران سخنرانی کرد. اردوغان به جمعیت حاضر گفت فوری‌ترین مساله‌ای که کشور با آن مواجه است، تورم است. وی همچنین افزود: «التیام زخم‌های زلزله فوریه و بازسازی شهرها و شهرک‌های ویران‌شده در فاجعه طبیعی همچنان در اولویت‌های او خواهد بود.» اردوغان در سخنرانی‌های خود بارها حریف خود را «مورد حمایت تروریست‌ها» نامید.

انتقاد تند روزنامه اصلاح‌طلب از ادعای عجیب عضو جبهه پایداری درباره طالبان

«رجب سویلو»، «یوسف سلمان اینانچ» و «یونس امره اوروچ» هم در گزارش 28مه در «میدل‌ایست‌آی» نوشتند، رجب طیب اردوغان روز یکشنبه با شکست رقیب خود کمال کلیچداراوغلو در دور دوم انتخابات، برای سومین‌بار به‌عنوان رئیس‌جمهور ترکیه انتخاب شد. نتایج اولیه حاکی از این بود که اردوغان 52درصد آرا را به‌دست آورده است؛ درحالی‌که رقیب او موفق شد 48درصد را به‌دست آورد. با این حال، اردوغان به‌عنوان پیروز انتخابات مورد استقبال هواداران خود در استانبول قرار گرفت. اردوغان با بیان اینکه «برنده این انتخابات تمام ملت 85میلیونی ترکیه است»، گفت که مسوولیت حکومت برای پنج‌سال آینده به او سپرده شده است.

وی افزود: «ما دور دوم انتخابات را با موفقیت پشت سر گذاشتیم. من از ملتم تشکر می‌کنم.» کلیچداراوغلو در اظهارات تلویزیونی پس از شکست خود گفت: «این انتخابات به وضوح نشان داد که ملت اراده واقعی برای مبارزه و تغییر دولت خودکامه دارد.» با این حال، اگرچه آینده این پیرمرد 74ساله نامشخص است، اما رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) گفت: «من به راه خود ادامه خواهم داد.» درحالی‌که جمعیت عظیمی در خارج از اقامتگاه رئیس‌جمهور جمع شده بودند، تبریکات متحدان اردوغان در داخل و خارج هم می‌رسید. اول از همه پیام «تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» امیر قطر رسید که «به برادر عزیزم رجب طیب‌اردوغان» تبریک گفت.

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر که تا همین اواخر دشمن اصلی منطقه ای او بودند، از جمله افرادی بودند که پیام‌های خود را ارسال کردند. با تایید پیروزی اردوغان، لیر ترکیه بیش از 5/ 0درصد کاهش یافت و به 05/ 20درصد در برابر دلار آمریکا رسید. ترکیه از بحران گزنده هزینه‌های زندگی رنج می‌برد؛ درحالی‌که بازارها از دگم‌اندیشی اردوغان علیه نرخ بهره که به افزایش تورم کمک کرده است، متقاعد نشده‌اند.

رای‌گیری بدون مشکل

«احمد ینر» رئیس هیات عالی انتخابات گفت که رای گیری بدون مشکل انجام شد. خبرگزاری رسمی آنادولو میزان مشارکت را 84درصد اعلام کرد که تنها چند درصد کمتر از دور اول در 14مه بود. خوابیدن گربه روی صندوق، ورود یک بره به حوزه رای‌گیری، رای یک عروس و یک پیرزن 113ساله که در دوران عثمانی به دنیا آمده بود، از حواشی انتخابات یکشنبه بود. در منطقه «مالتپه» استانبول، یکی از پایگاه‌های CHP، رای‌دهندگان دچار اختلاف شدند. علی، دانشجوی 22ساله دانشگاه به میدل‌ایست‌آی گفت: «البته، ما دوباره آمدیم تا به کلیچداراوغلو رای دهیم، اگرچه پیروزی دشوارتر به نظر می‌رسد.» او می‌گفت: «حداقل ما می‌خواهیم به اردوغان نشان دهیم که تقریبا نیمی از کشور از حکومت استبدادی او حمایت نمی‌کنند.» از سوی دیگر، «بتول ییلماز» یکی از حامیان اردوغان، از پیروزی مجدد رئیس‌جمهور مستقر در انتخابات خوشحال به نظر می‌رسید. او به میدل‌ایست‌آی گفت: «ما به اردوغان برای مبارزه با تروریسم، بهبود کشورمان و افزایش تولید کالاهای محلی نیاز داریم.»

ناتوانی در جذب ملی‌گرایان

برای کلیچداراوغلو هرگز قرار نبود وضعیت این‌گونه به پایان برسد. پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی 14مه، چندین نظرسنجی معتبر او را در دور اول به‌طور کامل برنده اعلام کردند. کلیچداراوغلو یک ائتلاف انتخاباتی متشکل از حزب چپ میانه CHP و پنج حزب راست‌گرا به نام «جدول شش» را تشکیل داده بود و مورد حمایت حزب HDP طرفدار کردها قرار گرفت. اما این کافی نبود. اردوغان با پیروزی 5/ 49درصدی در دور اول، پنج امتیاز بیشتر از کلیچداراوغلو، نتوانست از آستانه 50درصد برای یک برد کامل عبور کند و باعث شد انتخابات به دور دوم کشیده شود. در همین حال، حزب حاکم عدالت و توسعه اردوغان و متحدانش اکثریت پارلمان را به‌دست آوردند. طی مبارزات انتخاباتی دور دوم، لفاظی‌های تهاجمی اردوغان فروکش کرد؛ درحالی‌که کلیچداراوغلو با رویکردی ناسیونالیستی وعده بازگرداندن همه 7/ 3میلیون پناه‌جوی سوری به کشور خودشان را داد.

با این حال، درخواست‌های کلیچداراوغلو نتوانست سینان اوغان، نامزد افراطی ناسیونالیست ریاست‌جمهوری را که 5درصد آرا را به دست آورده بود و بعدا از اردوغان حمایت کرد، تحت تاثیر قرار دهد. در پایان، به نظر می‌رسید که آرای رای‌دهندگان اوغان بین هر دو نامزد در دور دوم تقسیم شده است. در پایگاه‌های حزب عدالت و توسعه مانند قونیه، یوزغات و قیصری، رئیس‌جمهور سهم خود را 3 تا 5درصد افزایش داد. در همین حال، در مناطق تحت سلطه CHP مانند کرکلارلی، ادیرنه و تکیرداغ، کیلیچداراوغلو سهم آرای خود را 4-3 درصد افزایش داد.

حمایت کردها چه شد؟

شاید فاجعه برای کلیچداراوغلو، کاهش چشمگیر مشارکت مردمی در مناطق کردنشین بود که از 70/ 81درصد به 74/ 75درصد کاهش یافت. به نظر می‌رسید که اظهارات به‌شدت ناسیونالیستی و ترکی کاندیدای مخالف و توافق با حزب راست‌گرای «پیروزی»، رای‌دهندگان کرد را از وی دور کرد. یکی از ساکنان دیاربکر، استانی با اکثریت کردنشین در جنوب شرقی ترکیه، گفت که رای نمی‌دهد؛ زیرا هیچ‌یک از طرفین به کردها اهمیت نداده‌اند. در پاسخ به این پرسش که آیا تصمیم او می‌تواند به اردوغان در این رقابت‌ها کمک کند یا خیر، این جوان 25ساله که نمی‌خواست نام خود را فاش کند، گفت که برایش مهم نیست.

او به میدل‌ایست‌آی گفت: «این به هیچ وجه به من مربوط نیست. در این سیستم، کردها نادیده گرفته شده‌اند. بگذارید آنها بجنگند. کاری هم که کردها انجام می‌دهند به من مربوط نیست.» اردوغان در حال حاضر چشم خود را به رقابت انتخاباتی بعدی معطوف کرده است: انتخابات شهرداری در مارس سال آینده. او درحالی‌که از حامیانش در استانبول در انتخابات2024 خواستار کمک شد، هشدار داد که CHP و متحدانش طرفدار همجنس‌گرایان هستند.

«بن هوبارد» هم در گزارش 28مه در نیویورک‌تایمز نوشت که اردوغان از بزرگ‌ترین چالش سیاسی عمرش پیروز بیرون آمد. پیروزی او در حالی است که اقتدار او بر امور و تحولات داخلی بیشتر می‌شود. به نوشته هوبارد، تداوم حضور اردوغان در قدرت به این معناست که او دست‌کم برای ربع قرن (25 سال) در قدرت خواهد بود و اثر یا نشانه‌های خود را بر جامعه ترکیه تا سال‌ها به جا خواهد گذاشت. او با بودن در ناتو توانسته در قضایای اوکراین میانجی‌گری کند و جایگاه ترکیه را به‌عنوان یک کشور مسلمان 85 میلیونی ارتقا دهد. اردوغان با زیرکی توانست از بحران‌ها برای افزایش قدرت خود استفاده کند. او مراکز مهم تصمیم‌گیری را درون کاخ ریاست‌جمهوری مستقر کرده است. رقیبانش می‌ترسند که او پس از اتمام دور سوم دست به یک بازی دیگری بزند تا بار دیگر پیروز انتخابات شود. با این حال، پیش‌بینی ناپذیری اردوغان باعث شده است متحدان غربی‌اش از رویکردهای او در اوکراین در عجب بمانند: اینکه او در اوکراین جانب کدام طرف را می‌گیرد.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.