چرا بورس در یک هفته اخیر ریزشی شد؟/ پیش بینی بازار سهام در هفته آینده / وقتی دولت روحانی حساب بانک مرکزی را خالی کرد

احمد جانجان کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ درباره آخرین وضعیت بورس و روند ریزش‌های روز اخیر، اظهار کرد: یک واقعیت امروز در بازار وجود دارد که البته از قبل قابل‌پیش‌بینی بود و آن این است که دولت آقای روحانی از ابتدای سال جاری تا مرداد ماه اوراق زیادی را نفروخته بود. حقوق کارمندان دولت از محل تنخواه که تقریبا 51 هزار میلیارد تومان است، پرداخت شد؛ یعنی از بانک مرکزی، استقراض و پرداخت کرد.

اقدامی که دولت روحانی بعد از 8 سال روز روزهای پایانی انجام داد وی افزود: با توجه به افزایش حقوق اعمال شده در دولت تدبیر و امید و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، نیز بر مبلغ پرداختی در ماه‌های پیشرو افزوده شده که سرجمع این تعهدات فشار سنگینی را بر دوش دولت سیزدهم تحمیل کرده است.

جانجان با بیان اینکه دولت تدبیر و امید 8 سال این مجوز را داشت که حقوق‌ها را همسان‌سازی کند، ولی از این کار سرباز زد، گفت: دولت روحانی برای این‌که شاخص بورس نریزد و نام خوبشی را از خود باقی بگذارد، در ماه‌های پایانی این اقدام را انجام داد که بار مالی دارد؛ هدفش این بود که با این تعهدات بار مالی به دولت بعدی تحمیل کند زیرا دیگر خودش نیست تا پاسخگوی باشد؛ زیرا جرئت این را نداشتند که در زمان خودشان این قانون را عملی کنند و افزایش حقوق و همسان‌سازی را در ماه پایان دولت اعمال کرد.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: نتیجه این اقدام این شد که امروز کارمندان می‌گویند، خدا بیامرزد روحانی را که حقوق‌ها را افزایش داد ولی از خود نمی‌پرسند که چرا این افزایش را 8 سال پیش و در راستای اجرای قانون انجام نداد. چرا بار مالی آن را با وجود کمبود منابع در بودجه به دولت جدید تحمیل کرد و اینکه در 5 ماه اخیر نیز اوراق عرضه نکرد و حساب تنخواه بانک مرکزی را تخلیه و اقدام به پرداخت‌ها کرد.

وی تاکید کرد: کارشناسان اقتصادی بارها چند ماه گذشته گفتند که دولت جدید هیچ راهی جز افزایش فروش اوراق نخواهد داشت که نتیجه این فروش در وهله نخست باعث ریزش در بازار سرمایه خواهد شد. جانجان با اشاره به اینکه تقریبا دولتمی‌بایست در هر ماه 10 هزار میلیارد اوراق را به فروش برساند، توضیح داد: تا مردادماه حدود 60 تا 70 همت اوراق باید عرضه و به فروش می‌رفت که در این مدت فقط حدود 12 همت فروخته شد، لذا این عامل باعث رشد بازار سرمایه و افزایش تورم به‌واسطه خروج پول پرقدرت از حساب تنخواه بانک مرکزی شد؛ در حالی که نباید این اتفاق رخ می‌داد ولی دولت روحانی با پرداخت آن به‌عنوان حقوق، پایه پولی افزایش جدی پیدا کرده که بر تورم دامن زده است و دوباره افزایش قیمت هستیم.

گرانی‌های امروز حاصل اقدام دولت روحانی است / ریزش امروز بورس به دلیل فروش اوراق است

این کارشناس بورس گفت: امروز مردم همه اینها را از چشم رئیسی می‌بینند و می‌گویند چرا با روی کار آمدن او هنوز قیمت‌ها در حال رشد است ولی نمی‌دانند که اثر ضریب تکاثر هر 10 هزار میلیارد تومانی که روحانی از حساب بانک مرکزی برداشت را 7 برابر می‌کند. اگر بخشی از این کسری از طریق فروش اوراق و بخشی دیگر از سایر منابع تأمین می‌شد، افزایش قیمت‌ها به این شکل افسارگسیخته خود را در جامعه نشان نمی‌داد. وی ادامه داد: برای وزیر اقتصاد چاره‌ای جز جذاب‌تر کردن سود و فروش اوراق نمانده و به نظرم در این بازه باید سود را بین 27 تا 28 درصد ببندند تا موفق به فروش اوراق شوند و بتواند این 6 ماه عقب‌افتادگی را جبران کنند؛ یعنی باید 10 تا 15 هزار میلیارد اوراق بفروشند که این هم باعث ریزش مجدد بورس خواهد شد.

نقش قیمت ارز در ریزش روزهای اخیر / نرخ دلار به کجا می‌رسد؟ جانجان با اشاره به اثرات نرخ ارز در ریزش‌های اخیر بازار سرمایه، گفت: این روزها عدم ثبات قیمت ارز و این پیش‌بینی که با عدم توافق این نرخ بالا خواهد رفت و بعد از آن سیگنال‌های مثبت روزهای اخیر که روند نرخ دلار را تا حدودی کاهشی کرد، هم در ریزش بورس مؤثر است. پیش‌بینی‌ام این است که در صورت توافق این نرخ به‌صورت خوش‌بینانه به بین 20 تا 22 هزار تومان می‌رسد؛ البته منابع حاصل از توافق نباید باعث ولخرجی شود بلکه باید منابع مدیریت شود. وی اضافه کرد: البته سناریوهایی که ممکن است با طرف‌های مقابل به مشکل هم مواجه شویم را باید مدنظر داشته باشیم. فقط بر اساس خوش‌بینی‌ها برنامه‌ریزی نکنیم، زیرا غربی‌ها ممکن است، ناگهان اقداماتی را انجام دهند که عرصه را بر ما تنگ کنند. از نظر تکنیکال مقاومت نرخ دلار در محدوده 28 هزار تومان است که انتظار می‌رود که در حوالی 25 هزار تومان به آرامش نسبی برسد تا با تحلیل شرایط بتوانیم روندها را رصد و پیش‌بینی کنیم که چه اتفاقاتی برای ارز رخ خواهد داد. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگر مثل فروردین امسال نرخ ارز به محدود 21 هزار تومان برسد و اخبار خوش باعث شود، این روزها نرخ ارز به 25 هزار تومان بازگردد، آن زمان بازگشت به محدوده 22 هزار تومان تسریع خواهد شد و چند ماهی به آرامش دارد؛ البته همه اینها خارج از مسائل ریسکی است که در کشور با آن مواجه هستیم.

سناریوهای پیش‌بینی نشده، تهدیدی برای اقتصاد کشور است / تلاش آمریکا برای بازگشت به برجام وی گفت: کسانی که امروز با آنها روبه‌رو هستیم دستشان در طرح سناریوهای آشوب، باز است و اگر زمانی اتفاقاتی از جنس آبان 98 و... بیفتد باید به‌سوی سناریوهای بدبینانه‌تری حرکت کنیم؛ البته این روزها امریکا بسیار برای مذاکره با ما مشتاق است و تا کنون چند پیام توسط الکاظمی نخست‌وزیر عراق و نخست‌وزیر ژاپن برای ما ارسال کردند. در یکی از این پیام‌ها گفتند اولویت امریکا بازگشت به برجام است و تاکید دارند که پیشنهاد 4 صفحه‌ای آنها در وین همچنان پا برجاست. توسط الکاظمی هم عنوان کردند که تضمین می‌دهند این بار در 3 ماه اول توافق، 100 میلیارد دلار نصیب اقتصاد ایران خواهد شد.

جانجان با اشاره به اینکه آنها در برجام هم همین حرف‌ها را می‌زدند، ادامه داد: امریکایی‌ها دارند به هر طریقی که ممکن است مسئولان ایران را تحریک می‌کنند تا بتوانند به برجام بازگردند و می‌خواهند با استفاده از جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای این روند را حفظ کنند؛ زیرا دموکرات‌ها با یک ضرب العجل جدی مواجه هستند. آنها در سال 2023 انتخابات امریکا را دارند و از هم اکنون بر اساس برجام و قطعنامه محدودیت‌های هسته‌ای ایران باید برداشته شود. امریکا می‌خواهد به هر نحوی شده از همه پیشنهادهای اغوا گرایانه استفاده کنند تا در این بازی بمانند.

به عملکرد غربی‌ها نمی‌توان خوش‌بین بود / آمریکا تمام تلاششان را برای تطمیع ما انجام می‌دهد وی بیان کرد: البته ممکن است در صورت عدم موفقیت فشارها را افزایش دهند که در شرایط کنونی باید دید تیم مذاکره جدید چه می‌کند. پیام امریکا از طریق وزیر امور خارجه ژاپن مبنی بر آزادسازی 8 میلیارد دلار دارایی ایران در کره قابل‌اعتماد نیست زیرا آنها صراحتا گفته‌اند که مایل بودند این پول در زمان روحانی آزادسازی شود. روحانی باتوجه‌به انتهای دوره‌اش می‌خواست با کاهش نرخ شدید ارز با ارزپاشی، نام خوبی از خود باقی بگذارد. برای همین اعلام کرد قیمت واقعی دلار 15 هزار تومان است.

جانجان توضیح داد: امریکایی‌ها می‌دانند که آقای رئیسی قرار است مدت‌ها سکان‌دار کشور باشد و اشتیاقی را برای ارز پاشی ندارد، پس نمی‌توانند به وعده‌های آمریکایی‌ها اعتماد کرد؛ زیرا آنها به وعده آزادسازی 8 میلیارد دلاری پول‌های بلوکه شده کشورمان عمل نکردند؛ حالا چطور وعده آزادسازی 100 میلیارد دلاری در سه ماه را می‌دهند؟.

چرا روحانی نرخ دلار را 15هزار تومان اعلام کرد؟

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: بنابراین پیام 5 بندی که ژاپنی‌ها حامل آن بودند؛ مبنی بر آزادسازی 4 اسیر امریکایی، سیامک و بابک نمازی و دو انگلیسی در مقابل آزادسازی پول‌های ایران در کره و دریافت طلب 480 میلیون پوندی خرید تانک‌ها چیفتن در دوره شاه، قابل‌اعتماد نیست. روحانی با اعتماد به این حرف‌ها قیمت دلار را 15 هزار تومان اعلام کرد. او زیان جدی به بورس زد و شاخص کل هم‌وزن را از محدوده 470 هزار واحد به 390 هزار واحد رساند که اثرات آن هنوز در بورس مشهود است. این ریزش در پی تصور تزریق دلار به بازار رخ داد و حالا هم که آزادسازی پول ما در کره را مشروط به برجام کردند و گفتند دیگر این مبحث در مذاکرات وین ادامه نخواهند یافت؛ نشان می‌دهد که آنها نمی‌خواهند این پول آزاد شود.

قیمت‌گذاری دستوری صنعت را به نابودی کرد / بازار با عرضه کنترل می‌شود نه دستور  وی همچنین در مورد قیمت‌گذاری دستوری و تاثیر آن بر اقتصاد و بازار سرمایه، گفت: قیمت‌گذاری دستوری عملا صنایع کشور را نابودی می‌کند. باید سایه این سیاست از صنایع ما برداشته شود تا بر اساس واقعیت‌های بازار فعالیت و رشد کنند. در سایه قیمت دستوری، با ممنوعیت صادرات یک‌قلم کالا برنامه‌ریزی و هزینه‌های چندساله یک صنعت را نابود می‌شود، بعد همان کالا را برای فروش در داخل کشور با توجه به افزایش قیمت دلار و بالا رفتن هزینه، می‌خواهند به آن ارز 4200 تومانی تخصیص دهند. تولیدکننده بیچاره که با قیمت‌گذاری به‌واسطه قراردادها و تعهدات زیان دیده و کالای خود را نمی‌تواند در رقابت با کالای خارجی منصفانه بفروشد. این کارشناس ادامه داد: در اقتصاد اصل بر این است که بازار با عرضه کنترل شود نه دستور. عرضه با افزایش تولید، بهره‌وری و راندمان کاری و حمایت از تولید رخ خواهد داد. اینکه مقام معظم رهبری سال‌هاست تاکیدشان بر تولید است به‌واسطه همین اصل اقتصادی است؛ دولتمردان باید به این نگاه رهبری برسند.

عامل ورشکستگی صنایع رانت و خود تحریمی است

جانجان تاکید کرد: باصنعت گران امروز مشکلات زیادی دارند ولی تلاش می‌کنند اما با توجه به مشکلات موجود، در مقابل رانتی که عده‌ای می‌برند، زیان می‌کنند. عامل ورشکستگی صنایع در سال‌های اخیر همین رانت‌هاست. بسیاری از این شرکت‌های تولید در حال بزگشت به به چرخه تولید هستند. امروز که با قطع حمایت ارزی از محصولات خارجی، صنایع لوازم‌خانگی داخلی جان تازه‌ای گرفته‌اند. پس نتیجه می‌گیریم که ما می‌توانیم، اگر خود تحریمی نکنیم.

عملکرد برخی از حقوقی‌ها در بورس فاجعه آمیز و جنایت است این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نقش حقوقی‌ها در ریزش‌های روزهای اخیر، گفت: اعلام شد که سازمان بورس برنامه‌ای برای فروش سهام عدالت به صورت خرد ندارد و تنها عرضه‌های بلوکی مانند گذشته انجام می‌شود. سال گذشته هم همین را گفتند ولی در عمل به شکل دیگری اجرا کردند. هر وقت از عرضه بلوکی صحبت کردند در نهایت موضوع رسیده به خریدوفروش‌های خرد؛ یعنی وقتی برای سهام‌داران خرد تشدید می‌شود که حقوقی‌ها هم بیش از حمایت، روی سود خودشان تمرکز می‌کنند. وی اضافه کرد: مثلا یکی از حقوقی‌ها، سهمی را نابود کرد تا خودشان بتوانند در قیمتی پایین‌تر آن را بخرند؛ کاری که آنها می‌کنند در بورس فاجعه و جنایت است. زمانی که ارزش و میزان معاملات کاهش می‌یابد، ارزش صفوف فروش نیز کاهشی می‌شود؛ اگر این ارزش به کمتر از 3 یا 4 همت برسد، این پارامترها باعث خواهد شد تا با نگاهی به بازار سهام مشاهده کنیم که حقوقی‌ها سهامشان را جمع می‌کنند. در شرایط کنونی بازار به نظر می‌رسد وقتی شاخص هم‌وزن زیر محدوده 423 هزار تا قرار بگیرد این امکان وجود دارد که این عدد حتی از 411 هزار تا هم پایین‌تر برود که اگر رخ دهد رسما کاهش تا پله 392 هزار واحد هم اتفاق می‌افتد. جانجان در پایان بیان کرد: البته بعد از این عدد، طبیعتا شاخص باز گشت دارد و به‌تدریج رشد خواهد کرد. هم اکنون بسیاری از سهم‌های ارزشمند بازار دارای در صف فروش هستند، لذا به نظرم در هفته آینده تعداد فروشنده‌ها کمتر می‌شود و بازار به تراز خواهد رسید؛ اگر این اتفاق رخ ندهد، احتمال دارد بازار بحرانی‌تر شود. انتهای پیام /