چرا در ایران احزاب قدرتمند پا نمی‌گیرند؟
تهران - ایرنا - «محمدجواد عامری» فعال سیاسی در تشریح دلایل شکل نگرفتن احزاب توانمند در کشور گفت: احزاب در ایران برای فعالیت‌های خود منابع مالی ندارد. بنابراین تا زمانی که بسترهای تامین مالی احزاب مشخص نشود، نمی‌توانیم انتظار احزاب قدرتمند را داشته باشیم.
با وجود تعدد احزاب ثبت شده در وزارت کشور اما هنوز شاهد شکل‌گیری احزاب قدرتمندی که بتوانند در عرصه سیاسی نقش آفرینی کنند نیستیم. این مشکل برآمده از عوامل مختلفی از جمله بسترهای قانونی، فرهنگی، رویکرد نهادهای امنیتی و دلایل دیگر است. اما به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین مولفه‌های که در مورد احزاب باید به آن بپردازیم نظام تامین مالی احزاب است.
هر چند وزارت کشور یارانه‌ای را به احزاب پرداخت می‌کند اما این یارانه به قدری اندک است که نمی‌توان روی آن حساب کرد. از سوی دیگر تامین منابع مالی احزاب از افراد هم منجر به ایجاد شائبه‌های فساد می‌شود چرا که وقتی افرادی از حزب به قدرت می‌رسند درخواست‌های فراقانونی از سوی آن افراد تامین کننده منابع مالی طرح می‌شود. همه این عوامل باعث شده که احزاب در ایران نتوانند کارکردهای خود را ایفاء کنند و بیشتر به محافل سیاسی شبیه هستند تا احزاب سیاسی که در دنیا تعریف مشخصی از آن وجود دارد. برای بررسی دلایل عدم شکل‌گیری احزاب قدرتمند در ایران با «محمد جواد عامری» دبیر کل جمعیت ایثارگران گفتگو کرده‌ایم. نگاه نظام سیاسی به سازوکار حزبی عامری در مورد راهکارهای تقویت نظام حزبی در ایران گفت: من فکر می‌کنم نظام حزبی در کل دنیا اگر چه کار می‌کند اما در کشورهایی که انتخابات مجلس بر اساس نظام حزبی است خیلی نتوانسته‌اند خواسته‌های مردم را از طریق احزاب دنبال کنند و احزاب اصلی بیشتر منافع خود را پیش بردند. در کشور ما هم به همین دلیل نظام حزبی که معمولا در دنیا مطرح است با مبانی دینی ما خیلی همخوانی ندارد. چرا که ما یاد گرفتیم اصل و محور همه چیز حفظ نظام باشد برای اینکه مصالح مردم و اسلام مدنظر باشد اما در نظام حزبی مصالح حزب اساس برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها است. البته علت اصلی که نظام حزبی نتوانسته جای خود را در ایران باز کند عدم همخوانی کامل این نوع سیستم سیاسی با مبانی حکومتداری است. این بدان معنا نیست که حزب نمی‌تواند عملکرد موفق داشته باشد. احزاب اگر آن اشکالی که در نظام حزبی است را برطرف کنند یعنی واقعا هدف خود را این تعیین نکنند که تحت هر شرایطی به قدرت برسند می‌توانند برای کشور مفید باشند. احزابی که در حال حاضر در دنیا مطرح هستنند هدف اصلی آن‌ها رسیدن به قدرت از هر طریقی است. من فکر می‌کنم اگر این مشکل را احزاب برای خود حل کنند بعد از آن ما می‌توانیم در کشور خودمان نظام حزبی را داشته باشیم.
ضرورت اعتماد متقابل بین نظام و احزاب برای دستیابی به منابع مالی عامری در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود تعدد احزاب ثبت شده در وزارت کشور ما شاهد شکل‌گیری چند حزب قدرتمند در ایران نیستیم، بیان داشت: این اشکال شما به نظرم نقد به‌جایی است. احزاب می‌توانند در عین حال که منافع مردم و کشور را در نظر دارند کادرسازی کرده و برای پست‌های سیاسی کشور نیرو تربیت کنند. همچنین در مورد مشکلات کشور و مسیری که باید طی شود هم اندیشی کنند و برنامه تدوین کنند تا مردم در انتخابات بدانند هر حزبی می‌خواهد در صورت پیروزی چه مسیری را طی کند و اولویت‌های آن حزب چیست. اما مشکل مهمی که وجود دارد این است که این کارها بودجه زیادی می‌خواهد. یعنی اگر احزاب در قدرت نباشند نمی‌توانند این مبالغ را فراهم کنند اگر احزاب هم بخواهند به هر قیمتی در قدرت باشند این هم با شاخص اولی که گفتم دچار مشکل می‌شود.
من فکر می‌کنم اگر اعتماد متقابل بین نظام و احزاب شکل بگیرد و سپس فکری برای تامین مالی احزاب شود در آن صورت نظام هم حمایت‌های بیشتری از احزاب خواهد کرد. یعنی اگر ما بپذیریم که احزاب منافع مردم و کشور را دنبال می‌کنند و حاکمیت به این گزاره برسد، بعد از آن بدون تردید برای نظام مفید است که از احزاب حمایت گسترده‌تری انجام دهد. برای احزاب در قبال اینکه برنامه می‌دهند، نیرو تربیت می‌کنند و کارکردهای دیگر، بودجه لازم اختصاص داده شود. در کشورهای غربی احزاب چون در قدرت هستند منابع مالی دارند یا از طریق سرمایه گذارهایی که دارند منابع مالی خود را فراهم می‌کنند. اما در حال حاضر احزاب ما چنین منابعی را ندارند.
این فعال سیاسی اصولگرا همچنین در مورد تعدد احزاب در کشور و اینکه آیا این امر مطلوب است یا خیر، هم گفت: احزاب به نظر من اگر هدفشان این باشد یک تعداد افرادی که سلیقه نزدیک دارند و دنبال این هستند که منافع کشور را متناسب با سلیقه خود تامین کنند دور هم جمع شوند و همفکری کنند مطمئنا برای کشور مفید است. مشکل احزاب ما در این زمینه نیست بلکه بحث جهت‌گیری احزاب و اینکه به این باور برسند که در کنار نظام هستند یا در مقابل آن و همچنین بحث تامین مالی در احزاب ما از مهم ترین خلاء‌ها است که باید رفع شود.
*س_برچسب‌ها_س*