کشف راز نهفته در کاشان

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - صدیقه نژادقربان: اینکه در یک سفر هم بتوان از یک شهر تاریخی چند‌هزار ساله دیدن کرد و هم سفر به دل کویر را تجربه و در کنار آن به یکی از قدیمی ترین و زیباترین روستاهای ایران قدم گذاشت، اتفاقی بی‌نظیر است که در سفری 4 تا 6 روزه به کاشان تحقق می یابد.

سفری که پس از فاصله 2 ساعته از تهران به شمال اصفهان می‌رسید و باغ فین کاشان می‌تواند آغازگر این سفر جذاب باشد. باغی که پس از عبور از یک در چوبی و ورودی باریک به زیباترین شکل ممکن خود را نمایان می‌کند و جویباری زیبا که به یک حوض بزرگ متصل می‌شود. کاشی های آبی، درختانی سبز و آسمانی لاجوردی جلوه بناهای تاریخی را صدچندان می‌کند. باغی که با قدم زدن در آن تاریخ چند صدساله از زمان شاه عباس اول را مرور می کنید.

در آغاز این راه همگام با شاهان صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه با تمام اشراف، ندیمه ها و کارگزاران آنها از کنار درختانی که جوی آبی از میان آنها می گذرد عبور می کنید و تا حمامی که امیرکبیر در آن به قتل رسیده مسیر را به پایان می رسانید.

با خروج از باغ، مردمان محلی را می بینید که خدماتی برای رفاه حال بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند و به فروش صنایع دستی، محصولات خاص این منطقه همچون گلاب و عرقیجات و غذاهای محلی مشغولند و این چنین، گردشگری منجر به اشتغال و رشد اقتصادی در این روستای کوچک شده است.

پس از رسیدن به شهر کاشان آنچه که بیش از هرچیزی توجه ها را به خود جلب می‌کند، این موضوع است که کاشان شهری است که تمام خانه های آن بافت سنتی خود را حفظ کرده و تمام شهر به رنگ خشتی است و خانه های دو طبقه بلندترین ساختمان های این شهر به شمار می روند.

در نگاه اول اینگونه به نظر می‌رسد که شاید برای محفوظ ماندن بافت سنتی شهر ساختمان های بلند و آسمان خراش در این شهر تاریخی ساخته نشده تا تغییری در شکل و هویت شهر ایجاد نشود. اما علاوه بر این موضوع دلیل اصلی آن را در روز آخر سفر درست پس از بازدید از شهرزیرزمینی نوش‌آباد می‌توان دریافت؛ رمز و رازی که در اعماق زمین نهفته است.

عبور از محله های قدیمی کاشان از دل کوچه پس کوچه های باریکی که حکم شاهراه را دارد یکی از مهم‌ترین بخش های این سفر است. کوچه هایی که تمامی تاریخ کاشان را به یکدیگر وصل می‌کنند و برای بازدید از هر یک از بناهای تاریخی، از خانه بروجردی ها گرفته تا تیمچه امین الدوله باید از آن‌ها عبور کرد. کوچه های تو در تویی که به خاطر سپردن آن‌ها کار دشواری است.

کوچه های باریکی که دوطرف آن‌ها را دیوارهای خشتی یا آجرهایی به رنگ خشت دربرگرفته و خیابانی سنگ فرش شده که مساجد خشتی و بناهای تاریخی در آن به وضوح قابل رؤیت است؛ چون هیچ بنای بلندی مانع دید به دور دست نخواهد بود.

همچنین خانه های قدیمی متعلق به خان ها و شاهزاده ها و تاجران در ادوار مختلف که نزدیک به فراموشی و فروپاشی بودند اینک با بازسازی و مرمت به هتل های سنتی یا همان اقامتگاه‌های بوم‌گردی تبدیل شده اند که امکان اقامت مسافران را در دل کوچه پس کوچه های تاریخی کاشان فراهم کرده است.

این کوچه های باریک به یک سه راهی می رسند که حکم شاهراه را دارد و هر سمتی به یک بخشی از کاشان متصل می‌شود. یک طرف، به مرکز شهر می‌رسد و طرف مقابل آن، به خانه های تاریخی کاشان همچون بروجردی ها، طباطبایی ها، عباسی ها و حمام سلطان امیر احمد که مشهورترین بناهای تاریخی کاشان به شمار می روند منتهی می شود. جهت دیگر این مسیر نیز به مدرسه و مسجد آقابزرگ و بازار سنتی کاشان و تیمچه امین الدوله وصل می‌شود. این چنین گویی تمامی مسیرهای کاشان به این کوچه ها ختم می شوند.

سفر به اعماق کویر

پس از دو روز کاشان گردی و بهره بردن از جاذبه‌های بی نظیرش نوبت به سفر به اعماق کویر می‌رسد. مسیری که باید از شهر آران و بیدگل بگذرد؛ شهری که همانند کاشان تمام خانه‌ها و ساختمان‌های آن به رنگ خشت و نهایت در دو طبقه است. کویر دقیقا از آنجا که تابلویی جهت «کویر مرنجاب» را نشان می‌دهد، آغاز می‌شود.

در ابتدای مسیر در کنار زمین خشک، درختان و درختچه‌های کویری همچون تاغ و گز به چشم می خورد و هرچه به سمت جلو حرکت کنی این درختچه‌ها کوتاه تر و کوچک‌تر می‌شوند و از جایی به بعد تبدیل به بوته می‌شوند. برای رفتن به اعماق کویر چندین روش در مسیرهای مختلف وجود دارد.

آسان ترین روش کویرنوردی استفاده از خودروهای آفرود است که به وسیله آن‌ها می‌توان در مدتی کوتاه به اقامتگاهی در دل کویر رسید و شب را در آنجا برای تماشای ستاره‌ها و آسمان کویر گذراند. مردم محلی کویر خودروهای مخصوص کویرنوردی را در اختیار مسافران قرار می‌دهند تا از جاذبه‌های کویر برخوردار شوند.

البته برخی از گردشگران با خودروهای شخصی خود به دل کویر سفر می‌کنند و حتی برخی با راهنمایی های لیدر محلی کمپ می زنند. کویرنوردی یک مسیر نسبتا سخت و طولانی بسیار لذت بخش نیز دارد که اصولا گروه‌های ورزشی یا تورهای علاقه‌مند به طبیعت گردی آن را انتخاب می‌کنند و ساعت ها پیاده روی در قلب کویر را برمی گزینند.

گذراندن یک روز در اعماق کویر و قدم زدن روی خاک نرم، گرم و تمیز کویری شاید انتخاب شجاعانه و جذابی باشد. لذت قدم زدن 4 ساعته در دل کویر مرنجاب به سمت ابوزیدآباد، تجربه بی‌نظیری خواهد بود. البته حتما باید برای رفتن به این مسیر از لیدر محلی کمک گرفت، چرا که یک راه اشتباه شما را به ناکجاآباد می‌رساند.

پس از ساعت ها کویرنوردی درست در آخرین تپه بلند، اقامتگاه گنبدی‌شکل خود را نشان می‌دهد. جاذبه‌های کویر در آنجا بیش از هر زمانی خود را نشان می‌دهد که پس از عبور از منطقه ای که تا چشم کار می‌کرد ریگزار و تپه‌های شنی و گهگاهی بوته‌های خشک دیده می‌شد، به ناگاه به منطقه ای جنگلی از درخت های نخل می‌رسید که می‌توانید هوایی مطبوع را استنشاق کنید. اقامتگاهی در دل کویر ابوزیدآباد قرار دارد که پذیرای مسافرانی است که شب مانی در دل کویر را تجربه می‌کنند.

با نزدیک شدن به شب و سرد شدن ناگهانی هوا، برای آماده شدن جهت تماشای ستاره‌ها و آسمان شب، می‌توان آتشی روشن کرد و با جمع شدن به دور آن زیبایی شب‌های کویری نامتناهی را تماشا کرد و صبح را با طلوعی بی‌نظیر از آفتابی که از پشت نخل‌ها می‌درخشد و خنکای باد صبحگاهی آغاز کرد.

روستای پلکانی متفاوت از ماسوله

پس از تجربه بی‌نظیر کویرنوردی و گذراندن یک روز منحصربه‌فرد در اعماق کویر، نوبت به بازدید از یکی از مرتفع ترین مناطق مسکونی ایران می‌رسد. روستایی قدیمی با معماری منحصربه‌فرد که تمام روستا را به یک رنگ و شکل به نمایش می‌گذارد. «ابیانه» روستایی پلکانی که در نگاه اول بیننده را به یاد پالنگان و ماسوله می‌اندازد، اما در واقع بسیار متفاوت از آنها است. ویژگی منحصر به فرد ابیانه را می‌توان در معماری خاص آن دانست که در تمام بافت‌های آن قابل مشاهده است.

این روستا کاملا به صورت یکپارچه ساخته شده و تمام خانه‌های آن به شکل پلکانی و یکرنگ هستند و خانه‌های جدیدی هم که ساخته می‌شوند به شکل خانه‌های سنتی قدیمی هستند و هیچ تفاوتی در ساخت و بافت آنها وجود ندارد؛ این عامل تمایز ابیانه از دیگر روستاهای هم‌شکل و پلکانی و کوهستانی است. در حیاط امامزاده یحیی درست در کنار نرده‌های رنگی می‌توان به تماشای روستا، جریان رود و آبشاری که از دل کوه برمی آید نشست.

مردم محلی، در تمام بخش‌ها به فروش محصولات صنایع دستی و غذاهای محلی خود مشغول هستند و جالب تر از آن اینکه تمامی مردان و زنان در این روستا کاملا به سنت های خود پایبندند و لباس‌های محلی خاص خود را می‌پوشند. این روستا در دامنه کوه کرکس قرار دارد و دورتادور آن را کوه‌های بلند فرا گرفته که این امر باعث خنک بودن آب و هوای این روستا در فصل های گرم و سرد بودن در فصول سرد می‌شود.

شهر زیرزمینی «اویی»

در آخرین روز سفر، حتما باید از شهر زیر‌زمینی نوش‌آباد یا اویی، شهری نزدیک به آران و بیدگل، بازدید کرد. پس از رسیدن به نوش آباد و شهر زیرزمینی‌اش، همزمان با باز شدن در چوبی، پلکانی زیرزمینی و تاریک خود را نشان می دهد و تصویری از فیلم های ترسناک و هیجان انگیزی را که همیشه به موقعیت ناشناخته ای ختم می‌شوند، در ذهن تداعی می‌کند.

از پله‌ها که پایین بروید، در سمت چپ آن ورودی تنگ و تاریکی است که روبه‌روی آن یک فضای بسیار وسیع دایره ای‌شکل که سقف آن گویی به آسمان می رسد، قرار دارد.

اما بخش منحصربه‌فرد این میراث تاریخی، دقیقا از آن ورودی تاریک و تنگ شروع می‌شود. منطقه ای که از زمان ساسانیان بنا شده و محلی برای پناه بردن مردمان شهر از هجوم دشمنان بوده‌است. چا ه‌های عمیقی که به جای پله برای ورود مردم به این شهر زیرزمینی استفاده می‌شد تا هرکسی به راحتی از طریق چاه خانه اش به آن پناه ببرد. تونل های تو‌در‌توی تاریکی که در قسمت هایی از آن حتی اتاق هایی برای اسکان افراد تعبیه شده بود و کاملا مانند یک‌شهر در زیر زمین ساخته شده است که با توجه به آب‌هایی که در چاه‌ها و زیرزمین جریان داشت تهویه هوا در آن صورت می‌گرفت.

این شهر سه‌طبقه ، که در حال حاضر امکان بازدید از طبقه اول آن وجود ندارد، یکی از بی نظیرترین و زیباترین جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان و حتی ایران به شمار می رود. تقریبا در تمام این منطقه حتی در کاشان این شهرهای زیرزمینی احتمالا وجود دارند که هنوز امکان کاوش همه آنها فراهم نشده و این را می‌توان دلیل اصلی شکل خانه‌های این منطقه دانست که امکان ساخت ساختمان‌های بلند در آن وجود ندارد.//