کمبود ماشین آلات، معادن کشور را زمین‌گیر کرده است

سجاد غرقی در گفتگو با الف درباره چالش های حوزه معدن اظهار داشت: معدن هم مانند هر بخش دیگری واجد شماری از مسائل است که بنده آن چیزهایی که اولویت اصلی روز هستند را فارغ از مسائل عام اقتصادی و شرایط موجود طرح می کنم. مساله ما در ابزار تولید معدنی و ماشین آلات معدنی کشور است. امروز تقریبا تمام ناوگان ماشین آلات معدنی کشور دچار فرسودگی هستند و عمر بالای 15 تا 20 سال دارند. این مساله باعث شده تا به لحاظ بهره وری و چشم انداز تولید دچار مشکل جدی شویم. یعنی برای تامین مواد اولیه ظرف سه تا چهار سال آینده یکی از چالش های اصلی ما نبود ماشین آلات معدنی است.

نیاز اصلی بخش معدن، تامین ماشین‌آلات است

نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران گفت: ماشین آلات ما فرسوده و امکان اورهال و تامین قطعات مربوط به آن سخت شده است و به واسطه محدودیت هایی که به عنوان حمایت از تولید داخلی معدن کاران برای واردات ماشین آلات دارند معادن زمین گیر شده اند. اکنون مواردی که در معادن مشاهده می شود مملو بودن این معادن از ماشین آلات متوقف، فرسوده و کهنه است. علی رغم اینکه معدن کاران این امکان را دارند تا خودشان ماشین آلات را وارد کنند اما به دلیل محدودیت های قانونی امکان وارد کردن ماشین آلات حتی با ارز شخصی را هم ندارند. این مساله ای است که در آینده ما را زمین گیر خواهد کرد.

وارادت ماشین آلات معدنی را آزاد کنید! نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران گفت: طبق برآوردها نزدیک به 18هزار دستگاه ماشین آلات ظرف یک تا دو سال آینده مورد نیاز است که از هم اکنون باید به بخش معدن وارد شود. اما ظرفیت بزرگترین تولیدکننده کشور کمتر از هزار تن است. تولید واقعی آن هم حدود سی تا پنجاه دستگاه در سال برآورد می شود. یعنی این سی تا پنجاه دستگاه را اگر نسبت به آن 18 هزار دستگاه مورد نیاز در نظر بگیریم می بینیم برای تولید داخل به هر میزانی که باشد بازار وجود دارد. پس نیازی به ایجاد ممنوعیت نیست که بگوییم اول باید از تولیدکننده داخلی خریداری شود و بعد اجازه واردات ماشین آلات را بدهیم.

غرقی افزود: ما معتقدیم که برای تولیدکنندگان معدنی یعنی معدن کاران و کسانی که پروانه بهره برداری دارند و معادنشان فعال است و نیز پیمانکاران معدنی باید واردات ماشین آلات معدنی آزاد شود. این ماشین آلات وجه کالایی و واسطه ای ندارند بلکه ابزار تولید هستند. قرار نیست با این دستگاه ها تجارت انجام شود یا مانند اتومبیل لوکس با آنها رفتار شود. وقتی یک بولدوزر وارد می شود باید در یک کارگاه معدنی، راه سازی یا سد سازی به کار گرفته شود. این دستگاه ها با آن اتومبیل‌هایی که وجه سرمایه‌ای دارند متفاوت هستند. به همین خاطر این رفتار نباید اتفاق بیفتد. یعنی ما هرچقدر که می توانیم باید واردات این دستگاه ها را آزاد کنیم.

تولید داخلی با آزادسازی واردات همراه شود وی اذعان داشت: شرکت های داخلی باید توسعه رقابتی داشته نه اینکه توسعه تولیدات داخلی به واسطه ممنوعیت واردات انجام شود. علاوه بر اینکه با اعمال سیاست ممنوعیت واردات، صنعت معدن‌کاری دچار مشکل می شود در صنعت خودروسازی مشابه این موضوع را داریم و نتایجش را هم مشاهده می کنیم. به همین خاطر وفق آماری که داریم به فوریت باید هرگونه محدودیت برای واردات ماشین آلات معدنی برداشته شود چرا که این مساله هیچ آسیبی به تولید داخل نمی زند.

اولویت تولیدکنندگان داخلی چیست؟ نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: شرکت های داخلی در بازار ماشین آلات معدنی با سه تقاضای اصلی مواجه هستند. اول اینکه برای دستگاه های معدنی مثل بیل، شاول، دانتراک، دستگاه حفار و کامیون تقاضا وجود دارد. مورد دوم در زمینه سرویس و نگهداری این ماشین آلات است و سوم هم به قطعات یدکی مربوط می شود. آن چیزی که تصور می کنم مجموعه های داخلی باید روی آن متمرکز باشند قسمت دوم و سوم است. با توجه به فرسوده بودن ماشین آلات و استهلاک بالای این دستگاه‌هایی که مشغول کار معدنی و عمرانی هستند یک بازار بزرگی در سرویس و نگهداری وجود دارد. اصرار حاکمیت، دولت و خود این شرکت ها برای اینکه فقط تولید بکنند آن هم با ظرفیت پایین و غیر رقابتی و کیفیت پایین تر از نمونه های خوب خارجی باعث می شود که این شرکت ها توسعه پیدا نکنند. یعنی شرکتی مانند اکو که یک سرمایه ملی محسوب می شود امروزه در یک بیزینس پلن موفق باید به سمت سرویس و نگهداری برود. 18 هزار دستگاه در حال حاضر منتظر اورهال و سرویس هستند. باید یک مرکز حرفه ای تجهیز شود و به جای اینکه تمرکز را روی تولید سی، چهل یا پنجاه دستگاه بگذارد که مثل کماتسو، وولوو یا شرکت های چینی از صرفه مقیاس برخوردار نیست به سرویس و نگهداری اولویت دهد.

وی با اشاره به اینکه مجموعه های داخلی باید تمرکز کار را روی سرویس و نگهداری بگذارند ادامه داد: این کار هم تقاضای بسیار زیاد و هم سودآوری بسیار بالایی برای این مجموعه ها دارد. در مساله ساخت قطعات مکانیکی اگر با وجود صنعت فولاد آلیاژی در داخل کشور بتوانیم درصد بالایی از قطعات مکانیکی ماشین آلات معدنی را در داخل تولید کنیم شرکت های داخلی قطعا به سوددهی مطلوبی خواهند رسید نه اینکه تاکید شود بولدوزر یا دیگر ابزارها را حتما در داخل بسازیم. البته درباره این موارد هم باید سرمایه گذاری شود ولی این شرکت ها زمانی اقتصادی می شوند که به بازار توجه کنند. اولویت بازار امروز در سرویس و نگه داری، اورهال و قطعات است.

غرقی با تاکید بر اینکه قطعا شرکت های داخلی نیاز به تولید دستگاه هم دارند بیان کرد: اما شرکت داخلی در بهترین حالت ممکن است سالی صد دستگاه را تولید کند که این روند چندان رقابتی و اقتصادی نخواهد بود. برای همین ما درخواست آزادسازی واردات ماشین آلات معدنی را داریم. توصیه ما به شرکت های داخلی هم این است که بر اساس این روال کار کنند یا در یک بازه 10 تا 15 ساله به تولید برخی از ماشین آلات معدنی برسند. در بزرگترین کشورهای معدنی دنیا مثل چین، برزیل و استرالیا شرکت هایی مثل کماتسو، کته بیلار یا وولوو ماشین آلات آنها را تامین می‌کنند. یعنی اصلا اینطور نیست که آن کشورها بخواهند تولید صددرصد داخلی داشته باشند. ما هم باید ببینیم ارزش افزوده در کجا اتفاق می افتد و این کار را انجام بدهیم.