کمپ ترک اعتیاد باید به شکل هتل باشد نه یک شکنجه گاه

متاسفانه بخشی از جامعه ایران دچار بلای خانمان سوز اعتیاد شده است. سن اعتیاد نیز کاهش پیدا کرده و به دانشجویان و دانش آموزان سرایت کرده است. در این راستا با فرهاد بهزادی، عضو شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران وکارشناس درمان و حمایت‌های اجتماعی، محمد جمالو معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، شاپور کردی از بهزیستی استان تهران و کارشناس درمان و دکتر اردشیر مطهری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت و گو شده است.

وضعیت ایران در حوزه مواد مخدر و اعتیاد چگونه بوده و قوانین و دستورالعمل‌ها در حوزه مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد چیست؟

دکتر اردشیر مطهری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس بیان کرد که ما قوانین و مقررات خوبی را برای مبارزه با مواد مخدر داریم، اما مشکل ما در اجرای این قوانین است. در راس ستاد مبارزه با مواد مخدر، رئیس جمهور قرار دارد که نشان از اهمیت این امر است. مشکل این است که مجموعه‌هایی که اعتبارات مالی برای آن‌ها تخصیص داده میشود، عملا پاسخگو نیستند و به صورت سوری موارد را جوابگو هستند.

وی ادامه داد: ناجا و قوه قضاییه دو دستگاهی هستند نحوه کار‌های دستگاه‌های دیگر را با عملکرد و اجرای خود پوشش میدهند. اما نهاد‌هایی مانند وزارت بهداشت، تاثیری بر کاهش اعتیاد و پیشگیری از آن نداشته اند. چرا که ما عقیده داریم معتاد یک مجرم نیست بلکه بیمار روانی است. مکان برخی از کمپ‌های ترک اعتیاد از بیغوله بدتر است. کمپ باید به شکل هتل باشد نه شکل یک شکنجه گاه.

در حوزه مبارزه مواد مخدر چه اقداماتی در دستور کار قرار دارد؟

معتادان بعد از ترک اعتیاد وخروج از مرکز کمپ پس از مدتی دوباره رها هستند. در نتیجه چرخه باطلی برای ترک اعتیاد آنان ایجاد می‌شود. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئول این کار در ستاد است. وقتی که برای جوانان عادی شغل ندارد، چگونه برای معتادی که به تازگی ترک کرده می‌توان شغل یافت. متاسفانه اینکه کار ثابتی برای فرد پس از ترک وجود ندارد، باعث دوباره درگیرشدن فرد به اعتیاد میشود.

آمار اعتیاد تاکنون چگونه بوده است؟

محمد جمالو معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور بیان کرد که ما باید در مورد اینکه اعتیاد یک اپیدمی جهانی است، به توافق برسیم. اعتیاد 30 درصد نسبت به سال پایه افزایش پیدا کرد و ما با یک اپیدمی مانند کرونا مواجه هستیم.

چه راهکار‌ها و پیشنهاداتی برای ناهماهنگی بین دستگاه‌ها وجود دارد؟

فرهاد بهزادی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران و کارشناس درمان و حمایت‌های اجتماعی بیان کرد که اعتیاد مقوله‌ای پیچیده و چندوجهی است و نمی‌توان تنها به مقابله و یا پیشگیری و یا درمان بسنده کرد. در حوزه درمان از سال 86، 11 راهکار توسط مقام معظم رهبری بیان شده که 3 راهکار آن مربوط به حوزه درمان است؛ که تا سال 90 برنامه ریزی شده و برنامه جامع ملی اعتیاد تدوین گردید.

ستاد هسته‌ای مرکزی است و این هسته مرکزی دبیرخانه و اتاق فکر کشور است. درصورتی که در ستاد کل از سال 91 تا به امروز ده بار مدیرکل درمان تغییر کرده است. یعنی تقریبا سالی یک مورد. دو تن از مدیرکل‌ها با حوزه آسیب و درمان آشنا بودند، اما سایر مدیر‌ها از دستگاه‌های غیر وارد شاه و آشنایی با این حوزه نداشته است.

چه عواملی موجب بازگشت فرد به اعتیاد بعد از ترک می شود؟

شاپور کردی از بهزیستی استان تهران و کارشناس درمان بیان کرد که در حوزه آسیب شناسی فرد برای برگشت مجدد به مواد، علل مختلفی وجود دارد. اینکه بک بیماری بعد از دوره درمان به مواد باز می‌گیردد، این است که ما سه حوزه پیشگیری، درمان و توانمندسازی دارد؛ که برگشت به بیماری نشان می دهد یکی از این مراحل به طور کامل اجرایی نشده است. از سال گذشته، 8درصد مراکز ارائه دهنده خدمات بدلیل عدم کیفیت مورد نظر تعطیل شده است. مراکز از طیف عالی تا ضعیف دسته بنده می‌شود.

تقریبا از سه سال پیش، بهزیستی مراکز جامع اعتیاد را بنا نهاد. معتادان یک دوره چهارماهه را در این مرکز گذرانده و همانجا بحث اشتغال آنان نیز مطرح می‌شود و آنان تا یکسال در ارتباط با مراکز هستند. مقوله بازگشت به مواد مخدر در حوزه فرآیند توانمندسازی قرار میگیرد. بخشی از این توانمندسازی در حوزه توانمند سازی فردی است و بخشی دیگر اشتغال را شامل می‌شود.

آیین نامه اجرایی مراکز ماده 15، هشت روش درمان و کاهش آسیب را مشخص کرده است. مصرف مواد مخدر در ملاعام و حمل موارد مصرف، مواردی است که تحت عنوان تهاجر به اعتیاد معرفی گردیده است؛ و معتادان متماهر به نوعی مجرم شناخته می‌شود. در حوزه ستاد مبارزه مواد مخدر ارجاع معتادان در قالب سامانه‌ای هوشمند طراحی شده و تا پایان سال به بهره برداری می‌رسد. ما ارتباط بین دو ماده 15 و 16 را برقرار کرده ایم. خیلی از افراد که حدود 50هزار تا 60 هزار نفر هستند، لازم نیست در ماده 16 نگهداری شده و می‌توانند در طول مدت درمان با حکم قاضی درکنار خانواده باشند.

درمان های اجباری در کمپ تا چه اندازه اثرگذار هستند؟

فرهاد بهزادی عضو شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران و کارشناس درمان و حمایت‌های اجتماعی در پایان بیان کرد در سال 95 تحقیقاتی درباره میزان اثربخشی با همکاری مرکز تحقیقات ایدز و دفتر مقابله اعتیاد انجام شد. تحقیقات نشان می‌دهدنزدیک به 90درصد اثر بخشی این نوع درمان موثر نیست. سال 86 آمار معتادان سه هزار نفر بوده که اکنون به 25 هزار نفر رسیده است. در حال حاضر ستاد کتابی را به عنوان درمان موفق ترجمه کرده و کارایی تمام روش‌های اجباری را نقض نموده است.