گزارش دوهان؛ سند جنایت حقوق بشری مدعیان دروغین علیه ایران

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، پنجاه‌ویکمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل روز 12 سپتامبر (21 شهریور) کار خود را آغاز کرد و تا 7 اکتبر (15 مهر) ادامه خواهد داشت.

گذشته از محورها و موضوعات مختلف مورد بررسی در این دوره از نشست‌های شورای حقوق بشر، گزارش سفر "آلنا دوهان" گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع تأثیر اقدام‌های قهری یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر به ایران از وجوه مختلفی دارای اهمیت است.

"دوهان" در اردیبهشت ماه سال جاری به ایران به عنوان چهارمین سوژه کاری خود سفر کرد تا تأثیرات منفی تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران را از بعد حقوق بشری مورد بررسی قرار دهد.

سفر 11 روزه "دوهان" به ایران و بررسی آثار تحریم‌های یکجانبه بر این کشور به انتشار دو گزارش منجر شد؛ گزارش اولیه و گزارش رسمی اخیرا ارائه شده به شورای حقوق بشر سازمان ملل. دوهان در گزارش خود در بررسی تحریم‌ها علیه ایران وجوه مختلفی را مورد بررسی قرار داده است.

گستردگی تحریم‌ها و کشورهای تحریم‌کننده ایران

دوهان در گزارش خود در بررسی تحریم‌ها علیه ایران وجوه مختلفی را مورد بررسی قرار داده است.

گستردگی تحریم‌ها از جهات کشورهای تحریم‌کننده و بخش‌های مورد تحریم در گزارش "دوهان" مورد بررسی قرار گرفت.

مهم ترین کشورهای تحریم‌کننده و عمده‌ترین بخش‌های مورد تحریم در ایران عبارتند از:

الف) آمریکا از سال 1979 تاکنون ایران را هدف تحریم‌های اقتصادی، تجاری، مالی، تحریم‌های ثانویه و شماری از دستورات اجرایی و قوانین خاص خود قرار داده است.

ب) اتحادیه اروپا از سال 2010 تحریم‌هایی علیه سرمایه‌گذاری، مالی، صنایع بیمه، نفت، گاز، حمل‌و‌نقل، تجارت، بانکداری، شخصیت‌های حقیقی و حقوقی علیه ایران اعمال کرد.

ج) استرالیا از سال 2011 ایران را هدف تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی در زمینه‌های خاص قرار داد.

د) کانادا در سال 2010 تحریم‌های اقتصادی در زمینه‌های مالی، سرمایه‌گذاری، بیمه، انرژی، کشتیرانی، معدن،... ایران اعمال کرد.

ه) شمار قابل توجهی از کشورها نیز به صورت داوطلبانه یا به دلیل پیامدهای تحریم‌های مذکور به جمع کشورهای تحریم‌کننده ایران پیوستند.

افشاگری درباره جنایت‌های حقوق بشری علیه ایران

موضوع مهم دیگر گزارش "دوهان" تأکید بر اثرات نامطلوب تحریم‌ها بر بخش‌های مختلف در ایران است؛ وی ضمن اشاره بر تأثیر تحریم‌ها بر بخش‌های اقتصادی، دارویی و پزشکی، بانکی، کشاورزی، انرژی و تأکید می‌کند که بهره‌مندی مردم ایران از حقوق بشر به شدت تحت تأثیر تحریم‌ها و اقدامات قهری قرار گرفته‌اند.

وی در این گزارش تحریم‌ها را سبب الغای قراردادهای انرژی شرکت‌های خارجی، توقف پروژه‌های بیمارستانی و آمادگی در برابر بلایای طبیعی و ناوگان هوانوردی، کاهش قابل توجه یا قطع ارتباط دانشگاه‌های ایران با همتایان خارجی، کاهش قابل توجه خدمات کنسولی، کاهش ارائه خدمات و حمایت از پناهجویان و توقف کمک‌های بشردوستانه خواند.

بی‌تردید برجسته‌ترین بخش گزارش "دوهان" درباره تأثیرات تحریم‌ها، تأثیرات آن بر دسترسی بیماران ایرانی به دارو به‌ویژه بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص مانند بیماری پروانه‌ای است.

"دوهان" در گزارش خود تأکید می‌کند که تحریم‌ها در میانه مبارزه ایران با شیوع بیماری همه‌گیر کرونا نه‌تنها کاهش نیافت بلکه به شکلی ویژه و گسترده‌تر از همیشه آسیب‌زا شد.

"دوهان" به عنوان یک حقوقدان به خوبی توانسته با استفاده از ادله و مستندات به موازات مفاد قانونی به عباراتی مانند غیرقانونی، نامتعارف، نامشروع، ضدحقوق بشر، غیرانسانی، غیرمنصفانه و جنگ اقتصادی را در توصیف و تشریح تحریم‌های یکجانبه علیه ایران به کار ببرد و آنها را توضیح دهد.

آیا تحریم‌ها کارآمد بودند؟

آنچه از واقعیت‌ها یعنی تداوم و گسترش یافتن تحریم‌ها طی ادوار مختلف، اذعان و اعتراف اعمال‌کنندگان تحریم و ناظران بین‌المللی مشخص است و گزارش "دوهان" نیز به آن اشاره دارد، دچار شدن تحریم‌های یکجانبه به سرنوشت کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران است.

تحریم‌های اعمال شده علیه ایران شاید توانسته باشند جنایتی حقوق بشری را در ایران رقم بزنند اما موفق نشده‌اند به اهداف ادعایی خود دست یابند و در برابر سد مقاومت مردم ایران محکوم به شکست شده‌اند.

آزمون دشوار برای ادعاهای حقوق بشری مدعیان دروغین

حالا باید منتظر ماند و دید که کشورهای مدعی حقوق بشر جهان در پی درخواست گزارشگر ویژه سازمان ملل از کشورهای اعمال‌کننده تحریم برای پایان دادن و لغو تحریم‌ها چه تصمیمی را اتخاذ می‌کنند.

اگرچه کشورهای اعمال کننده تحریم، پیش، هنگام و پس از سفر "دوهان" به ایران همانند سفرهای دیگر وی برای تهیه گزارش حقوق بشری دست به حاشیه‌سازی و شایعه آفرینی زده و قصد داشتند کار وی را تحت فشارهای مختلف تحت تأثیر قرار دهند، آنچه عملاً رخ داده افشاگری درباره جنایت‌های حقوق بشری ناشی از تحریم‌ها بوده است.

گزارش‌های این گزارشگر تاکنون موفقیت‌هایی زیادی در آشکار کردن ابعاد غیرانسانی تحریم‌ها علیه کشورهای هدف داشته و توانسته غبار نشسته بر واقعیت این جنایت از طریق رسانه‌های غربی را بزداید و تصویری شفاف از جنایت‌های حقوق بشری ناشی از تحریم‌ها ارائه کند.

جبران غرامت؛ درخواست مشروع ایران

جبران خسارت از سوی کشور تحریم‌شده و در موضوع خاص مورد بحث از سوی ایران درخواستی به حق و کاملاً مشروع است، اما مکانیسم قانونی برای جبران خسارات ناشی از تحریم‌های یکجانبه وجود ندارد.

از این رو انتظار می‌رود جامعه جهانی با مشاهده این گزارش افشاگرانه، دستکم دست از سوءاستفاده از ابزار تحریم علیه ایران در قالب استانداردهای دوگانه خود برداشته و هر چه سریع‌تر در مسیر جبران اشتباهات خود برآیند.