دوشنبه 5 آذر 1403

گسترش شرکت‌های پخش کالا

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع

سادات‌تهرانی توانایی‌های ویژه‌ای داشت. از ویژگی‌های برجسته او توانایی در شناخت ملک مناسب و ارزیابی افزایش قیمت آن در آینده نزدیک (بعد از بازسازی و احداث ساختمان جدید) یا تغییراتی در تاسیسات و فروش آن با قیمت بیشتر بود. وی در سه دهه‌توانست از همین راه و سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت‌وساز به ایجاد سرمایه بپردازد و در کنار تجارت کالاهای مختلف فعالیت صنعتی خود را گسترش دهد. در همین سال‌ها...

ثروت وی در سال‌های 1296 تا 1338 عمدتا از راه تجارت، زمین و ساختمان به‌دست آمد. بسیاری از فعالان تجاری ایران که به تولید صنعتی روی‌آوردند، در کنار صنعت، بخش تجاری خود را حفظ کردند و در برخی از حوزه‌های مرتبط با صنعت، آن را گسترش دادند. سید‌جلال اولین کارگاه تولیدی را در سال‌1300 با دو مغازه برای تولید جوراب آغاز کرد. در 47سالگی با تاسیس شرکت پارس تریکو، اولین فعالیت صنعتی خود را آغاز کرد. فعالیت صنعتی وی، پس از فارغ‌التحصیلی سه فرزندش (از سال‌1338 تا 1346) گسترش بیشتری یافت.

قبل از ورود فرزندانش به فعالیت اقتصادی شرکایی مثل پورکاظمی، هاشمی‌نژاد و محمدعلی نیلی در پارس‌تریکو و شرکت بازرگانی فرخ مشارکت داشتند. در خرداد 1337 کارخانه جوراب استارلایت برای تولید انواع جوراب‌های مردانه و زنانه نخی، پشمی و پلاستیک و در 15 فروردین 1339 شرکت تولیدی جوراب رکن (با مسوولیت محدود)، به‌منظور تولید انواع جوراب تاسیس شد. سرمایه شرکت پنج‌میلیون‌ریال بود که جلال و رکن‌الدین سادات‌تهرانی از آن سهم مساوی داشتند. با الحاق پارس تریکو به این شرکت، نام آن به استارلایت تغییر یافت.

در خرداد 1343 شرکت تولیدی ساکا (سهامی عام) برای تولید انواع پارچه‌های پیراهنی، کرکی، گردباف، چاپی و رنگی، تولید نخ نایلون، استرچ، پلی‌استر و انواع تور ساده و گلدار شروع به‌کار کرد. سرمایه‌گذاران آن سیدجلال و شمس‌الدین سادات‌تهرانی (با 60 سهم) و محمود پورکاظمی (با 40سهم) بودند. سرمایه اولیه آن،10میلیون‌ریال بود. ساکا در آخر بهمن 1343 پنج دستگاه ماشین کتن دوشانه خریداری کرد. آنها سرمایه شرکت را در 5 مرحله با صد و بیست‌هزار سهم به یک‌میلیارد و 200‌میلیون‌ریال در سال‌1357 افزایش دادند و مبلغ سیصد و سی‌میلیون‌ریال از افزایش سرمایه از مطالبات سهامداران و بقیه نقدا تامین شد. سازمان مالی گسترش مالکیت و شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران، صاحب 45‌درصد سهام و دو شریک خانوادگی 54 سهام را دارا بودند. شرکت در سال‌1358 به مقدار یک و نیم‌میلیارد ریال فروش داشت و مدیرعامل آن، پورکاظمی بود.

گسترش شرکت‌های زنجیره‌ای پخش و فروش کالا نشان‌دهنده بخشی از بزرگ‌شدن موسسات تولیدی بود که از اواسط دهه‌چهل در ایران شکل‌گرفت. کاهش وابستگی به بازار سنتی و کنترل عوامل مربوط به تولید و توزیع، بخشی از این زنجیره فعالیت اقتصادی است. تهیه انبار در مراکز استان‌ها و شبکه حمل‌ونقل برای انتقال کالا در سطح کشور گسترش یافت. شرکت بهپخش (وابسته به لاجوردی‌ها)، شرکت البرز متعلق به خسروشاهی و گروه تولید دارو بود. توزیع کفش (در فروشگاه‌های کفش ملی، بلا، وین) شرکت مینو (با پخش قاسم) فروشگاه‌های توزیع کتاب (وابسته به امیرکبیر) و... تنها بخشی از تحول شبکه توزیع در ایران هستند. در همین راستا خانواده سادات‌تهرانی نیز شرکت زنجیره‌ای را برای توزیع محصولات خود، تاسیس کردند.

در 15 خرداد 1346 شرکت پخش جوراب با سرمایه پنج‌میلیون‌ریال به‌منظور تاسیس فروشگاه برای عرضه مستقیم جوراب تاسیس شد. جلال‌الدین سادات‌تهرانی، دو‌میلیون‌ریال، هاکوب و واروش آوایتسیان، دو‌میلیون دویست پنجاه‌هزار‌ریال و پرویز معبودی هفتصد‌هزار‌ریال در آن سرمایه‌گذاری کردند. این شرکت تا سال‌1357 فروشگاه‌های متعددی برای توزیع جوراب استارلایت در تهران تاسیس کرد. مدیرعامل شرکت واروش آویتسیان بود. با بازگشت شمس‌الدین در همین سال‌ها، فعالیت صنعتی آنها توسعه بیشتری یافت.

در مهر 1346 شرکت ریسندگی و بافندگی، فرنخ به‌منظور تولید انواع نخ‌های پنبه‌ای و پلی‌استر به‌ثبت رسید. سرمایه اولیه شرکت شصت میلیون‌ریال (600 سهم صدهزار ریالی) بود، سهامداران آن محمد و فرید خسروشاهی (120سهم)، جلال سادات‌تهرانی (90سهم)، امیر عمید حضور (60سهم)، هاشمی‌نژاد (60 سهم) و تعدادی سهامدار خرد داشت.

--> اخبار مرتبط