یک پایان بسته
دو سال و نیم پس از شکایت یک فیلم‌ساز جوان علیه اصغر فرهادی درباره سرقت ایده و پرداخت سینمایی فیلم «قهرمان»، روابط‌عمومی این کارگردان اسکاری از تبرئه کامل او خبر داده است. حاشیه‌های مربوط به شکایت فیلم‌ساز جوان از اصغر فرهادی از نیمه دوم سال 1400 به یکی از سوژه‌های داغ رسانه‌ای تبدیل شده بود و اکران این فیلم را در آن دوره زمانی دستخوش چالش‌هایی جدی کرد.
طبق برخی شایعات گفته می‌شد طرح شکایت علیه فرهادی به موقعیت او در مناسبات سینمایی جهان هم آسیب زده و حتی باعث شده از ریاست هیات داوران جشنواره فیلم کن کنار گذاشته شود. اما حالا خبر از تبرئه کامل او رسانه‌ای شده است.
ت مثل تهمت؟
همزمان با ساخت فیلم «قهرمان»، در محافل سینمایی حرف‌هایی درگوشی درباره ایده این فیلم شنیده می‌شد و برخی فیلم‌سازان جوان از سوءاستفاده اصغر فرهادی از ایده‌پردازی یکی از شاگردانش در کارگاه‌های فیلم‌سازی خبر می‌دانند.
گفته می‌شد که فیلم‌سازی به نام آزاده مسیح‌زاده، کارگردان فیلم مستند «دو سر برد، دو سر باخت»، مدعی شده فیلم «قهرمان» به طور کامل بر اساس ایده او ساخته شده و نه تنها حق و حقوق مادی و معنوی او هیچ‌گاه تامین نشده بلکه شاهد برخوردهایی هم بوده است. مسیح‌زاده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها اعلام کرد که این مستند پژوهشی را در سال 93 در ورکشاپ فیلم‌سازی موسسه فرهنگی هنری کارنامه ساخته و برای آن در سال 97 جایزه ویژه هیات داوران از هشتمین جشنواره شیراز را دریافت کرده و منتخب بهترین پژوهش از شصتمین جشنواره منطقه‌ای همدان شده است.
در این میان حرف‌و‌حدیث‌ها و حاشیه‌های بسیاری هم درباره برخورد قهری فرهادی با مسیح‌زاده در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که سرانجام شکایت تیم حقوقی اصغر فرهادی علیه مسیح‌زاده را در پی داشت.
در همان زمان کاوه رضوانی‌راد، وکیل پروژه «قهرمان»، به توضیح درباره این ماجرا پرداخت و در یادداشتی نوشت: «پیش از هر سخنی، ذکر این نکته ضروری است که اینجانب در مقام وکیل پروژه سینمایی «قهرمان»، در سه ماه گذشته به دلیل رعایت احترام مقام معلم و شاگردی، از پاسخ رسانه ای به ادعاهای یکی از هنرجویان ورکشاپ آموزشی آقای اصغر فرهادی در سال 93-92 اجتناب کرده و گزارش خود را در این‌باره به خانه سینما ارائه کرده ام. اما اکنون که بیانیه انجمن مستندسازان، موجب رسانه ای شدن موضوع در سطح عمومی شده است، بیان توضیحات و جزئیات موضوع و انتشار اسنادی که ماهیت حقیقی روایت را آشکار می‌سازد ضروری است. در سال 93-92و در جریان برگزاری دوره آموزشی فیلم‌سازی مستند در موسسه کارنامه، آقای فرهادی طبق طرح درسی دوره‌شان، هنرجویان این دوره را به گروه‌های دو یا سه‌نفره تقسیم کرده و سوژه‌ای را به عنوان ایده مشترک همه گروه‌ها برای کار کلاسی تعیین می‌کنند و قرار می‌شود هنرجویان تحت نظارت، مشاوره و راهنمایی ایشان در زمینه‌های تکنیکی و محتوایی با محوریت اشخاصی که پول یا شی‌ء گرانبهایی را یافته‌اند و با عودت آن به صاحبِ مال در جامعه شناخته شده و به عنوان قهرمان برجسته شده‌اند کار کنند.»
اما این ماجرا به شکلی پینگ‌پنگی ادامه پیدا کرد و هر بار جزئیاتی تازه از ماجرا رسانه‌ای می‌شد تا اینکه سرانجام پس از دو سال کش‌وقوس، روابط‌عمومی اصغر فرهادی خبر از پایان دادرسی به این پرونده و صدور حکم نهایی داد.
ت مثل تبرئه؟
روز گذشته طبق اعلام روابط عمومی اصغر فرهادی «حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مولف در فیلم «قهرمان» بر اساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید برجسته دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که به اتفاق تمامی ادعاهای شاکی را بی‌اساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم «قهرمان» از این اتهامات به طور کامل تبرئه شد.»
در این متن که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته آمده است: «پس از طرح شکایت از سوی هنرجوی سابق اصغر فرهادی (آزاده مسیح‌زاده) مبنی بر نقض حقوق مولف در فیلم «قهرمان» و ادعای وی برای سهیم شدن در کلیه درآمدهای داخلی، خارجی و جوایز فیلم «قهرمان»، دادگاه به دلیل برخورد غیرتخصصی در مرحله بازپرسی و صدور کیفرخواست بدون ارجاع به کارشناسان مربوطه، موضوع را جهت بررسی جامع حقوقی در سه مرحله جداگانه به کارشناسی‌های تک‌نفره و سه‌نفره و در نهایت به هیات سه‌نفره‌ای از اساتید دانشگاه تهران متخصص در حوزه کپی‌رایت، ارجاع داد. هر هفت نفر متخصص، پس از بررسی‌های جداگانه از محتویات پرونده و تحلیل جوانب حقوقی و هنری موضوع، ادعاهای شاکی را فاقد اعتبار تشخیص داده و اتهامات وارده به سازنده فیلم «قهرمان» را ماهیتا بی‌اساس دانستند.»
در ادامه این متن آمده است: «همچنین طبق بررسی مدارک پرونده و تصاویر ضبط‌شده از ورکشاپ، محرز شد که طرح روایی، ساختار، نوع برخورد با سوژه ها، نوع روایت، نحوه به چالش کشیدن ادعای سوژه ها، جای قرار گرفتن دوربین، نوع کادربندی، روش‌های برخورد اولیه و ثانویه با سوژه مستند، فضاسازی بهینه و حتی پایان‌بندی (پایان باز) و بسیاری دیگر از عناصر تشکیل‌دهنده فیلم مستند از طرف فرهادی به هنرجو ارائه و آموزش داده شده، که کلیه آموزش‌ها در فیلم مونتاژشده از جلسات ورکشاپ توسط شاکی حذف شده است. بر همین اساس، طرح ارائه‌شده به هنرجو از جانب فرهادی، فراتر از یک ایده و طرح اولیه و خام بوده و در واقع نوعی پترن است که چارچوبی کامل برای شکل گرفتن روایت در مستند بوده و راهنمایی‌های جزءبه جزء مدرس و تاثیرات مستقیم او در ساخت مستند مذکور کاملا مشهود است.»
--> اخبار مرتبط