یک پژوهشگر جمعیت: ایران تا 3 دهه آینده به انفجار سالمندی میرسد / ایران پایینترین نرخ باروری را در دنیای اسلام دارد / در یک بازه زمانی 5 ساله نیم میلیون تولد را از دست دادیم
برای نخستین بار در طول تاریخ ایران نرخ رشد جمعیت کمتر از یک را در سال 98 تجربه کردیم که معادل 0.96 درصد بود.
یک پژوهشگر جمعیت، با بیان اینکه 11 درصد جمعیت ما سالمند بوده و لذا در مرحله گذار به میانسالی و سالمندی قرار داریم، گفت: در جمعیتشناسی 30 سال بعد آینده نزدیک محسوب میشود و لذا تا سه دهه آینده 11 درصد سالمندی به 32 درصد خواهد رسید که 11 درصد از انفجار سالمندی بیشتر است.
به گزارش ایسنا؛ صالح قاسمی در نشست تبینی و توجیهی جمعیت که به همت سازمان تبلیغات اسلامی استان گیلان در سالن جلسات صدا و سیمای مرکز استان برگزار شد، با تاکید بر لزوم درک بحران جمعیت، عوامل شکلگیری این بحران و نحوه مدیریت آن، اظهار کرد: جمعیت یکی از مهمترین مولفههای قدرت در دنیاست.
وی نیروی انسانی و جمعیت جوان را پایه قدرت اقتصادی، قدرت نظامی و قدرت ژئوپلیتیکی دانست و افزود: جوامع بشری برای رسیدن به هر نوع اقتداری نیازمند نیروی انسانی هستند.
این پژوهشگر جمعیت، با بیان اینکه رهبر انقلاب درک دقیق، جامع و درستی از ابربحران جمعیت در کشور دارند، تصریح کرد: معظم له 55 بار درباره جمعیت سخن گفتند و به مسئولان تذکر دادند؛ این در حالی است که متاسفانه رسانهها تحت تاثیر هژمونی خبری به مسئله جمعیت میپردازند و هنوز فهم درستی از این بحران ندارند.
قاسمی، جمعیت حال حاضر کشور را حدود 85 میلیون نفر دانست و عنوان کرد: نرخ رشد جمعیت در سال 65 معادل 3.9 درصد بود که در سال 95 به 1.2 درصد رسید. برای نخستین بار در طول تاریخ ایران نرخ رشد جمعیت کمتر از یک را در سال 98 تجربه کردیم که معادل 0.96 درصد بود.
وی نرخ رشد جمعیت ایران در سال 1400 را معادل 0.7 درصد دانست و گفت: تداوم این روند تا سال 1415 ما را به نرخ رشد صفر درصد میرساند که نگرانکننده است، یعنی افزایش جمعیت ما متوقف میشود، این در حالی است که از سال 1420 به بعد شاهد نرخ رشد منفی خواهیم بود که نشاندهنده کاهش جمعیت کل کشور است.
این جامعهشناس، با اشاره به تغییرات نرخ باروری در بازه زمانی 1400-1365، خاطرنشان کرد: در سال 65 به ازای هر زن 6.5 فرزند متولد شده و لذا طی یک روند سقوط گونه در سال 98 به 1.6 فرزند به ازای هر زن رسیدیم که کمتر از دو فرزند است. متاسفانه این نرخ برای گیلان 1.3 فرزند به ازای هر زن بوده، یعنی تجدید نسل به ازای هر دو نفر اتفاق نمیافتد.
وی با بیان اینکه ایران پایینترین نرخ باروری را در دنیای اسلام دارد، متذکر شد: از نظر صندوق جمعیت سازمان ملل در غرب آسیا و شمال آفریقا نیز پایینترین نرخ باروری برای ایران است.
قاسمی، فراز و فرود موالید از سال 94 تاکنون را معنادار دانست و اظهار کرد: در سال 94 یک میلیون و 570 هزار تولد داشتیم که در سال 1400 به یک میلیون و 106 هزار تولد رسیده، یعنی در یک بازه زمانی پنج ساله نیم میلیون تولد را از دست دادیم.
این پژوهشگر جمعیت، با اشاره به وضعیت سالمندی ایران در کنار بحران ولادت، بیان کرد: جمعیت مثبت 60 سال جمعیت سالمند محسوب میشود که شامل سالمند جوان (75-60 سال)، سالمند (90-75 سال) و کهنسال (مثبت 90) است لذا کشوری که هفت تا 14 درصد سالمند داشته باشد، در حال گذار از جوانی به میانسالی و سالمندی است، اما اگر این نرخ بین 14 تا 21 درصد باشد، آن کشور سالمند شده؛ این در حالی است که نرخ بالای 21 درصد در مرحله انفجار سالمندی قرار دارد.
وی با بیان اینکه 11 درصد جمعیت ما سالمند بوده و لذا در مرحله گذار به میانسالی و سالمندی قرار داریم، گفت: در جمعیتشناسی 30 سال بعد آینده نزدیک محسوب میشود و لذا تا سه دهه آینده 11 درصد سالمندی به 32 درصد خواهد رسید که 11 درصد از انفجار سالمندی بیشتر است.
قاسمی، گیلان را دارای سالخوردهترین جمعیت کشور دانست و افزود: رسانهها به ویژه صدا و سیما پیشران جوانی جمعیت باشند، زیرا سالمندی به کشور آسیب خواهد زد.
وی جمعیت سالمند را به معنی نیروی کار کم دانست و عنوان کرد: نیروی کار خارجی پیوستهای فرهنگی و امنیتی ایجاد میکند و موجب خروج ارز میشود و تولید و درآمد ناخالص ملی را کاهش میدهد.
این جامعهشناس، با بیان اینکه جمعیت زیاد سالمند نظامهای حمایتی اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی را دچار ورشکستگی میکند، ادامه داد: اکنون نسبت افرادی که بیمه دارند به افرادی که مستمری دریافت میکنند چهار به یک است و لذا با نزدیک شدن این نسبت به یک و نیم تا دو شاهد افزایش سن بازنشستگی خواهیم بود.
وی جمعیت را یک مقوله میانرشتهای و چندمولفهای دانست و یادآور شد: 47 متغیر در مقوله جمعیت ایفای نقش میکنند و فقط اقتصادی یا فقط فرهنگی نیست.
قاسمی، تغیر سبک زندگی، الگوی تغذیه و رواج محصولات اصلاح ژنتیک را از جمله عوامل ناباروری دانست و بیان کرد: امروز در ایران مرز علم درمان ناباروری را در اختیار داریم، اما متاسفانه زیرساختها فراهم نیست و شهرستانها مرکز تخصصی درمان ناباروری ندارند.
این پژوهشگر جمعیت، سقط جنین اعم از خود به خودی و دارای مجوز را معادل یکسوم موالید دانست و خاطرنشان کرد: بارداری ناخواسته ناشی از موقعیت شغلی، تحصیلی، اقتصادی و اجتماعی اصلیترین عامل سقط برنامهریزی شده است.
وی با بیان اینکه انقلاب خانواده و انقلاب جنسی ساختار خانواده را در غرب دگرگون کرد، افزود: متاسفانه ایران در آستانه انقلاب خانواده بوده و خانوارهای تک نفره و دو نفره ما زیاد شده؛ امروز خانواده مبنای تمام برنامههای راهبردی در جوامع غربی است و لذا برای جوانی جمعیت باید نظام برنامهریزی ما براساس خانواده باشد؛ نه فرد.
قاسمی، نفوذ سبک زندگی ناشی از صنعت توریسم، مهاجرت جوانان جویای کار به سایر استانها و مهاجرت سالمندان سایر استانها به گیلان را از عوامل مهم سالخوردگی جمعیت این استان دانست و تصریح کرد: متاسفانه مهاجرت داخلی کشور را مدیریت نکردیم.
وی متغیرهای جمعیتی را در دو بخش کلان متغیر اقتصاد و کلان متغیر فرهنگ تقسیم کرد و ادامه داد: اقتصاد و فرهنگ دو عامل اصلی در کاهش فرزندآوری است، اما غالب مردم فکر میکنند وزن اصلی با اقتصاد است، در حالی که ریشه در نگرش و سبک زندگی قرار دارد و اقتصاد مزید بر علت فرهنگ شده است.
این جامعهشناس، با بیان اینکه 90 درصد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بنا دارد در حوزه اقتصاد عمل کند، گفت: در حال حاضر تقدم زمانی با مشوقهای اقتصادی است، اما وزن فرهنگ بیشتر بوده و باید برنامههای فرهنگی حمایت از خانواده داشته باشیم.
حجتالاسلام والمسلمین سعید مهدوی، مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان نیز، جمعیت را یک مسئله جهانی دانست و اظهار کرد: امروزه همه کشورها برای مقابله با بحران جمعیت برنامهریزی میکنند.
وی تداوم کاهش جمعیت طی 50 سال آینده را تهدیدی برای اقوام ایرانی از جمله گیلک دانست و بیان کرد: خانوادهها باید فرزندآوری را جدی بگیرند تا از آسیبهای روحی و روانی و فرهنگی و اجتماعی در امان باشند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان، با بیان اینکه رابطه مستقیمی بین فرزندآوری و سلامت زنان وجود دارد، گفت: باید برای افزایش نرخ باروری در کشور و استان گیلان برنامهریزی کنیم تا آینده کشور و نظام به دست نیروی جوان رقم بخورد.
تماشاخانه