602 دشت کشور در معرض فرونشست هستند / برنامه وزارت نیرو برای توقف برداشت از تمام چاه‌های کشور

محمد حسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زنجان ، در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا در این سال‌ها اقدامات سازمان مدیریت بحران در حوزه مواجهه با حوادثی چون سیل و زلزله جنبه شعاری داشته که می‌شود به طور مثال می‌شود به ساخت آپارتمان‌های بلند مرتبه تهران روی گسل اشاره کرد، گفت: به سرعت در حال پیشگیری از این احداث‌ها هستیم اما این موضوعات در شورای عالی معماری و شهرسازی بررسی می‌شود و مصوباتی نیز در این شورا به تصویب می‌رسد.

مجوزی برای جلوگیری از احداث بنای غیرمجاز نداریم

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تشریح کرد: به طور مثال شورای عالی معماری و شهرسازی تشخیص می‌دهد در یک گذر هشت متری، مجوز احداث ساختمان سه طبقه بدهد اینکه این موضوع رعایت نمی‌شود بخشی از آن به خاطر شهرداران، بخشی دیگر دست قوای دیگر است.

وی گفت: سازمان مدیریت مجوز اینکه بخواهد جلوی احداث ساختمان‌های غیرمجاز را بگیرد ندارد ولی با این حال این موضوع از سمت ما رها نشده است و از طریق قوه قضائیه پیگیر این موضوعات هستیم.

این مقام مسئول به موضوع نوع ساخت و سازها نیز اشاره و خاطرنشان کرد: وقتی 220 سال گذشته را بررسی می‌کنیم که از این میزان، 140 سال به صورت روایت تاریخی و 80 سال دیگر با سند و مدرک است و مراکز ژئوفیزیک مثل مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران و همچنین مرکز زلزله نگاری بین المللی این موضوعات را ثبت کرده‌اند متوجه می‌شویم در این سال‌ها فقط 12 زلزله با شدت بیش از 7 ریشتر داشته‌ایم و آخرین 7.7 ریشتر بوده که این موضوع یک مسیر را به ما نشان می‌دهد که اگر ساخت و سازها اصولی شود و مصالح و سازه‌های ساختمانی طوری ساخته شود که زلزله تا 8 ریشتر را مقاومت کند دیگر زلزله بلا نیست بلکه تبدیل به یک پدیده مثبت می‌شود.

وی تأکید کرد: چه بسا که زلزله این انرژی قدرتمند را آزاد می‌کند که در حال حاضر بشر این موضوع را در حال مطالعه در دست دارد که که این زلزله در راستای مثبت در خدمت بشریت قرار بگیرد. انرژی که یک زلزله 4 ریشتری آزاد می‌کند برابری می‌کند با یک بمب هیروشیما و بنابراین انفجار یک بمب هیروشیما یعنی انفجار یک هزار تن تی‌ان‌تی و بنابراین یک زلزله 7.8 ریشتری که در ترکیه آمد یعنی انفجار 19 بمب هیروشیما و یعنی 19 هزار تن تی‌ان‌تی در ترکیه منفجر شد.

ساختمان 30 طبقه بدون پاسخ آزمایش تست بتن ساخته شد!

نامی گفت: وقتی به ترکیه و سوریه برای مطالعه رفتیم و متوجه شدیم که استانداردهای لازم در ساخت و ساز رعایت نشده و جالب است بدانید استاندارد معمولی هم رعایت نشده است. وقتی به دقت بررسی کردیم متوجه شدیم در پی ساختمان باید از میلگردهای آجدار و قطر 20 استفاده می‌شد که هیچ کدام از آن‌ها استفاده نشده بود؛ حتی دانه‌بندی لازم در بتن هم رعایت نشده بود و با این اوصاف مشخص است وقتی این استانداردها رعایت نشود با یک زلزله کوچک ساختمان فرو می‌ریزد. به عنوان مثال یک مورد داشتیم که بررسی کردیم. ساختمان 30 طبقه‌ای بود که قرار بود ساخته شود، وقتی به طبقه دوم رسیده بود، مجریان ساخت برای تست آزمایش بتن آمدند اما تا پاسخ آزمایش آماده شود 30 طبقه را ساخته بودند. این یعنی این ساختمان اساساً نباید ساخته می‌شد.

میلگرد بعضی ساختمان‌ها مثل پنیر بریده می‌شود

وی ادامه داد: در کشورمان به دنبال چند موضوع برای ایمنی بیشتر ساختمان‌ها هستیم؛ در وهله نخست تولیدات مصالح ساختمانی کشور باید استاندارد شود و این موضوع نیاز به زمان می‌برد و مشکل هم هست. مثلا ما فلز میلگرد را در آزمایشگاه تست مصالح تحت فشار سه بعدی قرار دادیم و مثل پنیر بریده شده است که اینها باید جلوگیری شود. از سوی دیگر ساختمان های بلند مرتبه نباید به طور مستقیم به زمین متکی شوند و بایستی فراگرد شوند. فراگرد در برخی از کشورها مثل ژاپن استفاده می‌شود و به این شکل است که از جنس لاستیک بسیار محکم است که تحت پایه‌های اصلی ساختمان و متصل به بتن زیر قرار می‌گیرد و وقتی زلزله به صورت ارتعاشی منحنی می‌آید، این لاستیک سبب از بین رفتن ارتعاش می‌شود. ولی وقتی ساختمان‌های بلند مرتبه در کشور این تکنولوژی را رعایت نمی‌کنند و با زلزله‌ای که مدت آن بیش از 10 ثانیه باشد مشخص است که فرو خواهد ریخت.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور متذکر شد: چاره‌ای نداریم که برای حفظ جان و مال مردم، باید به سمت استانداردسازی حرکت کنیم و این موضوع را باید جدی بگیریم و یک تحول ایجاد کنیم.

وی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه استانداردسازی و این تحولی که شما می‌فرمائید چه زمانی آغاز خواهد شد چرا که هرساله با رخ دادن سیل و زلزله خسارت‌های زیادی به کشور و مردم وارد می‌شود، گفت: این تحول آغاز شده و ما این موضوع را شروع کردیم ولی زمان‌بر است. مثلاً 33 میلیون متر مکعب در حوزه آبخیزداری در کشور انجام شده و قرار است طی مدت دو سال آینده 93 میلیون متر مکعب دیگر انجام شود. این بزرگترین مسیر برای جلوگیری از سیل است.

نامی در ادامه در پاسخ به سؤال دیگر تسنیم مبنی بر اینکه چرا در مقابل حوادثی همچون سیل که از قبل پیش بینی شده است ناتوان هستیم گفت: در همین استان مازندران اگر نگاه کنید، هرچه نخاله و زباله است در رودخانه است. مردم از ریختن نخاله‌ها در رودخانه‌ها جلوگیری کنند چرا که این موضوع یکی از علل اصلی ایجاد سیل است. وقتی آب راهی را برای رفتن پیدا نمی‌کند مشخص است که بالا می‌زند و سیل ایجاد می‌شود. از استانداران درخواست کردیم این موضوع را شورای تأمین تصویب کنند که اگر فردی نخاله را در رودخانه و یا خیابان خالی کرد فوراً با آن برخورد کنند. زباله‌هایی همچون یخچال خراب، یونولیت و یا مبل خراب که وقتی در رودخانه توسط برخی‌ها ریخته می‌شود مشخص است که این وسایل خراب راه ورود آب را می‌گیرند.

602 دشت کشور در معرض فرونشست / دستور وزیر کشور برای استفاده از 2 گروه خارجی مقابله با فرونشست

رئیس سازمان مدیریت بحران در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه در برخی از شهرها بحران فرونشست به شکلی پیش رفته که در حال نزدیک شدن به تأسیسات زیرساختی از جمله دکل‌های برق و خطوط راه‌آهن است و برنامه سازمان مدیریت بحران برای مقابله با فرونشست چیست اظهار داشت: بحث فرونشست یک بحث جدی در کشورمان و دیگر کشورهای دنیا است. حدود 602 دشت کشور در معرض فرونشت قرار دارند.

وی به راهکارهای مواجه با جلوگیری از فرونشست دشت‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: گروه‌های متخصص در دشت‌های مختلف جهت تحقیق مستقر و اقدامات خود را با همکاری دستگاه‌های مختلف آغاز کرده‌اند؛ به طور مثال با کمک سازمان نقشه‌برداری و با بهره‌برداری از تجهیزات مختلف همچون GPS پیشرفته وضعیت این دشت‌ها را رصد می‌کنند.

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تصریح کرد: وزیر کشور دستور داده اند که علاوه بر استفاده از ظرفیت دانشمندان و متخصصان داخلی و زبده کشور در حوزه زمین‌شناختی، از ظرفیت و تجارب چند گروه متخصص خارج از کشور هم در این زمینه استفاده شود چرا که معتقد هستیم برای مقابله با این فرونشست‌ها باید از راهکارهای کاملاً علمی استفاده شود.

وی یادآور شد: یکی از راه‌های مقابله با فرونشست دشت، آبخیزداری است و تاکنون 33 میلیون هکتار از زمین‌های کشور بحث آبخیزداری انجام شده و 90 تا 93 میلیون هکتار دیگر باقی مانده است. وزیر کشور معتقد هستند که اگر بخواهد با همین روند پیش برود سال‌ها طول خواهد کشید و در همین راستا به این نتیجه رسیدیم به صورت جداگانه برای مقابله با فرونشست در هر استان به صورت مستقل موضوع آبخیزداری را شروع بکنیم.

استفاده از سدهای زیرزمینی برای جلوگیری از تبخیر آب و تزریق بیشتر به سفره‌ها

نامی تصریح کرد: موضوع آبخیزداری در بالادست، آبخوان‌داری در بخش میانی و زیرمجموعه بخش آبخوان‌داری بخش سیل، زدن چاه نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر به سفره‌های زیرزمینی است و اخیراً یک دهه است بحث سدهای زیرزمینی هم شروع شده که این سدها از تبخیر آب جلوگیری و آب بیشتری را به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم.

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور متذکر شد: ولی در کل آن‌چیزی که می‌تواند به عنوان وظیفه عمومی مورد توجه قرار بگیرد آن است که از مردم تقاضا و استدعا داریم که در مصرف آب بسیار دقت بکنند و کشاورزان عزیز هم از حوزه "آبیاری غرقابی" خارج شوند و بیشتر به کاشت گلخانه‌ای و کاشت هیدروپونیک روی بیاورند که این نوع کاشت هم پنج تا هفت برابر رشد تولیدشان و هم سرعت در تولید محصول زیاد است و موضوع سلامت در تولید محصول هم از دیگر محاسن این نوع کاشت است.

وزارت نیرو به دنبال راهکار توقف برداشت از تمام چاه‌های کشور

وی با بیان اینکه وزارت نیرو و وزارت جهاد کاملاً با وزارت کشور و سازمان مدیریت بحران همراه هستند متذکر شد: یک سری چاه‌هایی در کشور وجود دارد که به صورت غیرمجاز و مجاز حفر شده‌اند که البته اکثریت بدون مجوز هستند. وزارت نیرو در حال بررسی راهکاری است که برداشت آب در چاه‌های حفر شده در کشور چه آن‌هایی که مجوز و چه چاه‌هایی که مجوز ندارند برای مدت زمان مشخصی (مثلاً یک یا دو سال) به منظور حفظ منافع عمومی متوقف شود؛ منافع عمومی همیشه نسبت به منافع فردی، گروهی، قشری و صنفی در اولویت است.

نامی افزود: به خصوص استفاده از آب‌های زیرزمینی که برای پر کردن استخرهای متعدد در کشور استفاده می‌شود و همین موضوع سبب می‌شود یک سوم آب در این استخرها تبخیر شود. پس منافع عمومی ایجاب می‌کند برای جلوگیری از ضرر به آب‌های زیرزمینی دستور متوقف شدن برداشت این آب‌ها از سوی وزارت نیرو صادر شود.