آماده باش برای اکران سیزن جدید جنگ سرد!
اقتصادنیوز: تصور چین به عنوان یک قدرت تجدیدنظرطلب که به دنبال تخریب نظام بین المللی است بیش از همه در ارتباط با مسائل ژئواستراتژیک شرق آسیا مورد توجه قرار داشت. اما امروز شی جین پینگ صراحتا چین را قدرت جهانی قلمداد کرده و پار را فراتر گذاشته است.
به گزارش اقتصادنیوز، سفر نانسی پلوسی به عنوان یکی از مقام های بلند پایه آمریکایی به تایوان در آگوست 2022؛ سفری که از سال 1997 بدین شکل انجام نشده بود، جهان را شگفت زده کرد. این سفر از حمایت گسترده دموکرات ها و جمهوری خواهان در کنگره آمریکا برخودار شد، اما چین بلافاصله آن را محکوم کرد و آن را تجاوز به قلمروی خود توصیف کرد که واشنگتن باید هزینه های سنگین این ماجراجویی را بپردازد. همزمان نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین رزمایش هایی را اطراف تنگه آغاز کردند، رزمایش هایی که پنج روز به طول انجامید و شامل تمریناتی بود که توانایی چین را برای منزوی کردن تایوان و محاصره این جغرافیا در صورت لزوم نشان می داد. بنابراین، این دیدار به نقطه عطفی میان پکن و واشنگتن تبدیل شد و تمایل چین جهت انعطاف پذیری عضلات سیاسی اش را نشان داد.
ایالات متحده نقاب از صورت انداخت
همانطور که غالبا اتفاق افتاده، بحث برانگیزترین تایوان به یکی از جنجالی ترین موضوعات میان چین و آمریکا تبدیل شده است. آنگونه که موسسه مطالعات بین الملل نوشته، دولت شی جین پینگ، تایپه را تحت فشار قرار داده تا خط مشی چین واحد را رعایت کند. با این حال جو بایدن در مصاحبه سال 2021 با سی ان ان در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده از تایوان دفع خواهد کرد، صراحتا گفت: بله، ما در این زمینه تعهد دادیم. بایدن ظاهرا به شکلی ناخواسته ابهام راهبردی را که ایالات متحده در 44 سال گذشته بر آن متمرکز بوده، کنار گذاشت. پس اگر چین از رویکرد تهاجمی تر پیروی کند، تایوان می تواند بر حمایت حداقلی واشنگتن حساب کند.
شکاف هایی که تعمیق شدند
از منظر جامعه بین‌الملل در این میان آنچه نگران کننده است، خیز چین جهت سرکوب جنبش حامیان دموکراسی در هنگ کنگ و سرکوب اویغوهای ساکن سین‌کیانگ است. حدود دو میلیون اویغور به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاده شدند؛ جایی که پکن از آنها تحت عنوان مراکز آموزشی یاد می کند. این در حالی است که سال 2020قانون امنیت ملی چین توسط دولت حامی پکن در هنگ کنگ تصویب شد و سال بعد مقامات این جزیره حکم بازداشت و محکومیت رهبران معترض، اعضای برجسته اپوزیسیون دموکراتیک و روزنامه نگارانی که از پکن و هنگ کنگ انتقاد می کردند، صادر کردند. اکنون، روند دموکراتیزاسیون هنگ کنگ مرده است و هنگ کنگ به یکی دیگر از شهرهای چین تبدیل شده و به شیوه ای استبدادی اداره می شود. از همین رو می توان گفت که کارنامه سیاسه حقوق بشر چین شکاف میان پکن و واشنگتن را تشدید کرده است.
چرا ظهور چین بحث برانگیز شده است؟
سوال این است، چرا رسیدن چین به جایگاه به جایگاه کنونی تا این حد بحث برانگیز شده است؟ در پاسخ باید گفت در این میان 5 مولفه برجسته است و باید لحاظ شود. نخست، پکن در دوران اصلاحات از هرگونه رویارویی خودداری کرد. روابط خارجی چین تا سال 2012 تحت نظارت دنگ شیائوپینگ تعریف می شد؛ چهره ای که باور داشت که چین باید قدرت خود را پنهان کند و برای تقویت قدرت اقتصادی و نظامی اش زمان بگذارد. حالا، یک چین قدرتمند احساس می‌کند که می‌تواند خود عریان تر در میدان بین الملل مانور دهد. دوم، تصور چین به عنوان یک قدرت تجدیدنظرطلب که به دنبال تخریب نظام بین المللی است بیش از همه در ارتباط با مسائل ژئواستراتژیک شرق آسیا مورد توجه قرار داشت. اما امروز شی جین پینگ صراحتا چین را قدرت جهانی قلمداد کرده و پار را فراتر گذاشته است.
رویای «شی»
سوم، شی جین پینگ به عنوان دبیر حزب و رئیس جمهور در باب سیاست داخلی و مسائل بین المللی رویکرد و سیاستی قاطع داشته و دارد. بی دلیل نیست که شی به عنوان قدرتمندترین رهبر چین از زمان مائوتسه تونگ شناخته می شود. او مصمم است که هرگونه منبع مخالف، خواه میان شهروندان چینی و خواه در استان های دوردستی چوین سین کیانگ را حذف کند. برنامه «رویای چین» شی مردم چین را تشویق می کند تا سرنوشت فردی خود را به امنیت کشور وصل کنند. رئیس جمهوری چین به دنبال بازگرداندن موقعیت تاریخی چین در مرکز روابط منطقه‌ای شرق آسیا و قرار گرفتن در رتبه دوم بعد از آمریکا است.
چین به احساس های ملی گرایانه متوسل شده است
چهارم، افکار عمومی چین از دهه 1990 به طور فزاینده ای ملی گرا شده و بسیاری از چینی ها به طور گسترده از موضع قاطعانه اخیر چین استقبال می کنند. بسیاری از چینی ها به دستاوردهای ملت خود از آغاز اصلاحات در سال 1978 افتخار می کنند. تظاهرات ملی گرایانه از جمله معدود تمرین ها در حوزه احساسات عمومی است دولت بدان مجوز می دهد. یانگ جیچی، یکی از مقامات حزب کمونیست که اندکی پس از روی کار آمدن بایدن با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در آلاسکا ملاقات کرد، از رویکرد ایالات متحده در ارتباط با پکن به عنوان رویکردی ضد چینی یاده کرده و آن را به چالش کشیده است. او تاکید کرد: ما معتقدیم که برای ایالات متحده مهم است که تصویر خود را تغییر دهد و از پیشبرد دموکراسی خود در بقیه جهان دست بردارد. اظهار نظر او بر روی تی شرت ها در چین منعکس کننده حمایت عمومی از موضع محکم چین در ارتباط با ایالات متحده بود.
تلاش برای رقابت هسته ای با آمریکا
در نهایت، چین در حال توسعه و آزمایش طیف وسیعی از موشک های مافوق صوت و کروز جدید و همچنین سلاح های دیگر است. این کشور همچنین تصمیم گرفته تا زرادخانه هسته ای خود را سه برابر کند تا رقیب هسته ای نزدیک تری به آمریکا و روسیه باشد. چین به زودی دارای سه ناو هواپیمابر خط اصلی خواهد بود که می توانند با کشتی های آمریکایی یا اروپایی در یک سطح تعریف شوند.
جنگ سرد جدید در راه است؟
آیا آمریکا و چین برای یک جنگ سرد جدید آماده هستند؟ گراهام آلیسون، دانشمند علوم سیاسی در چنین شرایطی از عبارت تله توسیدید استفاده می کند (دام توسیدید یا تله توسیدید، که به آن دام توکیدیدس نیز گفته می‌شود، اصطلاحی است که برای توصیف گرایش آشکار به جنگ؛ هنگامی که یک قدرت نوظهور، یک قدرت بزرگ را به عنوان یک هژمونی منطقه‌ای یا بین‌المللی تهدید می‌کند، رواج دارد که در آن یک قدرت در حال ظهور که به دنبال تغییر نظام بین‌الملل است، با قدرتی که می‌خواهد پویایی سیستم را کم و بیش به همان شکلی که هست حفظ کند). چین پس از جنگ سرد به قدرتی در حال ظهور تبدیل شده که این خود به دنبال تغییر موازنه قدرت های بزرگ است.
چرا گزینه رویارویی کم رنگ است؟
آیا دو قدرت بزرگ ناگزیر با هم درگیر خواهند شد؟ از منظر تجاری، این دو غول به یکدیگر وابسته هستند و این وابستگی متقابل، درگیری احتمالی را کنترل می کند. چین برای جذب صادرات خود به آمریکا وابسته است، در حالی که آمریکا برای پایین نگه داشتن تورم به کالاهای ارزان چینی نیاز دارد. شرکت‌های آمریکایی به چین به‌عنوان پایگاهی برای تولید نیروی کار ارزان نیاز دارند تا بتوانند با زنجیره‌های تامین جهانی همگام شوند و رقابتی باقی بمانند. و واشنگتن به خرید اوراق قرضه خزانه داری آمریکا توسط چین برای کمک به تامین مالی بدهی های عظیم دولتی خود وابسته است.
نشانه دلگرم کننده این است که واشنگتن و پکن درست قبل از نشست کاپ -26در گلاسکو اواخر سال 2021 به توافقی در مورد تغییرات اقلیمی دست یافتند. شی به دلیل سفر پلوسی به تایوان، ارتباط خود را با واشنگتن در مورد مسائل امنیتی و اقلیمی قطع کرد، اما در یک دیدار دوجانبه در حاشیه نشست سران گروه 20 در اندونزی در نوامبر 2022، او با بایدن برای از سرگیری گفتگوها در هر دو زمینه به توافق رسید. هر دو کشور حداقل تشخیص می دهند که وضعیت سیاره ما مهمترین مسئله ای است که بشریت با آن مواجه است. این حداقل پیشرفت بین واشنگتن و پکن است.
همچنین بخوانید