آمریکا اوت شد، چین و امارات صعود کردند، ایران 98 شد

به گزارش ایسنا، بر اساس رده‌بندی «شاخص گذرنامه هنلی» (Henley Passport Index)، که بر مبنای تعداد کشورهایی که اتباع هر کشور می‌توانند بدون نیاز به ویزا یا با دریافت ویزا هنگام ورود سفر کنند، تنظیم می‌شود، سه کشور آسیایی همچنان در صدر جدول قرار دارند:

سنگاپور با دسترسی بدون ویزا به 193 مقصد،

کره جنوبی با 190 مقصد،

و ژاپن با 189 مقصد.

در مقابل، گذرنامه آمریکا در جایگاه دوازدهم و در کنار مالزی قرار گرفته است. دارندگان این دو گذرنامه امکان سفر بدون ویزا به 180 کشور از مجموع 227 کشور و قلمرو ثبت‌شده در این شاخص را دارند. به دلیل برابری امتیازها، در عمل 36 کشور از نظر قدرت گذرنامه بالاتر از ایالات متحده قرار گرفته‌اند.

کاهش قدرت گذرنامه آمریکا

در سال 2014، گذرنامه آمریکا در جایگاه نخست این فهرست قرار داشت و تا تابستان 2025 هنوز در میان 10 کشور برتر دیده می‌شد، اما تغییرات اخیر در سیاست‌های ویزا موجب سقوط رتبه آن شد.

از جمله، برزیل در آوریل امسال معافیت ویزا برای شهروندان آمریکا، کانادا و استرالیا را لغو کرد. در همین حال، چین سیاست‌های جدیدی برای تسهیل ورود اتباع کشورهای اروپایی از جمله آلمان و فرانسه اتخاذ کرده، اما نام آمریکا در میان آنها دیده نمی‌شود.

همچنین تغییر در سیاست‌های ورود به پاپوآ گینه نو و میانمار و حذف آمریکا از فهرست کشورهای معاف از ویزای ویتنام از عوامل دیگر این افت عنوان شده‌اند.

کریستیان اچ. کیلن، رئیس شرکت «هنلی و پارتنرز»، در این باره گفت: «کاهش قدرت گذرنامه آمریکا تنها یک جابه‌جایی در رتبه‌ها نیست، بلکه نشانه‌ای از تغییر بنیادی در پویایی‌های جابه‌جایی جهانی و قدرت نرم کشورهاست. کشورهایی که رویکرد باز و همکاری‌جویانه دارند، در حال پیشرفت‌اند و دیگران در حال عقب‌ماندن از این جریان جهانی هستند.»

«قدرت نرم» و سیاست مهاجرت

ریچارد کوئست، دبیر ارشد اقتصادی CNN، با اشاره به کاهش قدرت گذرنامه آمریکا گفت که محدودیت‌های جدید سفر، از جمله مقررات ESTA در اتحادیه اروپا و بریتانیا، در این روند بی‌تأثیر نبوده‌اند. او افزود: «می‌توان ارتباطی میان سیاست‌های مهاجرتی دولت ترامپ و کاهش اعتبار گذرنامه آمریکا یافت.»

با این حال، او تأکید کرد که گذرنامه‌های کشورهای صدرنشین همچنان از ارزش بالایی برخوردارند و برخی افراد ثروتمند از طریق برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای شهروندی، از جمله طرح «کارت طلایی 5 میلیون دلاری» پیشنهادی ترامپ، به دنبال دریافت آنها هستند.

صعود چین و امارات؛ سقوط بریتانیا

در سوی دیگر، چین در 10 سال گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته و از رتبه 94 در سال 2015 به رتبه 64 در سال 2025 رسیده است. پکن با اعطای معافیت ویزا به کشورهایی چون روسیه، کشورهای حوزه خلیج فارس، برخی کشورهای آمریکای جنوبی و اروپایی، سیاست «درهای باز» خود را تقویت کرده است.

امارات متحده عربی نیز یکی از موفق‌ترین کشورها در این شاخص محسوب می‌شود؛ این کشور در یک دهه گذشته 34 پله صعود کرده و اکنون در جایگاه هشتم قرار دارد.

در مقابل، بریتانیا که در سال 2015 در صدر فهرست قرار داشت، اکنون با دو پله سقوط نسبت به تابستان گذشته در رتبه هشتم ایستاده است.

شکاف بزرگ میان گذرنامه‌ها

در پایین‌ترین سطح جدول، افغانستان با امکان سفر بدون ویزا به تنها 24 مقصد، در رتبه 106 قرار دارد. پس از آن سوریه با 26 مقصد و عراق با 29 مقصد جای گرفته‌اند. به این ترتیب، فاصله بین قدرتمندترین و ضعیف‌ترین گذرنامه‌های جهان به 169 مقصد می‌رسد.

رتبه ایران

در این رده‌بندی که به تازگی از سوی این موسسه اعلام شده است، گذرنامه ایران با امکان سفر بدون ویزا یا با ویزا در ورود (visa-on-arrival) به 41 مقصد، در رتبه 98 قرار گرفته است.

براساس شاخص‌های دیگر، گذرنامه ایران در سال 2025 دارای رتبه‌های متغیر تقریباً بین رده‌های 90 تا 98 با امکان سفر بدون ویزا یا با ویزا در ورود به حدود 40 تا 44 کشور، بوده است. در برخی از این رده‌بندی‌ها و فهرست‌ها، بعضی توافق‌های ایران با دیگر کشورها درباره سفر شهروندان از طریق ویزای الکترونیک، یا سفرهای گروهی بدون ویزا، لحاظ نشده است.

برترین گذرنامه‌های جهان در سال 2025

1. سنگاپور - 193 مقصد

2. کره جنوبی - 190 مقصد

3. ژاپن - 189 مقصد

4. آلمان، ایتالیا، لوکزامبورگ، اسپانیا، سوئیس - 188 مقصد

5. اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، ایرلند، هلند - 187 مقصد

6. یونان، مجارستان، نیوزیلند، نروژ، پرتغال، سوئد - 186 مقصد

7. استرالیا، جمهوری چک، مالت، لهستان - 185 مقصد

8. کرواسی، استونی، اسلواکی، اسلوونی، امارات، بریتانیا - 184 مقصد

9. کانادا - 183 مقصد

10. لتونی، لیختن‌اشتاین - 182 مقصد

11. ایسلند، لیتوانی - 181 مقصد

12. آمریکا، مالزی - 180 مقصد

منابع:

CNN، henleyglobal، NewAnalytica