آمریکا در گوشه رینگ یک «توافق خوب و پایدار» گیر کرد / تهران چه تضمین‌هایی برای انتفاع از واشنگتن گرفته است؟
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، بعد از روز‌ها و هفته‌های پر چالش در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای ایران با طرف‌های غربی که از وین تا دوحه ادامه داشت، گزارش‌های غیر رسمی حاکی از آن است که احتمال دارد آمریکا روز، جمعه 19 اوت، پاسخ خود را به پیشنهادات ایران از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا، به اطلاع تهران برساند، اما هنوز جوابی از سوی آمریکا به اتحادیه اروپا و ایران ارسال نشده است.
از طرفی دیگر در حالی که شورای امنیت ملی آمریکا امتیازدهی به ایران را در مذاکرات رد کرده، شبکه الجزیره در گزارشی اختصاصی خبر داده که توافق برای احیای برجام به زودی اعلام خواهد شد. از سوی دیگر با احتمال خبر‌های مبنی بر افزایش احتمال احیای برجام برخی از رادیکال‌های آمریکا به ویژه لابی صهیونیست و جمهوری خواهان دست به کار شدند. ریش سناتور جمهوری خواه در توییتی نوشته بود: «ایران به دنبال دریافت تضمین‌های برجامی از دولت بایدن است تا به نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی پایان دهد و فعالیت شرکت‌های غربی را در ایران حفظ کند».
توپ مذاکرات در زمین آمریکاست مذاکرات هسته‌ای برای احیای برجام در دولت سیزدهم موسوم به وین 7 در حالی ادامه دارد که ایران هفته گذشته جواب خود درخصوص بسته پیشنهادی بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را داد و اروپایی‌ها هم بسته را با پیشنهاد‌های نهایی ایران به آمریکایی‌ها تحویل دادند. هم اکنون توپ مذاکرات در زمین آمریکاست. از طرفی دیگر برخی منابع غیررسمی در داخل و خارج ایران محتوای از مسائل پیشنهادی را منتشر کرده‌اند که هنوز به صورت رسمی از طرف هیچکدام از مذاکره‌کنندگان برجامی تأیید نشده است.
تارگت هسته‌ای چگونه دست مذاکره‌کنندگان را پر کرد؟ اما ایران توانست در مذاکرات وین به صورت اساسی برخی از خلا‌های برجام را برطرف کند که می‌تواند در تضمین‌های اقتصادی و رفع تحریم‌ها موثر باشد. یکی از مواردی که به ایران کمک شایانی در مذاکرات هسته‌ای کرد، «تارگت هسته‌ای» بود. ایران بخشی از اورانیوم غنی شده 60 درصد را تارگت تبدیل کرده بود و همین موضوع سبب پر شدن دست دیپلمات‌های ایرانی در روند مذاکرات شد. ایران هم اکنون به گفته‌ای رئیس سازمان انرژی اتمی حدود 3 کیلو مواد غنی شده 20 درصد را تارگت کرده است. اقدام بعدی که یک نظم و انسجام مناسب در تیم هسته‌ای و شورای عالی امنیت ملی ایران را نشان می‌داد، تصمیم‌گیری‌های به جا در روند مذاکرات بود. بعد از تحریم سه کشتی نفتی ایران توسط آمریکا بلافاصله ایران دست به اقدامی تقابلی زد و به 500 سانترفیوژ گاز تزریق کرد که طرف مقابل دریافت که پاسخ‌های ایران کامل و متناسب با رفتار آن‌ها خواهد بود.
در مذاکرات احیای برجام موضوع سانتریفیوژ‌های جدید یک موضوع اساسی است، زیرا این ماشین‌های پیشرفته هم قابلیت غنی‌سازی بالاتری دارند و هم با کیفیت بالاتر و زمان کمتری به غنی‌سازی می‌پردازند. موضوعی که از نگاه غرب زمان گریز هسته‌ای ایران را به‌شدت کاهش می‌داد. ازاین‌رو نظرات مختلفی درباره آن بیان شده و طرح‌هایی نیز در این حوزه ارائه شد. غرب در خواسته حداکثری خواهان نابودی یا خروج این سانتریفیوژ‌ها از ایران بود، درمقابل ایران نیز در خواسته حداکثری خود نابودی دستگاه‌ها یا خروج‌شان از کشور را خط‌قرمز خود دانسته و صرفا خواهان برچیدن و انبار این دستگاه‌ها بود. یکی از موارد مهم در توافق احیای برجام که ایران به شدت دنبال آن بود حفظ سانتریفیوژ‌ها بود که به صورتی انبار و نگه داری شوند که هیچ آسیبی نببیند و احتمال زیاد همه آن‌ها در نطنز باقی خواهند ماند. نکته مهم بعدی در مذاکرات هسته‌ای که به حربه‌ای برای آمریکا و تروئیکا اروپایی تبدیل شده بود، زمان گذاری برای مذاکرات بود. آن‌ها 11 بار زمان برای مذاکرات تعیین کردند و حتی مورا، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره کننده ارشد اروپا هم یکبار اعلام می‌کند که اگر زمان مذاکرات از طرف ایران جدی گرفته نشود، آن‌ها مذکرات را تعطیل می‌کنند که ایران هیچ اعتنایی به این تایم لاین‌ها نکرد و مذاکرات هم ادامه یافت. آمریکایی‌ها بار‌ها اعلام کردند که ایران به زمان «گریز هسته‌ای» نزدیک شده است. اینکه چگونه آن‌ها این آمار و اطلاعات را درخصوص گریز هسته‌ای ایران یعنی زمان نزدیک شدن به ساخت بمب اتمی دریافت کرده بودند جای سوال دارد که بنظر می‌رسد بیشتر داده‌های آنان از جاسوسان و اسناد به سرقت رفته توسط رژیم صهیونیستی است.
تحریم‌های سپاه چه خواهد شد؟ مورد دیگر که سر و صدا و جنجال زیادی به پا کرد موضوع تحریم‌های سپاه پاسداران بود. آمریکا چندین تحریم علیه سپاه وضع کرده است که مهم‌ترین آن‌ها (fto، sgdt و پاتریوت) که مورد اول بسیار در رسانه‌ها داغ شد که بنظر می‌رسد این جنجال و هیاهوی رسانه‌ای توسط لابی صهیونیست برای عدم بازگشت بایدن به برجام صورت گرفته باشد.
در گزارش شبکه خبری الجزیره آمده است که آمریکایی‌ها رفع تحریم سپاه را به مذاکرات بعدی گره زده‌اند و ایران در قبال این موضوع خواستار تضمین برای رفع تحریم‌ها و انتفاع اقتصادی شده است. در همین گزارش آمده است که رئیس جمهور آمریکا سه فرمان اجرایی صادر خواهد کرد که بسیاری از تحریم‌های شرکت‌ها و نهاد‌های ایران برداشت خواهند شد. در موضوع سپاه هم آن‌ها تضمین می‌دهند که هیچ شرکتی که از نظر اقتصادی با سپاه در ارتباط باشد را تحریم نکنند. از سوی دیگر یکی از رسانه‌های لبنانی گزارشی را منتشر کرده است که در مورد قوانین تحریمی آمریکا مثل آیسا و کاتسا باید بگونه‌ای عمل گردد که به رفع تحریم‌های ایران که توسط آمریکا اجرا می‌شود هیچ ضربه‌ای وارد نشود.
این پایگاه همچنین مدعی شد 21 تضمین کتبی برای رفع نگرانی‌های ایران در توافق وجود دارد. در صورت موافقت واشنگتن با این توافق نهایی، اجرای آن طی مراحلی انجام خواهد شد که اولین مرحله آن امضای توافقنامه توسط همه وزرای امور خارجه درگیر در پایتخت اتریش خواهد بود. در همان روز، ایالات متحده سه فرمان اجرایی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج از برجام را لغو خواهد کرد. به ادعای این پایگاه، از این مرحله به بعد در توافق فرصتی 60 روزه است که طی آن ایران با فروش نفت به کشور‌های غربی و دسترسی به دارایی‌های بلوکه شده خود در خارج از کشور، مشروعیت و عملکرد توافق را آزمایش خواهد کرد.
راست آزمایی چگونه انجام خواهد شد؟ موضوع مهم دیگری که ایران روی آن پافشاری دقیقی داشت، راست آزمایی بود. ابتدا آمریکایی‌ها در وین 6 اعلام کردند که راست آزمایی تنها 48 ساعت خواهد بود. ایران این موضوع را در وین 7 نپذیرفت. به گفته این رسانه لبنانی، 4 زمان اصلی در این توافق وجود خواهد داشت: روز جمع بندی که وزرای خارجه امضاء نهایی می‌کنند. از همین روز 3 فرمان اجرایی ترامپ ویو می‌شود.
همان نهاد‌های اقتصادی و 17 بانک هم در این روز از تحریم خارج خواهند شد. روز تایید یعنی 60 روز بعد از روز جمع بندی که روند قانونی مسائل در ایران و آمریکا صورت می‌گیرد و روز بازاجرا گه 60 روز بعد از اجرای خواهد بود که برجام اجرایی می‌شود. روز تکمیل هم وجود دارد که 45 روز بعد از بازاجرا است. راست آزمایی که ایران در نظر گرفته است تا روز تکمیل هم ادامه خواهد داشت و از 48 ساعت به 4 ماه تبدیل شد که بسیار مهم است. با این روند آمریکا تا 5 سال و 6 ماه دیگر نمی‌تواند از برجام خارج شود. یعنی تا زمان اتمام دوره اول ریاست جمهوری بایدن و سه سال بعد از دوره اول هیچ رئیس جمهور آمریکا از نظر قانونی نمی‌تواند از توافق هسته‌ای بیرون بیاید. اسنپ بک یا ورود به کمیسیون مشترک برای خروج از برجام هم اجماعی و منوط به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود. همه این موارد نشان دهنده آن است که ایران توانسته آمریکا را در گوش رینگ قرار داده تا توپ توافق پایدار در زمین واشنگتن باشد.