آیا مفاد «سند سپتامبر» همان بازگشت به برجام است؟ / وزیر خاتمی: ناامیدی مردم از اصلاح‌طلبان را نفی نمی‌کنیم

سرویس سیاست مشرق -در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.

در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید

************

روزنامه‌های امروز سه شنبه 14 شهریور در حالی چاپ و منتشر شد که خروج 3 میلیون و 700 هزار زائر اربعین از مرزهای شش‌گانه تا دوشنبه و تیترهای مرتبط با اربعین حسینی در کنار تیترهایی همچون احیای برجام با سند سپتامبر و مسئله تورم در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

انتشار جزئیاتی جدید از مذاکرات میان ایران و آمریکا مورد توجه روزنامه‌های اصلاح‌طلب قرار گرفته است، روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد که سند سپتامبر سند جدیدی نیست و همان روند مذاکرات ایران و 1+4 بوده است.

روزنامه شرق درباره آخرین نتایج مذاکرات نوشته است:

قریبا روشن است که در ذهن مقامات آمریکایی چه می‌گذرد؛ آنها از یک سو به تصریح گفته‌اند که دیگر احیای برجام در دستور کارشان نیست و از سوی دیگر به تلویح روشن کرده‌اند که وضع موجود در رابطه با ایران برای آنها وضع مطلوب هم هست. شاید اظهارات مکرر رئیس سازمان سیا در یکی، دو سال گذشته مبنی بر فقدان برنامه ساخت بمب اتمی در ایران، یکی از دلایل برخورد این‌چنینی از سوی آمریکا باشد. بنابراین، ارزیابی آنها تاکنون می‌تواند این باشد که هدف ایران از افزایش سطح غنی‌سازی، واداشتن آمریکا به امتیازدادن در مورد تحریم‌ها باشد. اظهارات صریح برخی مقامات ایرانی ازجمله رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در راستای تأیید ارزیابی آنها بوده است.

در ادامه سرمقاله این روزنامه اصلاح‌طلب آمده است:

آقای اسلامی در 20 خرداد گذشته گفته بود که «غنی‌سازی‌های با خلوص بالا برای این صورت گرفته است تا تحریم‌ها لغو شوند». عامل مهم دیگری که ممکن است موجب آسودگی آمریکا باشد، مواضع نسبتا تند مقامات سه کشور اروپایی در قبال ایران است که ناشی از ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین و نیز اعتراضات سال گذشته در ایران است. این عامل ممکن است از نظر آمریکا حربه دیگری برای مهار ایران باشد. چنین وضعیتی در مجموع می‌تواند آن چیزی باشد که دولت بایدن مشتاق شکل‌گیری آن در آستانه انتخاباتی سرنوشت‌ساز است. علاوه بر آرامشی که از این رهگذر در جبهه ایران برقرار می‌شود، افزایش صدور نفت ایران نیز می‌تواند به کنترل بهای نفت که برای دولت بایدن در انتخابات مهم است، یاری رساند.

روزنامه هم‌میهن نیز به مسئله اطلاع‌رسانی مذاکرات انتقاد کرده و می‌نویسد:

طی ماه‌های گذشته اخبار گوناگونی درباره توافق‌هایی میان ایران و آمریکا با واسطه برخی از کشورها منتشر شده است. به هر دلیلی که همچنان قابل فهم نیست، این مذاکرات مستقیم نیست، هرچند مذاکرات و پیام‌های مستقیم میان نماینده ایران در سازمان ملل و رابرت مالی نیز وجود داشته است ولی این گفت‌وگوها را نمی‌توان مذاکره به معنای مصطلح دانست. آنچه که در این میان برای ایرانیان مهم است و فراتر از اصل این توافقات که مورد حمایت نسبی است، نحوه اطلاع‌رسانی آنهاست. این برای یک کشور و دولت زیبنده نیست که همه اخبار مذاکراتش را طرف‌های مقابل منتشر کنند. البته شاید گفته شود که جزئیات مذاکرات محرمانه است و تا حصول نتیجه نباید عمومی و آشکار شود. این حرف را نمی‌توان رد کرد و کسی هم در صدد رد آن نیست، ولی در همان حدی که رسانه‌های آمریکایی یا غربی اطلاع‌رسانی می‌کنند، باید در ایران هم اطلاع‌رسانی شود.

اصلاح طلبان انتخابات را تحریم نمی‌کنند

هنوز حدود 25 هفته تا شروع انتخاباتی حساس و نفسگیر باقی مانده است و جناح‌ها و جریان‌های سیاسی با آرایش جدید خود را برای رقابتی حساس جهت تسخیر صندلی‌های سبز پارلمان را زودتر از گذشته آغاز کرده‌اند. زمزمه‌های انتخاباتی از سال گذشته در محافل سیاسی آغاز شد تا نشان دهد اولین تفاوت این انتخابات با انتخابات ادوار گذشته رقم بخورد.

روزنامه اصلاح‌طلب آرمان امروز خبر داده است که ستادهای انتخاباتی جناح چپ فعال شده است، این نوشته است:

برخی جریان‌ها تلاش می‌کنند تا در رسانه‌ها بحث تحریم انتخابات جریان اصلاحات را به میان آورند، پروژه‌ای که در طول تاریخ جمهوری اسلامی آنچنان که باید رخ نداده است. باتوجه به اینکه طیف خاصی در جریان اصلاحات به دلیل برخی موانع و مطالبه‌گری‌ها هنوز برای حضور تصمیم نگرفته‌اند ولی در مقابل مشاهده می‌کنیم دیگر طیف‌ها نه‌تنها قصد تحریم ندارند بلکه تنها راه رسیدن به ایرانی توسعه یافته و متکثر را صندوق رای می‌دانند. به‌همین دلیل باید به جناح رقیب پیشنهاد داد تا برای تضعیف جبهه اصلاحات راه دیگری را در پیش بگیرند تا حداقل جدیدتر باشد.

روزنامه آرمان ملی نیز که مواضع خانواده هاشمی را منتشر می‌کند درباره آخرین وضعیت اصلاح‌طلبان به نقل از علی صوفی می‌نویسد:

به نظر من آقای خاتمی به مسیر خود ادامه خواهد داد. مخالفان خاتمی که تلاش دارند او را در بین مردم کوچک و غیرتاثیرگذار بدانند، آنها می‌دانند که در یک شرایط رقابتی رای مردم با چه گروه و جریان سیاسی است. البته این مورد نافی آن نیست که جایگاه مردم بین اصلاح‌طلبان آسیب ندیده، اصلاح‌طلبان ضربه خوردند و سرمایه اجتماعی خودشان را به خاطر برخی عملکرد دولت قبل از دست دادند، اما عبور مردم از اصلاحات به کجا ختم شد؟ امروز می بینیم که برخی از همه چیز عبور کرده‌اند و به سادگی نمی‌توان انتظار داشت موضع این دسته از مردم به قبل بازگردد اما هنوز هم امید بخش زیادی از مردم به اصلاح‌طلبان است و اگر فضای سیاسی بهبود یابد این امید وجود دارد که بخشی از افرادی که از همه چیز عبور کردند باز هم به اصلاح‌طلبان روی آورند.