ارزیابی فنی از آبشارسوم

به گزارش «ایسنا»، رویترز با ادعای به کارگیری تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای پیشرفته توسط ایران در روند غنی سازی، نوشت: «این سانتریفیوژها بسیار کارآمدتر از نسل اول آنها، یعنی سانتریفیوژهای IR-1 هستند. طبق توافق هسته ای، ایران فقط مجاز به استفاده از این نوع سانتریفیوژ (IR-1) برای بالا بردن ذخیره اورانیوم غنی شده است. ایران، به‌ویژه، این سانتریفیوژهای پیشرفته را به دو سایت زیرزمینی نطنز و فردو اضافه کرده است که احتمالا برای تاب آوری یک بمباران هوایی بالقوه طراحی شده اند.» این خبرگزاری با استناد به گزارش آژانس نوشت: «سومین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 اخیرا در تاسیسات غنی سازی نطنز نصب شده اند که الان فعال شده است. دیپلمات ها می گویند، مدل IR-6 پیشرفته ترین مدل سانتریفیوژهای ایران است.»

تکمیل نصب هفت آبشار دیگر

رویترز با استناد به بخش دیگری از گزارش آژانس نوشت: «ایران همچنین به سرعت نصب هفت آبشار را تکمیل کرده است که در 31 اوت یا هنوز کارشان تمام نشده بود یا در مراحل اولیه نصب بودند. پایان ماه اوت، تاریخ آخرین بازدید بازرسان آژانس بوده است که به آن در گزارش فصلی اخیر آژانس اشاره شده است.» رویترز همچنین نوشت: «طبق گزارش روز دوشنبه آژانس، نصب این هفت آبشار که یکی از آنها مدل IR-4 و شش تای دیگر IR-2m هستند، تکمیل شده است اما هنوز با آنها غنی سازی نمی‌شود.»

این خبرگزاری ادامه داد: «طبق گزارش آژانس، ایران برنامه اش را برای افزودن سه آبشار سانتریفیوژها IR-2m دیگر در این تاسیسات غنی سازی اورانیوم [نطنز] به آژانس اطلاع داده که فرآیند نصب دو مورد آنها آغاز شده است.» به گزارش رویترز طبق گزارش آژانس، تمامی سانتریفیوژهایی که در نطنز غنی سازی انجام می‌دهند، هنوز گاز اورانیوم هگزافلوراید (UF6) تا خلوص 5‌درصد تولید می‌کنند اما باUF 6 طبیعی به آنها گازدهی می‌شود. این با گزارش فصلی ماه سپتامبر مغایرت دارد که در آن مطرح شده بود، سانتریفیوژها در 31 اوت، با UF6 تا خلوص 2‌درصد گازدهی می شوند. این گزارش توضیحی درباره این تغییر نداده است.

تحریم نفتی

به نظر می‌رسد که این اقدام ایران در واکنش به تحریم‌ها علیه صادرات نفت کشور باشد. دولت جو بایدن روز پنج‌شنبه هفتم مهر ماه تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرد؛ تحریم‌هایی که این بار صادرات نفت ایران را هدف گرفته اند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در آن تاریخ در بیانیه ای اعلام کرد برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها توسط ایران، خزانه داری آمریکا دو شرکت حمل ونقل و انبار ژانگو و کشتیرانی دبلیو اس واقع در چین را به لیست تحریم‌های خود اضافه کرده است. در بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا آمده است که این اقدام، شرکت‌های دلال و صوری ایران در امارات، هنگ کنگ و هند را نیز هدف قرار داده است. وزیر خارجه آمریکا در ادامه بیانیه خود آورده است: «در زمانی که ایران درحال تسریع برنامه هسته ای خود است، ما به تسریع اعمال تحریم‌ها علیه نفت خام و محصولات پتروشیمی ایران که ذیل برجام برداشته شده بودند، ادامه می دهیم.» وی ادامه داد: «این اقدامات با هدف محدود کردن شدید صادرات نفت و محصولات پتروشیمی به طور منظم ادامه خواهند یافت.» بلینکن در ادامه هشدار داد که اگر دیگران نمی خواهند هدف تحریم‌های آمریکا قرار بگیرند، باید فورا به این گونه تبادلات خاتمه بدهند. در واقع این نخستین بار است که در دولت دموکرات جو بایدن شاهد آن هستیم که وزارت خزانه داری آمریکا، به طور مستقیم صادرات نفت ایران را هدف قرار می‌دهد.

افزایش 19 برابری اورانیوم غنی شده

همچنین در آخرین گزارش سه‌ماهه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز چهارشنبه 16شهریور منتشر شد این‌گونه مطرح شده است که میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در حال حاضر 19برابر سقف تعیین شده در برجام است. رافائل گروسی در گزارشی که فرازهایی از آن به رسانه های خارجی از جمله رویترز درز کرده، اعلام کرده است که ذخایر اورانیوم ایران در تاریخ 30مرداد با افزایش 6/ 131کیلوگرم به 3 هزار و 940کیلوگرم رسیده است. ایران بر اساس این گزارش 3/ 3621کیلوگرم اورانیوم در قالب گاز هگزافلوراید تولید کرده که شامل 9/ 2519کیلوگرم با غنای 2درصد، 9/ 713کیلوگرم با غنای 5درصد، 9/ 331کیلوگرم با غنای 20 درصد و 6/ 55کیلوگرم با غنای 60 درصد است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش دومی که منتشر کرده، ادعاها علیه پیامدهای تصمیم ایران را تکرار کرده و نوشته است: «تصمیم ایران برای حذف تجهیزات آژانس که قبلا برای فعالیت‌های نظارتی در خصوص برجام نصب شده بود، پیامدهای زیانباری در توانایی این سازمان برای ارائه تضمین از ماهیت صلح آمیز برنامه اتمی ایران داشته است.»

واکنش خردادماه ایران چه بود؟

پیش‌تر نیز پس از تحریم‌های پتروشیمی و همچنین تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام در اواخر خرداد، بار دیگر بر اساس گزارش‌های آژانس، ایران تحرکات خود را در حوزه غنی سازی اورانیوم افزایش داد. در تاریخ 26 خرداد ماه وزارت خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه ای اعلام کرد شرکت پتروشیمی فن آوران سهامی عام، شرکت پتروشیمی خارک سهامی عام، شرکت پتروشیمی مارون و چند شرکت چینی و اماراتی حامی این شرکت‌ها را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. این وزارتخانه همچنین تحریم‌هایی علیه دو شخص به دلیل کمک مادی، حمایت و ارائه مصالح، فناوری و کالاهای لازم به شرکت پتروشیمی تریلیانس اعمال کرد.

پس از آن و در تاریخ 31 خرداد ماه خبرگزاری «رویترز» مدعی شده به گزارشی از آژانس دست پیدا کرده که تایید می‌کند «ایران آماده تزریق اورانیوم به سانتریفیوژهای پیشرفته در تاسیسات غنی سازی فردو است.» بر این اساس، رویترز به نقل از آژانس اتمی گزارش داد: «ایران به آژانس اطلاع داد که آمادگی برای غنی سازی اورانیوم از چند روز قبل تر آغاز شده است.» رویترز همچنین نوشت: «آژانس اتمی مدعی شده که ایران به آنها اطلاع داده که فعال سازی آبشار آی آر -6 در کارخانه غنی سازی سوخت فردو را آغاز کرده که تاکنون برای تولید اورانیوم غنی شده استفاده نشده بود.» این اقدامات ایران در خرداد ماه در حالی صورت گرفت که اواسط همان ماه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قطعنامه ای که ایران را به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم می‌کند به تصویب رساند. شورای حکام بامداد پنج‌شنبه 19 خرداد قطعنامه ارائه شده علیه ایران توسط آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا را تصویب کرد؛ این قطعنامه با رای موافق 30 کشور، رای مخالف دو کشور چین و روسیه و رای ممتنع سه کشور هند، لیبی و پاکستان به تصویب رسید. همچنین ایران در واکنش به نتیجه نشست شورای حکام درمجموع 27 دوربین و نصب دو آبشار از سانتریفیوژهای پیشرفته را اعلام کرد.

درواقع با توجه به این کنش و واکنش بین ایران و آژانس و غرب می‌توان اینگونه نتیجه گیری کرد که تا زمانی که غرب بخواهد علیه ایران اهرم‌سازی کند یعنی یا تحریم‌ها را افزایش دهد یا با استفاده از نفوذ خود در سازمان‌های بین‌المللی، قطعنامه و بیانیه علیه تهران صادر کند، ایران نیز دست بسته نمی نشیند و در حوزه غنی سازی اورانیوم، فعالیت‌ها و دستاوردهایش را افزایش خواهد داد.

• رابرت مالی: نمی‌توانیم تضمین بدهیم دولت آینده آمریکا از برجام خارج نمی‌شود
• کمالوندی: گزارش اخیر آژانس تکرار موارد بی‌اساس قبلی با اهداف سیاسی است
• رد ارتباط توافق هسته‌ای ایران و تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی کاخ سفید
• گروسی: قطعا بدون دریافت پاسخ معتبر از ایران، پرونده تحقیقات را نمی‌بندم
• موافقت احتمالی آمریکا با درخواست مهم ایران