از درخواست پشت‌پرده غرب به ادامه مذاکرات تا صدور قطعنامه ضدایرانی بهنگام اغتشاشات
پنجشنبه هفته گذشته شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای ضد ایران تصویب کرد. اتفاقی که شاید بار دیگر مستقل بودن این سازمان را زیر سایه شک فرو برد.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه (17 نوامبر) در وین قطعنامه جدیدی را در محکومیت «عدم همکاری ایران» با این نهاد تصویب کرد. این قطعنامه به ایران می گوید تا با تحقیقات آژانس در مورد آثار اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده آن «فورا همکاری کند».
بنا بر اعلام رویترز 26 عضو از 35 عضو این آژانس با متن ارائه شده توسط آمریکا و تروئیکای اروپا (بریتانیا، فرانسه و آلمان) موافقت کردند. تنها روسیه و چین به پیش‌نویس این قطعنامه رای مخالف دادند، پنج کشور نیز رای ممتنع دادند و دو عضو دیگر شورا غایب بودند.
بررسی نتیجه رای‌گیری صورت گرفته در قیاس با قطعنامه مشابه خرداد سال کنونی، واقعیت دیگری را مطرح می‌کند. در قطعنامه پیشین، به جز روسیه و چین که مخالفت کردند، 30 کشور رای موافق و سه کشور رای ممتنع دادند و از این منظر، آراء موافق در قطعنامه جدید یازده درصد کاهش داشته است.
قطعنامه کنونی، اما دومین قطعنامه علیه ایران در سال جاری پس از ماه ژوئن است و دلیل هر دو هم از دید آژانس یکی است: ادعای عدم وجود پاسخ‌دهی «معتبر ایران بلحاظ فنی» در مورد آثار اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام‌نشده، موضوعی که همیشه در حد همین ادعا باقی مانده است و هیچگاه همکاری نکردن ایران در این موضوع ثابت نشده است.
البته قطعنامه شورای حکام در مرحله فعلی اهمیتی نمادین دارد، اما ممکن است مقدمه‌ای باشد برای کشاندن اختلاف و ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد و احتمال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران.
محسن نذیری سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس اتمی درباره تصویب قطعنامه علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعلام کرد: شورای حکام آژانس اتمی تحت فشار شدید سیاسی کشور‌های آمریکا، انگلیسی، فرانسه و آلمان، قطعنامه‌ای علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصویب کرد.
در جریان بررسی این موضوع، حامیان پیش‌نویس قطعنامه اطلاعات ساختگی و ادعا‌های بی اساسی را برای توجیه رویکرد غیرسازنده به شورای حکام ارائه و تلاش کردند این نشست را به ابزاری برای پیگیری اهداف سیاسی و فراتر از چارچوب وظایف و اختیارات آژانس تبدیل کنند
او گفت: آژانس باید با رویکردی مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای، بدون تاثیرپذیری از اهداف سیاسی بعضی کشور‌ها جهت برطرف کردن این ابهامات پادمانی که به تایید آژانس به هیچ وجه نگرانی نبود اشاعه‌ای نیز ندارد، تلاش کنند. بعضی از این ابهامات مربوط به موضوع‌های گذشته میان ایران و آژانس است که در سال 2015 برای همیشه توسط شورای حکام بسته شد.
نذیری افزود: ایران ضمن پایبندی به اصل وفای به عهد در اجرای تعهدات بین‌المللی در دفاع از منافع و حقوق و مقابله با فشار‌ها و زیاده خواهی‌های آمریکا و کشور‌های غربی مصمم و پایدار خواهد بود.
امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز روز گذشته در ارتباط با این موضوع گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدام غیرسازنده‌ای را در پایان هفته گذشته انجام داد و در راستای تاثیرگذاری بر محیط داخلی و همچنین اعمال فشار حداکثری و در تداوم سیاست این روز‌های به‌شدت ریاکارانه ایالات متحده آمریکا، قطعنامه‌ای را علیه جمهوری اسلامی ایران روی میز گذاشتند و بار دیگر از آژانس سوء‌استفاده سیاسی کردند.
امیرعبداللهیان گفت: ما اقدام متقابل و موثر را انجام می‌دهیم در عین حالی که به حقوق بین‌الملل و تعهدات بین‌المللی خود پایبند خواهیم ماند.
وزیر امور خارجه کشورمان در روز‌های اخیر از پیام‌های پشت‌پرده آمریکایی‌ها برای توافق خبر داد و گفت: «آمریکا از طریق برخی وزرای خارجه پیام داده و برای مذاکرات عجله دارند، اما ریاکارانه راب مالی در مصاحبه خود می‌گوید مذاکرات در اولویت ما نیست و اشاره می‌کند به تحریکاتی که می‌خواهند نسبت به کف خیابان و اغتشاش در ایران داشته باشند.»
او در حاشیه جلسه هیئت دولت با بیان اینکه «به‌طور مستمر تبادل پیام با طرف آمریکایی انجام می‌شود» و «آخرین تبادل پیام ما در کمتر از 72 ساعت گذشته بوده است» گفت: «به آقای راب مالی و مقامات آمریکا توصیه می‌کنم دست از ریاکاری بردارند.»
امیرعبداللهیان همچنین با اشاره به پیام‌های دریافتی از طرف آمریکا گفته بود آمریکایی‌ها در تبادل پیام‌هایشان حتی تعجیل دارند بر این که هرچه زودتر به نقطه توافق برسیم.
در این ارتباط حسن بهشتی پور کارشناس امور بین الملل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: آن‌ها مدعی هستند که ایران پاسخ مناسبی را به سوال‌های مطرح شده توسط این سازمان ارائه نکرده است و پاسخ‌ها قانع کننده نبوده. شورای حکام می‌گوید ایران طبق پادمان هسته‌ای موظف است که به سوال‌ها پاسخ دهد.
او گفت: آن‌ها می‌گویند در 3 مرکز هسته‌ای در ایران آثار اورانیوم غنی شده پیدا کرده اند.
او افزود: کشور ما نیز در پاسخ عنوان کرده که تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران زیر نظر سازمان بوده و بیشترین کنترل‌ها در طول تاریخ آژانس بر ایران اعمال شده است و اکنون نظارت‌ها در چارچوب NPT اعمال می‌شود.
بهشتی پور افزود: طبق گفته مسئولین در 3 مرکزی که شورای حکام به آن اشاره کرده است هیچ فعالیت هسته‌ای در آن انجام نشده و آلودگی عنوان شده منشا خارجی دارد.
او گفت: این مورد نیز به نظر سو تفاهم است به دلیل آن که ایران اجازه داده که ماموران از این 3 مرکز بازدید کنند و اگر ما تردیدی در کار داشتیم اجازه بازدید را نمی‌دادیم.
آژانس هم عنوان کرده که این آلودگی زیر 5 درصد است یعنی نه از نظر درصد غنی سازی و ابعاد ماجرا موضوع چندان جدی نیست که آژانس را نگران کند. در این مسئله هر چه با آژانس رو در رو شویم گره کور‌تر می‌شود چرا که این موضوع به راحتی قابل حل است.
او ادامه داد: ما باید کمی واقع بینانه‌تر با یک سازمان بین المللی برخورد کنیم و این موضوع که در این سازمان سیاسی کاری وجود دارد و بعضا اشکالات غیر واقعی نیز به کشورمان وارد می‌کنند کاملا حقیقت دارد، اما با همین سازمان باید کار کنیم و این که عنوان شده است که در قبال سازمان اقدامات متقابل انجام می‌دهیم اشتباه است.
بهشتی پور در ارتباط با همزمانی این قطعنامه صادر شده بر علیه ایران و اغتشاشات اخیر در کشور گفت: این قطعنامه و این موضوع از مدت‌ها قبل بر علیه ایران صادر شده بود و اکنون برای سومین بار صادر کرده اند.
او گفت: آژانس از ما انتظار دارد که سوالات مطرح شده را در این مورد پاسخ دهیم و اکنون پاسخ ما از نظر آن‌ها قانع کننده نبود و در نتیجه باز هم باید مذاکره کرد تا آن‌ها قانع شوند همانگونه که در گذشته نیز 2 بار این مذاکرات انجام شده است و مشکلات حل شده است.
او گفت: آژانس از نظر سیاسی کاری تحت فشار آمریکا است و اسرائیل در آن نفوذ دارد، اما ما در شرایطی قرار داریم که نمی‌توانیم سازمان بین المللی را بی اعتبار کنیم. ما باید بتوانیم با آژانس تعامل داشته باشیم و این تعامل هم به معنی گفتگو است تا آن‌ها را قانع کنیم. ذرات اورانیوم مطرح شده از طرف آژانس بسیار ناچیز بوده و زیر 5 درصد است و نباید گره را کور‌تر کنیم.
او گفت: ما اگر بتوانیم مسئله خود را با آژانس حل کنیم بهانه‌ها را از دشمنان خود می‌گیریم و از پرونده سازی بر علیه کشورمان جلوگیری می‌کنیم.
او ادامه داد: هر کدام از این پرونده‌ها که بر علیه کشورمان مطرح می‌شود با وجود این که حتی دروغ باشد به ادعا‌های طرف مقابل سندیت می‌دهد و ما نباید اجازه این کار بدهیم. چرا که این کار آژانس به معنی مشروعیت بخشیدن به ادعا‌های نا مشروع دشمنانمان است.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی