انتخابات تناسبی چگونه برگزار می‌شود؟
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، صبح امروز نمایندگان مجلس در نشست علنی امروز (یکشنبه، 7 خرداد ماه) و در جریان ادامه رسیدگی به گزارش کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مورد طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با الحاق یک ماده (ماده 96) به این طرح در مورد برگزاری انتخابات تناسبی برای نخستین بار در تهران با 161 رأی موافق، 71 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع از مجموع 249 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
منظور از تناسبی شدن آن است که مطابق این ماده بنا بود در شهرهایی که بیش از 4 کرسی نمایندگی دارند، آرای داوطلبان منفرد و منتخبان فهرستی، به نسبت تعداد آراء، از کرسی های نمایندگی سهم داشته باشند و تعداد منتخبان هر فهرست نیز، براساس نسبت آراء صحیح ماخوذه آن فهرست به کل آراء صحیح ماخوذه همه فهرست ها ضربدر تعداد کرسی های اختصاص داده شده به فهرست ها، می باشد.
براساس ماده 57 طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی یک ماده به شرح زیر به عنوان ماده 96 به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی الحاق می‌شود:
«در حوزه های انتخابیه 4 کرسی و بیشتر، هر داوطلب تایید صلاحیت شده می‌تواند بصورت منفرد (غیرفهرستی) و یا به عنوان عضوی از صرفا یک فهرست، نامزد شرکت در انتخابات شود. دستورالعمل نحوه شکل‌گیری، زمانبندی آغاز فعالیت، انحلال، و جابه‌جایی نامزدها بین فهرست‌ها و انصراف آن‌ها از هر فهرست در هر دوره از انتخابات، حداقل یک ماه قبل از زمان شروع تبلیغات نامزدها، توسط هیات اجرایی مرکزی انتخابات تهیه، به روز شده و پس از تایید هیات مرکزی نظارت بر انتخابات توسط وزیر کشور ابلاغ می شود.
در صورت عضویت هر نامزد در بیش از یک فهرست، آرای ایشان قرائت نمی شود. رای دهندگان هر حوزه انتخابیه می توانند گزینه های مدنظر خود را با ترکیب های مختلف از بین نامزدهای منفرد و فهرستی، تا سقف کرسی های آن حوزه انتخابیه، انتخاب نمایند. منتخبان منفرد و فهرستی در هر حوزه انتخابیه به ترتیب زیر انتخاب می‌شوند:
1- پس از شمارش آراء، کل نامزدها به ترتیب بیشترین آرا رتبه بندی می‌شوند.
2- سقف سهم کرسی‌های افراد منفرد (غیر فهرستی) از کل کرسی‌های آن حوزه، از طریق تقسیم مجموع آراء صحیح ماخوذه افراد منفرد بر کل آراء صحیح ماخوذه بدست می آید.
3- نامزدهای منفرد که رتبه‌ای کمتر و یا مساوی با تعداد کرسی های آن حوزه دارند، تا سقف سهم تعداد کرسی های افراد منفرد، به عنوان منتخب آن حوزه معرفی می شوند.
4- پس از کسر کرسی های اختصاص داده شده به منتخبان منفرد، کرسی های باقیمانده به منتخبان فهرستی اختصاص داده می شود.
5- تعداد منتخبان هر فهرست، براساس نسبت (درصدی) از آراء صحیح ماخوذه آن فهرست به کل آراء صحیح ماخوذه همه فهرست ها ضربدر تعداد کرسی های اختصاص داده شده به فهرست ها، می باشد.
6- منتخبان هر فهرست از بین نامزدهای آن فهرست به ترتیب بیشترین رای در آن فهرست انتخاب می شوند.
تبصره 1- در صورتی که سهم یک فهرست از کرسی‌ها، بیش از تعداد اعضای آن فهرست باشد، فقط به اندازه تعداد اعضا، به آن فهرست کرسی تعلق می‌گیرد. در این حالت سهم سایر فهرست ها از تعداد کرسی‌های باقیمانده مجدداً محاسبه می‌شود.
تبصره 2- در صورتی که سهم فهرست‌ها، به صورت اعشاری باشد، در ابتدا سهم هر فهرست از کرسی‌ها برابر با ارقام صحیح آن فهرست لحاظ می‌شود و کرسی‌های باقیمانده به ترتیب به فهرست‌های با سهم بالاترین اعشار، بدون در نظر گرفتن رقم صحیح، اختصاص می‌یابد.
در صورت برابری همه ارقام اعشار دو یا چند فهرست، در جلسه مشترک هیئت‌های اجرایی و نظارت مرکز حوزه انتخابیه با انجام قرعه منتخب و یا منتخبان باقیمانده به فهرست و یا فهرست‌های برنده قرعه اختصاص داده می‌شود. نامزدهای ذی‌نفع عضو فهرست‌ها و یا نمایندگان آنان می‌توانند در مراسم قرعه‌کشی حضور داشته باشند.»
ابوالفضل ابوترابی نماینده مردم نجف‌آباد در مجلس شورای اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس درباره این مصوبه مجلس گفت که در انتخابات تناسبی مردم به جای رأی دادن به کاندیداها به لیست‌ها رای می‌دهند.
وی افزود: در انتخابات تناسبی لیست‌ها به تناسب رای که در انتخابات آورده‌اند، در مجلس کرسی خواهند داشت و این مدل در واقع مقدمه‌ای برای حزبی شدن انتخابات است.
نماینده مردم نجف آباد در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: مصوبه مجلس برای تناسبی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در تهران، دیگر انتخابات به شکل اکثریت که پیش از این، آن را شاهد بودیم به کنار می‌رود و دیگر انتخابات به شکل اکثریت و رای به کاندیداها را نخواهیم داشت.
مصوبه تناسبی شدن انتخابات در صورت بررسی و تائید در شورای نگهبان اجرا خواهد شد.