ایران و آمریکا، توافق در وضعیت جدید / فصل عزاداری‌ها و موج جدید کرونا / انتقام از سستی قانون

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز دوشنبه 3 مردادماه در حالی چاپ و منتشر شدند که تور محکم مالیات برای لاکچری‌ها، عملیات ویژه دستگیری تروریست‌های موساد و مرهم کم اثر بر زخم مستاجران در صفحات نخست روزنامه‌ها برجسته شده اند.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛

ایران و آمریکا، توافق در وضعیت جدید

حشمت الله فلاحت پیشه نماینده ادوار مجلس طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی نوشت: ایران و آمریکا باید به فکر یک توافق جدید باشند. در عالم سیاست به‌ویژه در مناسبات بین ایران و آمریکا این گذر زمان است که موجب ریشه‌دار شدن معاهدات می‌شود. یعنی اگر برجام در ابتدای دوره بایدن احیا می‌شد، تا چهار سال به یک مرحله‌ای می‌رسید که ریشه می‌دواند که اگر دولت هم در آمریکا عوض می‌شد، دولت جدید نمی‌توانست کاری شبیه کار ترامپ را انجام دهد. ولی این زمان تلف شد. الان بحث اساسی که وجود دارد این است که ایرانی‌ها به حق تردید دارند که اگر حتی الان برجام امضا شود و ایران تعهدات هسته‌ای خود را به جا بیاورد، آن موقع خیلی زود می‌توان با تغییر اکثریت کنگره به سود جمهوریخواهان و یا به‌خصوص با نزدیک شدن به دولت جدید، ممکن است عملا توافق قابل اجرا نباشد. ایران در گذشته هم این کار کرد و جایی که ایران ضرر دید، از افزایش نظارت و بازرسی نبود بلکه جایی که ایران ضرر کرد، از تاخیر و انتقال در تولیدات و فناوری هسته‌ای‌اش بود.

بخشی از تولیدات ایران، سوخت 20 درصد و حتی سوخت زیر پنج درصد منتقل شد و یک سقف محدودی در ایران باقی ماند. بخشی از تاسیسات مثل آب سنگین اراک و برخی از سانتریفیوژ‌ها جمع‌آوری شد یا تغییر کاربری داده شد ولی با روی کار آمدن ترامپ دیدیم که آمریکایی‌ها تحریم‌ها را بازگرداندند و نتیجه‌اش این شد که این ایران بود که ضرر بیشتری را متوجه برنامه خود دید. گام‌هایی که ایران به سمت احیای برنامه هسته‌ای‌اش برداشت، گام‌های پرهزینه‌ای بود که در اوج تحریم‌ها صورت گرفت. بنابراین این تردید وجود دارد که اگر دوباره توافقی صورت بگیرد و دولت کنونی و آینده آمریکا نتواند یا نخواهد برجام را ادامه دهد آن موقع ایران است که ضرر می‌کند؛ لذا معتقدم، چون به هر حال دولت بایدن هم حاضر نیست تضمین ارائه دهد یک اتفاق می‌افتد و بدون تضمین فقط یک اتفاق ممکن است بیفتد که دیپلماسی حفظ شود و آن این است که طرفین بر سر یک برجام تازه صحبت کنند. در برجام تازه ایران می‌تواند سطح کنونی تولید و فناوری هسته‌ای‌اش را حفظ کند ولی سطح مطمئنی از نظارت و بازرسی را بپذیرد تا اطمینان بخشی شکل بگیرد، برای اینکه ایران در برنامه هسته‌ای‌اش تخلفی نیست ولی در طرف مقابل آمریکایی‌ها حاضر باشند که تحریم‌ها را بردارند. از این رو به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها آمادگی لازم برای این کار را دارند، چون به سه میلیون بشکه نفت ایران نیاز دارند ولی طبیعتا ایرانی‌ها حاضر نیستند بدون تضمین دولت آمریکا سوخت 20 و 60 درصد و مابقی سوخت بالای سه و هفت درصد را منتقل کنند یا بخشی از فناوری‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود را به عقب برگردانند. بنابراین تاکید می‌کنم که ایران و آمریکا باید دنبال یک برجام تازه باشند که می‌تواند حتی به عنوان مرحله اول هم به حساب بیاید. اگر در مرحله اول تبدیل به یک بنیادی برای کار‌های موفق شود، بعد از آن می‌توان شرایط دیگری را شکل داد.

فصل عزاداری‌ها و موج جدید کرونا

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان فصل عزاداری‌ها و موج جدید کرونا نوشت: اوج‌گیری موج هفتم کرونا در آستانه ماه‌های محرم و صفر، بار دیگر مشکلاتی را برای مراسم عزاداری‌ها در این دو ماه به وجود می‌آورد. در اصلِ اینکه عزاداری‌ها در محرم و صفر باید برگزار شوند، هیچ تردیدی نباید کرد. هیچ عاملی نباید موجب به تعطیلی کشیده شدن عزاداری‌ها شود. جمله معروف امام خمینی که فرمودند این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگهداشته، همیشه باید آویزه گوش ما پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام باشد و به مخالف خوانی‌ها اعتنا نکنیم و مجالس عزاداری حسینی و سایر عزاداری‌های مربوط به پیشوایان دینی را با التزام به اصول و مبانی اسلامی و رعایت حقوق عامه برپا کنیم. طبعاً زوائدی وجود دارند که باید از آن‌ها اجتناب کرد و تلاش بر این باشد که در عزاداری‌ها از سخنوران باسواد، صاحب نظر و اهل اخلاص درباره اهداف نهضت عاشورا حداکثر بهره‌برداری به عمل آید.

در دو سال گذشته که بیماری همه‌گیر کرونا در سرتاسر جهان و در کشور ما مشکلاتی را برای تجمعات، مهمانی‌ها، ادارات، سفر‌ها و مشاغل پدید آورد، عزاداری‌ها هم چون ذاتاً با تجمعات ملازمت دارند با محدودیت‌هائی مواجه شدند. ستاد ملی مبارزه با کرونا برای هرچه بهتر مدیریت شدن تجمعات و در عین حال تعطیل نشدن عزاداری‌ها دستورالعمل‌هائی در نظر گرفت که هرچند در مواردی دارای ضعف‌ها و اشکالاتی بود، ولی در مجموع توانست به کم‌عارضه بودن این قبیل تجمعات کمک کند. انصاف اینست که مردم نیز با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی با مسئولین مبارزه با کرونا همراهی کردند و همین همکاری‌ها موجب شد عوارض منفی تجمعات به حداقل برسد. اکنون با تجربیات ارزشمندی که در اختیار مسئولین و مردم است، آمادگی بیشتری برای رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی تمامی تجمعات به ویژه تجمعات مربوط به عزاداری‌ها وجود دارد. برگزارکنندگان مراسم عزاداری و مردمی که در عزاداری‌ها شرکت می‌کنند می‌توانند از تجربیات دو سال گذشته استفاده نمایند و کاری کنند که در محرم و صفر امسال عوارض منفی کرونا به صفر یا نزدیک صفر برسد.

خوشبختانه واقعیت‌های ملموس مربوط به کرونا در دو سال گذشته به کسانی که تلاش می‌کردند آن را انکار کنند یا دین و شعائر دینی را سپری برای در امان ماندن از آن قرار دهند و یا به بهانه پناه بردن به طب سنتی به نوعی از پذیرش واکسن، ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و سایر محدودیت‌های مربوط به کرونا سر باز بزنند، فهماند که این بهانه‌ها بیهوده‌اند و همه باید بپذیرند که با کرونا به شیوه علمی برخورد شود. روشن شدن این واقعیت برای افکار عمومی و منزوی شدن افرادی که حاضر نبودند خطر کرونا را باور کنند و در برابر دستورالعمل‌های بهداشتی مقاومت می‌کردند، دستاورد مهمی بود که می‌تواند به مسئولین بهداشتی و مدیران اجرائی کشور برای مقابله موثرتر با کرونا کمک شایانی بنماید. آن تجربیات و این دستاورد مهم قطعاً کار را برای مسئولین مبارزه با کرونا آسان می‌کند و به خواست خدا کشور ما می‌تواند از موج هفتم به آسانی عبور کند. نکته بسیار مهم به راه‌پیمائی اربعین مربوط می‌شود که مسئولان باید برای آن نیز تدبیری بیندیشند.

در مسیر عبور از موج هفتم کرونا قطعاً مسئولین هیات‌های عزاداری حسینی و مردمی که در عزاداری‌ها شرکت می‌کنند، نقش موثری خواهند داشت. براساس تعالیم اسلامی دین بیش از هر چیز برای جان انسان‌ها اهمیت قائل است و تحقق این خواسته دینی مستلزم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در برگزاری عزاداری‌ها است. این درست است که رعایت دستورالعمل‌ها بر آحاد مردم لازم است، ولی از افرادی که خود را بیش از دیگران به دیانت منتسب می‌کنند انتظار بیشتری برای رعایت آنچه مستلزم حفاظت از جان انسان‌هاست وجود دارد.

انتقام از سستی قانون

حسین فصیحی طی یادداشتی در شماره امروز جوان با عنوان انتقام از سستی قانون نوشت: قتل مجید عبدالباقی، برادر حسین عبدالباقی، مالک هلدینگ عبدالباقی حادثه‌ای بود که دو روز قبل اتفاق افتاد. این حادثه و حوادث مشابه، پیوست‌های زیادی دارد که در جای خود باید مورد بازکاوی قرار گیرد. طبق تحقیقات اولیه و براساس اعتراف متهمان بازداشت شده، حادثه به دلیل انتقامجویی رقم خورده که در جریان آن چند نفر از سوی خانواده یکی از داغداران حادثه مترو پل اجیر شده و برادر حسین عبدالباقی را به قتل رسانده‌اند. حسین عبدالباقی، متهم ردیف اول پرونده بود که در جریان ریزش آوار جانش را از دست داد، اما کینه صورت گرفته علیه رفتار قانون‌شکنانه‌اش منجر نشد خانواده‌اش از اصابت ترکش‌های حادثه مصون بماند. با وقوع این حادثه، خانواده عبدالباقی بیش از هر زمان دیگری احساس خطر خواهد کرد، چراکه این امکان وجود دارد انتقام‌گیری‌های شخصی، حوادث دیگری را رقم بزند.

عمده‌ترین دلیلی که برای انتقام‌گیری‌های شخصی وجود دارد، نابسامانی ساختار قانونی است. وقتی مردم اعتماد خود را به نظام قانونی از دست می‌دهند، منتظر انجام تحقیقات نمی‌مانند، چراکه ساختار قانونی باید به وظیفه قانونی‌اش در انجام اقدام‌های پیش‌دستانه عمل می‌کرد که اگر چنین بود و امکان بروز مفسده برای بنای متروپل وجود نداشت، حسین عبدالباقی، برادرش مجید و ده‌ها نفری که در جریان حادثه جان باختند در قید حیات بودند. همه داغداران این حادثه و حوادث مشابه، مثل حادثه پلاسکو با 21 کشته، سینای اطهر با 19 کشته، مسجد ارک 78 کشته و معدن یورت با 35 کشته بر این باورند که دادرسی به پرونده تا سال‌های طولانی ادامه خواهد داشت. تجربه در این باره نشان داده التهاب‌های اولیه در همراهی با حادثه‌دیدگان و دستور‌های صادر شده خیلی زود فروکش خواهد کرد و مقصران این حوادث تلاش خود را برای فرار از مسئولیت در جریان دادرسی‌ها به کار خواهند گرفت و در بدترین حالت به پرداخت دیه، جبران خسارت و حبس کوتاه‌مدت محکوم خواهند شد. از دیگر سو، خانواده‌های قربانیان باید سال‌ها پله‌های سازمان‌های مقصر شناخته شده را برای مطالبه دیه بالا و پایین کنند؛ بنابراین خانواده‌های داغداران این حوادث علاوه بر تحمل مصیبت وارد شده باید دشواری‌های موجود در روند فرسایشی دادرسی را هم تحمل کنند. حادثه قتل مجید عبدالباقی، آبستن حوادثی دیگر است. اتفاق در جایی رقم خورده که پیوست‌های زیادی در پیوند‌های قومی و سنتی وجود دارد و عدم مدیریت از همین مسیر می‌تواند دامنه اتفاق را گسترده‌تر کند.