این نهال‌ها، خاصیت «ضد بیکاری» دارد!/ از نخلستان‌های خرمشهر تا مزارع فدک الزهرای بشاگرد با یک اشتغالزایی سبز + فیلم
گروه جامعه خبرگزاری فارس - حکایت یک تیر و چند نشان شنیده‌ای؟ دغدغه‌مندان محیط زیست، سبزترین نسخه‌اش را پیش چشم‌مان قرار داده‌اند. این روزها که طبیعت برای استقبال از بهار لحظه‌شماری می‌کند و عروسی به کوچه علاقه‌مندان گل و گیاه و درخت رسیده، به هر گوشه کشور که نگاه کنی، یک طرح خلاقانه برای گسترش فضای سبز در حال اجراست. در این میان اما، طرح‌های درختکاری که با ارزش افزوده ماندگاری به نام اشتغالزایی برای اقشار کم‌بضاعت همراه شده، حکایت دیگری دارد. اینطور است که به بهانه هفته درختکاری، بازار نهال‌هایی که قرار است منبع درآمد جوانان و خانواده‌های ضعیف آبرومند در نقاط مختلف کشور باشد، حسابی داغ شده و خیلی‌ها مشتاقند با کم و زیاد جیب‌شان در این داستان یک تیر و چند نشان جذاب سهیم باشند. با روایت جمع و جور ما از چند نمونه از این طرح‌های سبز اشتغال‌آفرین همراه باشید، شاید شما هم مشتری این بازار پرسود شدید.
برگ اول:
نخل‌هایی برای آبادانی خرم + شهر
صحبت از فعالیت‌های اشتغال‌آفرینی در مناطق محروم که به میان می‌آید، یکی از اولین اسم‌هایی که در ذهن تداعی می‌شود، جمعیت امام رضایی‌هاست؛ مجموعه مردمی شناخته‌شده‌ای که کارنامه پرباری در عرصه فعالیت‌های جهادی و محرومیت‌زدایی دارد. در زمینه اشتغالزایی با کاشت درخت هم، امام رضایی‌ها با طرح «سرزمین خرم»، حضور پررنگی داشته‌اند. سرزمین خرم که با مطالعات تخصصی در ابعاد ملی طراحی شده بود، در قدم اول در اسفند ماه سال 1400 به صورت آزمایشی در خرمشهر اجرایی شد. این طرح که با هدف کارآفرینی برای نیازمندان خرمشهری از طریق کاشت درخت نخل به اجرا درآمد، به پروژه «خرم + شهر» معروف شد.
«عباس بخشی»، یکی از اعضای جمعیت امام رضایی‌ها، از چگونگی اجرای این طرح اشتغال‌آفرین اینطور می‌گوید: «جامعه هدف طرح خرم + شهر، افرادی بودند که با وجود داشتن زمین، به دلیل مشکلات مالی، نتوانسته بودند شغل آبا و اجدادی‌شان را ادامه دهند. جمعیت امام رضایی‌ها با کمک خیران از یک طرف به این کشاورزان، پاجوش نخل داد تا در زمین‌هایشان بکارند و از طرف دیگر، با کمک کارشناسان و کشاورزان موفق محلی، به آنها کمک کرد زمین‌های شور و غیرقابل کشت‌شان را اصلاح و احیا کنند تا برای کاشت پاجوش‌های نخل، آماده شوند.
پاجوش های نخل که به تازگی در زمین های استان های جنوبی کاشته شده است
البته این طرح، یک معامله دو سر برد بود چون کشاورزان خرمشهری متعهد شدند خودشان هم حلقه‌ای از این زنجیره نیکوکاری باشند؛ به این ترتیب که وقتی نخل‌های کاشته‌شده به ثمردهی رسید، بخشی از عواید فروش محصولشان را به فعالیت‌های خیریه جمعیت امام رضایی‌ها در همان منطقه خودشان اختصاص دهند.»
همه با هم برای «سرزمین خرم»
اگر از نتایج طرح خرم + شهر خواسته باشید، با حمایت همیشگی مردم خیر ایران، با موفقیت همراه بود و باعث شد طرح «سرزمین خرم» با یک پشتوانه مناسب وارد فاز اجرایی شود. این طرح گسترده که با هدف محرومیت‌زدایی در کشور با نگاه توسعه پایدار طراحی شده بود، در شروع سال 1401 در قالب کاشت نخل در 6 استان جنوبی کشور ازجمله فارس، هرمزگان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و کرمان کلید خورد و هم کشاورزان محروم و هم افراد نیازمند فاقد زمین را تحت پوشش کارآفرینی سبزش قرار داد: «در طرح سرزمین خرم، به کشاورزان کم‌بضاعتی که زمین دارند ولی توانایی مالی برای آباد کردن آن ندارند، پاجوش نخل می‌دهیم که در زمین خودشان بکارند و با پرورش آن به محصول و درآمد برسند.
*نخل های پربرکتی که با کمک خیران، گره اشتغال را باز می کنند
اما گروه دیگری هم در این استان‌ها، جامعه هدف ما هستند؛ افراد نیازمندی که زمین ندارند اما تجربه کار کشاورزی و باغداری دارند. ما با کمک خیران محلی، برای این عزیزان هم، ایجاد اشتغال می‌کنیم. افراد شناسایی‌شده را به این خیران معرفی می‌کنیم و آنها هم ترتیبی می‌دهند که این افراد جویای کار در نخلستان‌هایشان مشغول کار و صاحب درآمد شوند. البته این فقط بخش کوچکی از کمک‌های خیران بومی استان‌های 6 گانه به طرح ماست و آنها به شیوه‌های مختلف در این طرح کارآفرینی سهیم می‌شوند.»
اهدای نخل، مثل زندگی دادن به یک انسان است
بی‌دلیل نیست که واحد شمارش انسان و نخل، یکسان است. شما هم اگر مثل جهادگران شاهد جان گرفتن دوباره زندگی خانواده‌های عزتمند جنوب کشور با اجرای طرح کاشت نخل بودید، باور می‌کردید اهدای نخل، مثل زندگی دادن به یک انسان است. با همین نگاه بوده که جمعیت امام رضایی‌ها این بار هم برای اجرای طرح گره‌گشایشان، حسابی روی کمک و همراهی مردم سراسر ایران حساب باز کرده و البته مثل همیشه هم پاسخ شیرینی از آنها گرفته‌اند. بخشی در این باره می‌گوید: «پویش سرزمین خرم، اولین بار در ماه مبارک رمضان و از طریق برنامه سحرهای شبکه افق سیما به مردم خیر ایران معرفی شد.
در روزهای ماه مبارک رمضان، هموطنان می‌توانستند به نیت امیرالمؤمنین (ع) و با پرداخت مبلغ 110 هزار تومان (کمترین هزینه لازم برای تهیه پاجوش نخل در استان خوزستان)، یک نفر نخل خریداری کرده و از این طریق در این پویش مشارکت کنند. با استقبال ارزشمند هموطنان از پویش سرزمین خرم، اجرای آن بعد از پایان ماه مبارک هم ادامه پیدا کرد و حمایت مردم ما را مصمم کرد تا تمام 6 استان موردنظرمان پر از نخلستان‌های پربار نشود، از این تلاش دست برنداریم.»
خوب است بدانید اهالی قدرشناس امام رضایی‌ها هم، محبت حامیان پویش سرزمین خرم را بی‌جواب نمی‌گذارند: «در نظر داریم سامانه‌ای برای ماندگار کردن نام مشارکت‌کنندگان در این پویش، طراحی کنیم. بر این اساس، هموطن عزیزی که هزینه یک نخل را تقبل می‌کند، اگر تمایل داشته باشد، ما آن نخل را به نام خودش پلاک می‌کنیم. در ماه مبارک رمضان هم این پویش را با پلاک کردن چند نخل به نام شهدای مدافع حرم، متبرک کردیم. البته خالی از لطف نیست که بگویم ما در این پویش، برای جلب کمک شرکت‌ها، بنگاه‌های اقتصادی، صاحبان صنایع و کارخانه‌داران و... هم برنامه داریم. برای مثال، بانک‌ها می‌توانند از جنبه مسئولیت اجتماعی به حامیان پویش سرزمین خرم ملحق شوند. در این بخش هم، چنانچه با کمک یک بانک بتوانیم زمینی را احیا کرده و در آن پاجوش نخل بکاریم، می‌توانیم آن باغ و نخلستان را به نام آن بانک نامگذاری کنیم تا این حرکت خیرخواهانه آنها ماندگار شود.»
*علاقه‌مندان برای مشارکت در پویش سرزمین خرم، می‌توانند کمک‌های نقدی خود را به دو شیوه واریز کنند:
1) شماره کارت 5041721111865169
2) شماره‌گیری کد دستوری #888*780* (گزینه پروژه‌ها، گزینه سرزمین خرم)
برگ دوم:
شغل‌های آبا و اجدادی را احیا کن، روی بیکاری کم می‌شود
اهالی گروه جهادی شهید حججی وقتی در سال 96 آستین‌هایشان را برای محرومیت‌زدایی بالا زدند، منطقه‌ای را واجد شرایط تر از بشاگرد پیدا نکردند. برای انتخابشان هم، استدلال محکمی داشتند که «سید محمدمهدی حسینی»، مسئول گروه، اینطور شرحش می‌دهد: «از یک طرف، آمارهای سال 95 می‌گفت بشاگرد با 53 درصد بیکاری، از این حیث در کشور مقام اول را دارد. از طرف دیگر، با توجه به اقلیم خاص کوهستانی و وجود مناطق صعب‌العبور در بشاگرد، شاید هرکسی حاضر نشود برای انجام کارهای مبنایی و اصولی قدم به این منطقه بگذارد. این عوامل باعث شد تصمیم بگیریم فعالیت‌های جهادی‌مان را از بشاگرد شروع کنیم.»
اینطور بود که ورود این گروه تازه‌نفس با یک برنامه 15 ساله، کم‌کم جوانان و خانواده‌های بشاگرد را در زمینه‌های مختلف ازجمله آموزش و اشتغال، رشد داد: «برای اشتغالزایی در بشاگرد، در قدم اول بر احیای شغل‌های آبا و اجدادی اهالی منطقه متمرکز شدیم؛ ازجمله کاشت خرما و سیر، پرورش دام و طیور و احیای صنایع دستی. برای مثال، در زمینه پرورش مرغ، بوقلمون و دام، از خانواده‌های بشاگردی حمایت کردیم و بخشی از اهالی این منطقه از همین طریق به درآمدزایی رسیدند.»
گل، نهال و دانه گیاه مورینگا
اشتغالزایی در بشاگرد با «معجزه قرن»!
اما نقطه عطف طرح‌های اشتغالزایی گروه جهادی شهید حججی در بشاگرد با رونمایی از یک گیاه خاص، رقم خورد. حسینی در این باره می‌گوید: «ما در اجرای طرح‌های اشتغالزایی‌مان، ارتباط مستمری هم با اساتید برجسته دانشگاه داشته و داریم و از آنها مشاوره می‌گیریم. در نتیجه همین دیدارها و تحقیق و بررسی‌ها در شهرستان بشاگرد، با یک گیاه خاص برخورد کردیم. گیاهی با نام علمی «مورینگا» که در زبان محلی به آن «گازِرِخ» یا «گز روغنی» می‌گفتند. این گیاه فقط در 4 نقطه از جهان وجود دارد که ایران، یکی از آنهاست. درواقع یک گونه از گیاه مورینگا در استان سیستان‌وبلوچستان و استان هرمزگان وجود دارد که گذشتگان این مناطق به اشکال مختلف از آن استفاده می‌کردند؛ از یک طرف، دانه آن را که شبیه پسته است، در آب می‌جوشاندند. بعد، مثل تخمه بو می‌دادند و به‌عنوان آجیل استفاده می‌کردند. از طرف دیگر، روغن آن را می‌گرفتند و استفاده می‌کردند.
*با «مورینگا»، معجزه قرن، آشنا شوید
امروز مورینگا در دنیا به «گیاه معجزه» یا «معجزه قرن» مشهور است و به روغن آن، «روغن طلا» گفته می‌شود. عسلی که از گل مورینگا به دست می‌آید هم از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و حسابی قیمتی است. شاید بپرسید چرا مورینگا به معجره قرن معروف شده است؟ جواب این است که تمام اجزای این گیاه از بذر و ریشه گرفته تا ساقه و برگ و گل و روغن آن قابل استفاده است. علاوه‌بر این، مورینگا با کاهش قند خون، کلسترول و فشار خون و درمان انواع بیماری‌ها ازجمله چاقی، دیابت، آسم، کم‌خونی، افسردگی، اضطراب و...، تاثیرات عجیبی بر حفظ سلامتی انسان دارد. مجموع این موارد، باعث شده گروه‌های فراوانی در سراسر دنیا به پرورش این گیاه برای تولید محصولات دارویی و حتی آرایشی و بهداشتی روی بیاورند. اما گروه ما از وقتی با مورینگا آشنا شد، تصمیم گرفت از این گیاه به نفع مردم بشاگرد و سایر مناطق استان هرمزگان استفاده کند.»
200 روز بشمار، وقت برداشت محصول مورینگاست!
«بعد از پایان مرحله تحقیقات، کار عملیاتی را با آموزش اهالی بشاگرد کلید زدیم. در مرحله اول، کار را با پرورش گونه «برگی» مورینگا شروع کردیم چون زودبازده است. به بیان ساده‌تر، وقتی بذر مورینگا را می‌کاریم، 100 روز زمان می‌برد تا برگ بدهد. البته بهتر است برگ حاصل از 100 روز اول را برداشت نکنیم و تا پایان 100 روز دوم صبر کنیم تا گیاه تا حدی جان گرفته باشد. بنابراین بعد از فقط 200 روز از کاشت بذر مورینگا، کشاورز می‌تواند برگ‌هایش را برداشت کند و بفروشد. همین موضوع، باعث استقبال گسترده مردم بشاگرد از کاشت مورینگا بوده است. ما هم در خرید برگ خشک مورینگا، از کشاورزان بشاگرد حمایت می‌کنیم. جالب است بدانید بعد از بسته‌بندی، علاوه‌بر ارسال این برگ‌ها به عطاری‌ها، بخشی از آنها را هم به خارج از کشور صادر می‌کنیم.»
مسئول گروه جهادی شهید حججی در ادامه می‌گوید: «در حال حاضر حدود 40 مزرعه مورینگا در این منطقه وجود دارد که هرکدام متعلق به یک خانواده است. اما علاوه‌بر این 40 خانوار که با آموزش و حمایت ما، به‌صورت مستقیم و دائمی دارند روی مزرعه مورینگای خودشان کار و از آن درآمد کسب می‌کنند، تعداد زیادی از افراد هم به‌صورت فصلی و در هنگام برداشت محصول در این زمین‌ها مشغول کار می‌شوند.»
مزارع «فدک الزهرا (س)»، امید جوانان جویای کار بشاگرد
اما در این میان، تکلیف خانواده‌هایی که جز زمین، چیزی برای شروع کار ندارند، چه می‌شود؟ جهادگران جوان ما برای کمک به این خانواده‌ها، ایده مزارع «فدک الزهرا (س)» را مطرح کردند. سید محمدمهدی حسینی درباره این ایده جذاب اینطور می گوید: «از روز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) در سال 99 طی فراخوانی از مردم نیکوکار و خیران دعوت کردیم در کاشت نهال مورینگا در بشاگرد سهیم شوند. آن زمان، صفر تا صد هزینه کاشت یک نهال مورینگا (شامل هزینه‌های لوله‌کشی و کوددهی زمین تا اجرت کارگر و...)، 50 هزار تومان بود. هر وقت این 50 هزار تومان‌ها جمع می‌شد و به عدد قابل قبولی می‌رسید، سراغ یکی از این خانواده‌ها می‌رفتیم و زمینش را برای کاشت مورینگا آماده می‌کردیم.
زمین‌هایی که با کمک‌های خیران آباد می‌شود و زیر کشت مورینگا می‌رود، به نام «مزرعه فدک الزهرا (س)» نامگذاری می‌شود و همین نیت و نام زیبا، برکت طرح ماست. به لطف خدا، طرح مزارع فدک الزهرا (س) با استقبال و حمایت خوب مردم و خیران همراه بوده و تا امروز از محل این کمک‌ها بیش از 7 قطعه زمین زیر کشت مورینگا رفته است.»
*علاقه‌مندان به مشارکت در گسترش مزارع فدک الزهرا (س) و کمک به اشتغالزایی برای خانواده‌های بشاگردی، می‌توانند کمک‌های ارزشمند خود را به شماره کارت 6273811135935242 به نام گروه جهادی شهید حججی نزد بانک انصار یا شماره کارت 6219861027605087 به نام سید محمدمهدی حسینی واریز کنند.
برگ سوم:
از نهال سیب کنار مزار آقا ابراهیم چه خبر؟
ماجرای گروه سوم که هم مطالبه حفظ محیط زیست دارد و هم دغدغه کمک به نیازمندان، کمی متفاوت است. از گروه جهادی «علمدار کمیل» برایتان می‌گویم که به همت جمعی از بانوان دغدغه‌مند دوستدار گل و گیاه شکل گرفته و با دغدغه کاشت و گسترش درختان مثمر در طبیعت شهری، فعالیت می‌کند. «الهام مرادی»، مدیر اجرایی گروه در این باره می‌گوید: «طرح درختکاری‌مان را 5 سال قبل، با پویش «یک شهید، یک نهال مثمر» از کنار مزار شهید ابراهیم هادی و محیط اطرافش شروع کردیم. حالا درختان جوان متعددی مثل سیب، آلبالو و گیلاس در جوار مزار شهید وجود دارد که به ثمردهی هم رسیده است. البته نهال‌های مثمر ما را در نقاط مختلف گلزار شهدای بهشت زهرا (س) می‌توانید ببینید. مثلاً کنار مزار شهید چمران، یک نهال گلابی و یک نهال شاتوت کاشتیم که الان به میوه‌دهی هم رسیده است.
فضای موردنظرمان برای کاشت نهال‌ها، ابتدا گلزار شهدای تهران بود و در ادامه، مناطق محروم، صحن امامزاده‌های اطراف تهران، بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری معلولان هم به آن اضافه شد. امسال هم به مناسبت هفته درختکاری و به نیت شهدا و شادی روح درگذشتگان، نهال‌های مثمر را در صحن حرم مطهر امامزاده ابوالحسن (ع) و دیگر امامزادگان محدوده شهر ری ازجمله امامزاده بی‌بی زبیده (س) کاشتیم. اگر دقت کنید، نقاطی را برای کاشت نهال‌هایمان انتخاب کرده‌ایم که محل مراجعه دائمی افراد علاقه‌مند است؛ یعنی محل‌هایی که اطمینان داریم از این نهال‌ها مراقبت خواهد شد. اینطور نیست که فقط نهال بکاریم و آن را رها کنیم. ما نهال‌ها را زیر نظر خواهیم داشت تا وقتی که به شرایط مطلوب و ثمردهی برسند.»
اگر آب و خاک ایران را دوست داریم، نهال مثمر بکاریم
«در تمام این 5 سال، پشتوانه طرح ما، کمک‌های مالی مردم خیر بوده که به نیت شهید موردعلاقه‌شان یا خیرات برای درگذشتگان خودشان و یا حتی به‌عنوان هدیه تولد فرزندشان، هزینه یک یا چند نهال مثمر را تقبل کرده و در این «صدقه سبز» سهیم می‌شوند.» اما چرا نهال مثمر؟ چرا اهالی گروه جهادی علمدار کمیل، اینهمه اصرار بر کاشت و گسترش نهال‌های مثمر دارند؟ مرادی در پاسخ می‌گوید: «ما مثمرکاری را در دستور کارمان قرار داده‌ایم چون سال‌هاست مطالبه‌گر این موضوع هستیم. نهال مثمر، نهال بومی ایران است که متناسب با آب و خاک کشور ماست. درست در مقابل آن، درختان غیرمثمر را داریم که مخرب آب و خاک ایران است و اغلب، مهاجم است. تنها درختان غیرمثمری که متناسب با آب و هوا و خاک ایران است، راش، سرو تبریزی و بید مجنون است. دغدغه ما این است که در زمینه درختکاری، سراغ نهال‌های مثمر برویم تا از تخریب آب و خاک ایران جلوگیری کنیم.»
کاشت درختان توت در مسیر گذر عابران توسط گذشتگان و نیاکان ما، شاید یکی از زیباترین مظاهر کاشت نهال‌های مثمر در فرهنگ ایرانی باشد. اما متاسفانه هر سال، حجم زیادی از این توت‌ها، در کوچه و خیابان‌ها به زمین می‌ریزد و هدر می‌رود. تا می‌پرسم: چه کنیم که میوه‌های درختان مثمر شما به سرنوشت میوه‌های درختان توت موجود در معابر دچار نشند و هدر نرود؟ پاسخ خانم طبیعت‌دوست نشان می‌دهد این موضوع، دغدغه آنها هم بوده است: «ما برای این موضوع هم، راهکار داریم اما برای اجرای آن، به کمک و همکاری مسئولان نیاز داریم. برای جمع‌آوری و حفظ میوه‌های این درختان، باید چادرهایی زیر درختان طراحی شود که از سطح زمین فاصله داشته باشد و با پایه‌هایی به صورت گرد دور درختان بسته شود که اگر میوه‌ها ریخت، روی این چادرها بریزد و روی زمین، لگدمال نشود و هدر نرود. بارها درباره این موضوع با مسئولان شهرداری و نمایندگان فراکسیون محیط زیست صحبت کردیم اما متاسفانه با ما همکاری نشد.»
کمک کنید این نهال‌ها، منبع درآمد خانواده‌های محروم شود
اما نهال‌کاری گروه جهادی علمدار کمیل هنوز به آنجایی نرسیده که اعضا آرزویش را دارند. مدیر اجرایی گروه با حسرت از طرح‌هایی که روی کاغذ مانده، یاد می‌کند و می‌گوید: «دوست داریم این نهال‌های مثمر، منبع درآمد برای خانواده‌های محروم شود. برای این هدف، برنامه هم داریم اما برای اجرایش، با کمبود نیروی کار مواجهیم. من دلم می‌خواهد در خانه خانواده‌های مناطق محروم، چند نهال مثمر کاشته شود، چند مرغ و خروس در اختیارشان قرار بدهیم و شرایط کاشت سبزیجات هم در خانه برایشان فراهم شود؛ یعنی یک بسته کوچک درآمدزایی و خودکفایی. ببینید، خود من 5 مرغ در خانه دارم که سه تایشان تخم می‌گذارند و مرا از خرید تخم‌مرغ بی‌نیاز کرده‌اند. کاشت سبزیجات را هم در خانه تجربه کرده‌ام. فقط هم این نیست و با همراهی سایر خانم‌های علاقه‌مند، زعفران و گل نرگس هم در خانه پرورش داده‌ایم.
بنابراین خیلی مایل بوده و هستم که از طریق کاشت این نهال‌های مثمر، برای خانواده‌های کم‌بضاعت و بی‌بضاعت، اشتغالزایی هم داشته باشیم اما به دلیل نداشتن وسیله نقلیه مناسب و نیروی کار، این ایده هنوز اجرایی نشده است. خب، ما برای انتقال نهال‌ها از این روستا به آن روستا، باید وسیله نقلیه در اختیار داشته باشیم که نهال‌ها چندمرحله جابه‌جا نشود. از آن طرف، یک نیروی پای کار محلی هم باید در هر منطقه داشته باشیم که حداقل هفته‌ای یک بار به این خانواده‌ها سر بزند و از شرایط رشد و نگهداری نهال‌ها به ما گزارش بدهد. اما متاسفانه تا به امروز، این شرایط فراهم نشده است. اگر افراد دلسوز و دغدغه‌مند در این مناطق به یاری ما بیایند، طرح اشتغالزایی برای خانواده‌های محروم از طریق کاشت نهال‌های مثمر را کلید می‌زنیم.»
*علاقه‌مندان برای مشارکت در طرح «صدقه سبز» و پویش «یک شهید، یک نهال مثمر» گروه جهادی علمدار کمیل، می‌توانند کمک‌های نقدی خود را به شماره کارت 5041721007847438 به نام الهام مرادی واریز کرده و تصویر فیش واریزی را به شماره 09370191514 ارسال کنند.
پایان پیام /
شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید
این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنیدخبر خوب
نهال کاری نهال ضد بیکاری اشتغالزایی با کاشت نهال نخل سرزمین خرم مزارع فدک الزهرا مورینگا بشاگرد این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است
