بازخوانی همه دلایل خاموشی‌ها / چگونه وضعیت برق کشور قرمز شد؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ خاموشی‌های هفته‌های جاری در سراسر کشور نارضایتی‌هایی را برای مردم ایجاد کرده است که ابعاد مختلف زندگی آنها تحت الشعاع قرار گرفته است.

قطعی مکرر و طولانی مدت نه تنها زندگی روزمره مردم را تا حدودی با اختلال مواجه کرده است، بلکه صدمات و خسارتهای زیادی به صنایع کشور به ویژه بخش تولید وارد کرده است.

توان تولید برق نصفه و نیمه در کشور

بر اساس اطلاعات منتشر شده رسمی در حال حاضر توان تولید برق در کشور توسط نیروگاه های آبی، حرارتی، بادی، هسته‌ای و... تنها 55 هزار مگا وات است که عموما محقق نمی شود؛ به عبارت دیگر هرگاه مصرف برق بیشتر از این میزان شده و یا یکی از نیروگاه‌ها از مسیر خارج شود، مشکلات کمبود برق خود را بیشتر از هر زمانی نشان می‌دهند.

از طرف دیگر میزان مصرف برق در کشور بر اساس اطلاعات مدیریت شبکه نیروی برق، در روزهای اخیر به مرز 66 هزار مگاوات نزدیک شده و به رقم 65 هزار 918 مگاوات رسیده است. این درحالیست که حداکثر مصرف ثبت شده در سال گذشته معادل 58 هزار 254 مگاوات بوده است.

به عبارت دیگر میزان مصرف برق کشور نسبت به سال گذشته در اوج بار بیشتر از 13 درصد افزایش را ثبت کرده است. در شرایطی که میزان افزایش اوج بار در 2 سال گذشته از حدود 1 درصد فراتر نرفته بود.

نیروگاه‌هایی که در اوج مصرف از مدار خارج شدند

بر اساس گفته‌های کارشناسان حوزه صنعت برق کشور، در روزهای ابتدایی تیرماه، 2 نیروگاه به ظرفیت 1000 مگاوات از مدار خارج شده‌اند.

به گفته اردکانیان در مدتی که فعالیت نیروگاه بوشهر متوقف شده بود، روزانه 24 میلیون کیلووات ساعت انرژی از دسترس خارج شده بود.

همچنین در روزهای اخیر با وقوع حادثه‌ای فنی که دلیل آن هنوز اعلام نشده است، حدود 800 مگاوات از ظرفیت تولید برق نیروگاه نکا از مدار بهره‌برداری خارج شد. این کاهش حدود 800مگاواتی ظرفیت تولید نیروگاه شهید سلیمی نکا که به‌موجب از مدار خارج شدن کامل یک واحد این نیروگاه و کاهش ظرفیت دو واحد دیگر رخ داده است، نقش پررنگی در افزایش خاموشی‌های تهران و شهرهای شمالی داشت.

کاهش بارندگی و توقف تولید برق

کاهش نزدیک به 60 درصدی بارش‌ها در پهنای کشور سبب شده تا ورودی سدهای کشور با کاهش قابل توجه مواجه شده و همین مسئله تولید نیروگاه‌های برق‌آبی را با مشکل گسترده مواجه کند.

به استناد اطلاعات بدست آمده از شرکت مدیریت شبکه برق ایران، در حال حاضر کلیه واحدهای تجدیدپذیر تولید برق از جمله نیروگاه‌های برق‌آبی تنها 4 هزار 792 مگاوات برق تولید می‌کنند. این در حالیست که ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور با احتساب نیروگاه برق‌آبی 13 هزار مگاوات برآورد می‌شود و از این مقدار 8 هزار 200 مگاوات از ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر از جمله نیروگاه سد کارون 4 در مدار تولید برق نیست.

سهم یک درصدی رمزارزها از مصرف برق

امروز کمبود برق به استخراج رمزارزها ربط داده شده در صورتی که آمارها این موضوع را تائید نمی‌کند؛ طبق آمار در بدبینانه ترین حالت 2 تا 2.5 درصد مصرف برق چه به‌صورت مجاز و چه غیرمجاز مربوط به رمزارز است. البته فعالان این حوزه معتقد هستند که میزان برق مصرفی صنعت استخراج رمزارز در ایران تنها یک درصد از میزان کل برق تولیدی کشور است.

با این حال روحانی در جلسه ماه گذشته هیات دولت تولید و استخراج رمز ارزها را در کشور حتی مراکز دارای مجوز تا پایان شهریور ممنوع اعلام کرد. بال این وجود آمارها نشان می دهد تنها 300 مگاوات صرف استخراج رمز ارز به صورت مجاز می‌شود و 2000 مگاوات صرف استخراج غیر قانونی بیت کوین در کشور است.

بی توجهی دولت به تحقق اهداف برنامه ششم توسعه و تولید برق

برخلاف ادعاهای همیشگی دولت برای استفاده از انرژی خورشیدی، بادی و... پیشرفت خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.

بر اساس برنامه ششم توسعه دولت موظف به نصب 25 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی و 5 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر بوده است اما در حال حاضر تنها در تولید برق حرارتی دولت تنها به نیمی از تکالیف خود در برنامه ششم توسعه عمل کرده است و به همین دلیل ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر در کشور بیشتر از 900 مگاوات نمی‌شود.

به زبان ساده، دولت از برنامه ششم توسعه 12 هزار و 500 مگاوات عقب مانده است و اگر طبق برنامه پیش می‌رفت شاهد خاموشی‌های اخیر نبودیم.

بیشترین بودجه توسعه نوسازی زیرساخت های تولید و توزیع برق در بودجه 1400 پیش بینی شده بود ه طوری که اردکانیان، وزیر نیرو گفته بود در سال‌هایی که پشت سر گذاشتیم، تاکنون بهترین بودجه برای صنعت آب و برق همین بودجه سال 1400 از حیث ساز و کارهای قانونی برای پایداری این صنعت است.

در سال 99 هم رهبر انقلاب فرسودگی شبکه آب و برق و تبعات آن را به وزیر نیرو متذکر شده بودند؛ بر همین اساس مقرر شده بود که 3 هزار میلیارد تومان بابت توسعه و نوسازی شبکه فرسوده برق، افزایش توان تولید برق، جابجایی تیرهای برق در روستاها، مطالبات نیروگاه‌های خصوصی و سایر موارد صنعت برق مصرف بشود اما ظاهرا مصرف بودجه توسعه نوسازی زیرساخت های تولید و توزیع برق برای امورات دیگر، یکی از دلایل اصلی کمبود تولید برق در شرایط فعلی است.

معاهده پاریس و ارتباط آن با خاموشی‌ها

زمستان سال 94، با امضای معصومه ابتکار رئیس وقت سازمان حفاظت از محیط زیست در پاریس، ایران اعلام کرد که قصد دارد در این توافق که شاید جهان را از «گرمایش جهانی» نجات دهد شرکت کند. مجلس دهم با این طرح موافقت کرد اما شورای نگهبان ایراداتی نسبت به آن گرفت که مجلس نتوانست آنها را برطرف کند و این طرح به سرانجام نرسید.

نزولی شدن شیب افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نسبت به دولت‌های قبل در حالی که هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد، این گمانه زنی را پررنگ می‌کند که با توجه به اینکه نیروگاه‌ها یکی از منابع اصلی تولید گازهای گلخانه‌ای مثل کربن دی اکسید هستند، در نتیجه دولت به دلیل اجرای چراغ خاموش توافق پاریس، ظرفیت نیروگاهی را به اندازه کافی افزایش نداده است.

در همین راستا آصفری، یکی از نمایندگان مجلس هم گفته بود: وقتی رییس سازمان حفاظت محیط زیست وقت به نمایندگی از دولت، بدون موافقت مجلس معاهده پاریس را امضا می کند تا مانعی بین المللی هم به سایر مشکلات خود برای راه اندازی نیروگاه های جدید بیافزاید، امروز باید پاسخگوی وضعیت فعلی قطعی برق باشد!

 برق ارزان و یارانه انرژی در جیب پر مصرفان

در حال حاضر قیمت تمام شده تولید برق در کشور بر اساس محاسبات صورت گرفته به ازای هر کیلو وات ساعت بدون در نظر گرفتن یارانه سوخت و احتساب هزینه های تبدیل سوت به برق حدود 2320 تا 2330 تومان است اما این در حالی است که تنها یک سوم آن یعنی رقمی حدود 735 تومان از مصرف کنندگان برق دریافت می‌شود و مابقی آن تحت عنوان یارانه انرژی از سوی دولت پرداخت می‌شود.

در سال های گذشته، دولت برق گران را از بخش خصوصی خریداری کرده و با یک سوم قیمت به مردم فروخته است؛ اما از آنجایی که دولت نتوانسته است بدهی خود به بخش خصوصی را پرداخت کند، سرمایه گذاری بخش خصوصی در تولید برق بسیار کاهش یافته است.

ثابت نگه داشتن کاذب قیمت از طرف دولت و عدم تغییر پلکانی قیمت حامل های انرژی موجب دلسردی بخش خصوصی از سرمایه گذاری در این حوزه شده است.

آنچه که مشخص است، با وجود اینکه دولت همه عوامل کاهش تولید برق در کنار افزایش بی سابقه مصرف برق مطلع بوده است، هیچ برنامه مشخصی برای جلوگیری از بحران خاموشی در کشور نکرده است.

انتهای پیام / سیده راضیه طاهریان