براتی: خودکشی اقتصادی با پیوستن به FATF / تیغ کنوانسیون پالرمو و CFT روی گلوی تجارت خارجی ایران
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مهلت چهار ماهه پایانی ایران برای پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی اف‌ای تی اف به سر آمده است موضوعی که ماه‌ها بعد ازتحریم‌های ظالمانه آمریکا مورد بحث و جدل موافقان و مخالفان پیوستن به این کارگروه اقدام مالی قرار دارد. مسعود براتی؛ کارشناس حوزه تحریم ضمن مخالفت با پیوستن به اف‌ای تی اف دلایل خود را در این گفتگو به طور مشخص و با ذکر دلیل توضیح داده است.
بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی پیوستن ایران به نهاد اف‌ای تی اف را به نفع ایران نمی‌دانند نظر و دلایل شما چیست؟
به طور مشخص مجموعه استاندارد‌ها و توصیه‌های گروه ویژه اقدام مالی اف‌ای تی اف معطوف به تعاملات بانکی کشور‌ها با یکدیگر است. دو سوال مهمی که درباره اف‌ای تی اف مطرح است سطح میزان اثر پذیری کشور‌ها از توصیه‌های اف‌ای تی اف و تاثیر پذیرش یا عدم پذیرش آن بر اقتصاد تحریمی ایران را مورد نظر قرار داده است. در پاسخ سوال اول اف‌ای تی اف نهاد بین الدولی است که قادر به دور زدن تحریم‌های نظام بین الملل نیست. کارکرد و جایگاه این نهاد به دلیل بین الدولی بودن آن با نهاد‌های بین المللی، چون سازمان بین الملل یا آژانس بین المللی انرژی اتمی یا شورای امنیت سازمان ملل متفاوت است. نکته مهم درباره ایران تحریم‌های ثانویه ظالمانه آمریکا علیه ایران در وسعت جهانی است بنابراین تحریم‌های آمریکا روابط رسمی بانکی ایران با خارج از کشور را تحت الشعاع قرار داده و آن را صفر کرده لذا به صورت رسمی امکان هیچ گونه تعامل اقتصادی بانکی نداریم، دراین وضعیت محدودیت‌هایی که احتمالا اف‌ای تی اف به واسطه عدم تکمیل برنامه امریکا بر ایران اعمال کند اثری بیش از آنچه تحریم‌ها بر ما تحمیل کرده نخواهد داشت، نکته‌ای که بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی بر آن اذعان دارند.
اگر ایران در شرایط کنونی مایل به تکمیل برنامه اقدام با تصویب دو کنوانسیون پالرمو و سی اف تی باشد با مشکلات جدی در دور زدن تحریم‌ها مواجه می‌شود. بیش از 95 درصد تجارت خارجی ایران از جمله تجارت پتروشیمی، تجارت نفت و فولاد ایران تحریم است و صنعت نساجی و ساخت و ساز ایران نیز به تازگی توسط وزارت خزانه داری آمریکا تحریم شده لذا پیوستن به اف‌ای تی اف خود تحریمی دیگری است، عدم الحاق به اف‌ای تی اف در شرایط کنونی تفاوتی برای ما ایجاد نمی‌کند، بلکه تصویب آن مانع دور زدن تحریم و باز کردن مسیر‌هایی درفضای فشار امریکا بر روی ایران می‌شود، به این معنا که تهدید روشنی بر سایر تهدید‌های اقتصادی و امنیتی آمریکا علیه کشور افزوده می‌شود.
از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند عدم پیوستن به اف‌ای تی اف منجر به از دست دادن بازار‌های محلی و اقتصاد‌های کوچک دنیا می‌شود نظر شما دراین باره چیست؟
بررسی مهندسی روابط و ساختار‌های اقتصادی با اقتصاد‌های کوچک یا بزرگ در شرایط کنونی نشان می‌دهد که اقتصاد‌ها و بازار‌های کوچک و محلی و حتی بازار‌های دوستانی مثل عراق از این موضوع چندان تاثیر نمی‌گیرند. ایران با عراق در شرایط کنونی تعامل تجاری بالایی دارد در حالی که این بخش بزرگ تجاری به هیچ وجه به سیستم بانکی متکی نیست بلکه از سوی صرافی‌ها پوشش داده می‌شود. اتفاقا پیوستن به اف‌ای تی اف روابط تجاری ایران برای امریکا را شفاف کرده و تعامل با صرافی‌ها را هم از ما می‌گیرد و این به ضرر ماست. هنگامی که روابط تجاری ایران در حال حاضر مبتنی بر شبکه‌های غیر رسمی است محدودیت‌های اف‌ای تی اف منجر به از دست دادن همین میزان از تعاملات ما می‌شود. نپیوستن به این دو کنوانسیون و تکمیل نکردن برنامه اقدام مسیر و میزان تعاملات را حفظ می‌کند و توسعه را ممکن می‌کند.
آیا در حال حاضر قبل از قرار گرفتن در لیست سیاه محدودیت‌های اف‌ای تی اف بر ایران اعمال می‌شود؟
بله در حال حاضر بیش از پنجاه درصد محدودیت‌های اف‌ای تی اف بر ایران اعمال شده است و اتفاقا آنچه از محدودیت‌ها باقی مانده بخش‌های غیر مهم است، از نظر وزنی تحریم‌های اف‌ای تی اف بر ما تحمیل شده است. تمام محدودیت‌هایی که علیه کشوری که در کانترمژر قرار گرفته در حال حاضر علیه ایران اعمال می‌شود، مساله بازرسی مضاعف، اخذ گزارش‌های مربوط به تعاملات از جمله این محدودیت هاست.
اگر محدودیت‌های اف‌ای تی اف بر ما اعمال شده چرا در یک سال گذشته تاثیر چندانی نداشته است؟
تحریم‌های آمریکا سخت‌تر از محدودیت‌های اف‌ای تی اف است بنابراین اثر آن را از بین برده است. وقتی قدرتی مثل امریکا روابط بانکی ما را تهدید می‌کند و تمام کسانی که با ایران کار کنند تحت شدیدترین تحریم‌ها و تنبیهات قرار می‌گیرند در این شرایط احتیاطی برایران واجب نیست لذا محدودیت‌های اف‌ای تی اف در برابر این تحریم‌ها وزنی ندارد. بازار‌های داخلی ایران از دو دسته عوامل واقعی و روانی تاثیر می‌پذیرند، عوامل واقعی از نظرعملیات تجاری و ارزی ایران در صورت نپیوستن به اف‌ای تی اف به دلیل تحریم‌ها شرایط سختی برای ما رقم نمی‌زند، اما بعد روانی مساله را رسانه‌ها مدیریت می‌کنند، وقتی جریان رسانه‌ای حامی دولت با پمپاژ رسانه‌ای مردم و فعالان بازار را بدون ادله منطقی از تبعات عدم پیوستن به اف‌ای تی اف در رعب می‌اندازند با ایجاد بار روانی وجریان سازی رسانه‌ای پتانسیل روانی افزایش تنش در بازار‌ها را بیشتر می‌کنند، تاثیر این مساله بیشتر از موضوع اول است هر چند که جنگ رسانه‌ای نیز تا زمان مشخصی تاثیر گذار است، لذا ما با جنگ رسانه‌ای مواجه هستیم.
سخنان اخیر دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی به شفاف سازی این موضوع کمک کرد که پذیرش اف‌ای تی اف و تصویب آن هیچ تاثیری بر مسائل اقتصادی و رویه‌های بانکی ما ندارد. فضا سازی‌های جریان حامی دولت صرفا بحث رسانه‌ای برای تاثیر گذاری بر ذهن مخاطبان است لذا تکانه‌هایی که از طریق بهره برداری‌های این جریان بر کشورتحمیل می‌شود زود گذر است چرا که عامل روانی نمی‌تواند تلاطمات پایدار ایجاد کند.
اگر بر فرض مثال نهاد اف‌ای تی اف در هفته جاری یک بار دیگر برای تصمیم گیری و پیوستن ایران به این نهاد به ما مهلت بدهد آیا می‌توان از این مهلت برداشت سیاسی کرد؟
قطعا. احتمال دارد در نشست هفته اخیر، نهاد اف‌ای تی اف چهار ماه دیگر به ایران فرصت دهد و ایران را در حالت تعلیق نگه دارد، عقلای جریان غرب به دنبال حفظ تعامل با ایران هستند تا فضا را برای همکاری با ایران باز نگاه دارند، این موضوع نشان دهنده آن است که اف‌ای تی اف یک نهاد کاملا سیاسی است، مساله مهمی که حقیقت ماجرا را از زوایای دیگری روی دلبستگان به غرب باز می‌کند.