برگزیدگان جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه معرفی شدند
آیین اختتامیه سومین جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه در سالن صفارزاده برگزار شد.
آیین اختتامیه سومین جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه با حضور محسن سوهانی مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو و مدیر رادیو نمایش، ایوب آقاخانی مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و طراح و دبیر این مسابقه، شهرام زرگر و رامتین شهبازی داوران سومین دوره این رویداد و صابری تئاتر پژوه و نویسنده در سالن صفارزاده برگزار شد.
ایوب آقاخانی که موسس این رویداد هنری بوده در اشاره به روند برگزاری سه دوره جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه گفت: وقتی اپیدمی کرونا در ایران رخ داد، ما در مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری وارد طراحی مسائل و مقوله‌هایی شدیم که به هشتک «در خانه بمانیم» اعتبار دهد. در این راستا اتفاقات بزرگی هم رقم خورد که یکی از آن‌ها مسابقه "تئاتر مان" بود که هنرمندان تئاتری را ترغیب به تولید اثر به صورت خانوادگی می‌کرد. همچنین مسابقه‌ای طراحی شد که در بزنگاهی که بر ترمیم و بازیابی زبان فارسی تاکید شده بود نوقلمان و صاحبان قلم که پیش از این جایگاه شایسته‌ای کسب کرده بودند را وارد مسابقه ملی نمایشنامه‌نویسی چهارراه می‌کرد.
وی با یادآوری اینکه در جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه شرکت‌کنندگان موظف به نمایشنامه‌نویسی بر اساس منابع معرفی شده هستند بیان کرد: فراخوان دور اول مسابقه در سال 1399 منتشر شد و به زعم خودمان جوایز نسبتا درخور هم برایش تدارک دیده شد تا افراد در خانه بمانند و به پژوهش و تولید اثر بپردازند.
آقاخانی ادامه داد: در نخستین دوره دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری به عنوان دبیرخانه این رویداد معرفی شد و 4 منبع گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا و جوامع الحکایات و لوامع الروایات برای اقتباس در نظر گرفته شد که آشنایی افراد با این آثار باعث شد تا با استقبال بسیار گسترده‌ای مواجه شویم و همین امر هم پروسه قضاوت را پیچیده کرد. اقبال عموم افراد این مسابقه را به دور دوم کشاند و در حالیکه این رویداد صرفا برای اپیدمی کرونا طراحی شده بود با حمایت کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دور دوم جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه با انتشار فراخوان آغاز شد.
وی افزود: در دوره دوم از شرکت‌کنندگان خواستیم 4 اثر «سمک عیار»، «اقبال نامه یا خردنامه»، «مرزبان نامه» و «بهارستان یا روضه الاخیار» را بخوانند. در این دوره تعداد آثار کاهش پیدا کرد اگرچه آثار قابل اعتنایی هم ارائه شد.
آقاخانی اعلام کرد: فراخوان دوره سوم این رویداد در شرایطی تغییر یافت که شرکت‌کنندگان مکلف به تذکره‌نامه‌نویسی یا تولید اثر با زندگی‌نامه بر اساس ادبیات کهن شدند. به عبارتی دیگر شرکت‌کنندگان درباره زندگی ادیبانی که تاریخ ادبیات ایران را رقم زدند دست به تولید زدند.
وی خاطرنشان کرد: دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برای ایجاد دامنه و وسیع‌تر شدن تولیدات 8 شخصیت ادبی که شامل فردوسی، سعدی، خیام نیشابوری، نظامی گنجوی، شیخ بهایی، مولانا، عطار نیشابوری و ناصر خسرو را معرفی کرد. در این دوره 63 اثر از 20 استان به دستمان رسید و در دو دوره مورد بررسی قرار گرفت.
انگیزه‌مندی شرکت‌کنندگان یک بضاعت است
وی تاکید کرد: آنچه مبارک است این است که بضاعت نمایشنامه‌نویسی بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم. من همچنین انگیزه‌مندی را در این مقال، بضاعت تعبیر می‌کنم یعنی علاقه بالا است و آدم‌های بی‌شماری هستند که به یک جرقه نیاز دارند تا شعله‌ور شوند و این مسئولیت مدیران فرهنگی، نهادها، سازمان‌های مرتبط، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، شهرداری و آموزش و پرورش و بسیاری از نهادهایی است که مستقیم یا غیرمستقیم این مسئولیت را عهده دار هستند.
وی ادامه داد: به عنوان شخصی که به برکت تئاتر بیش از نیمی از جهان را دیده شهادت می‌دهم که ما از همه جهان آغشته‌تر به فرهنگ هستیم چراکه وقتی یک میوه فروش اثری درباره عطار می‌نویسد یعنی او میداند که عطار کیست.
وی بیان کرد: من اینکه نمایشنامه‌نویسی کار به چالش فکری و اصطکاک فکری دارد را یک برکت حساب می‌کنم. ما رد آستانه رسیدن به گنج زیرخاک هستیم و فقط باید با بیل‌هایی چون جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه به خاک‌برداری بپردازیم. ما باید بدانیم که اگر این حوزه را تقویت کنیم و مفهوم دیالوگ یعنی گفتگوی ثمربخش مبتنی بر انگیزه‌ها که با نکاتی نهفته به نتیجه مشترک ختم می‌شود، پیش رویم اتفاقات بزرگی رقم خواهد خورد.
آقاخانی افزود: ما جامعه‌ای هستیم که اگر گشایش در بستر فرهنگ و دیالوگ را در سطوح مختلف جامعه یاد بگیریم بسیاری از بغض‌های جامعه برطرف می‌شود.
سوهانی مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو و رئیس رادیو نمایش گفت: جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه به سه دلیل رویداد مهم و جریان‌سازی می‌تواند برای فرهنگ و هنر نمایش باشد. اول آن‌که تلاش ستودنی برای کشف و پرورش سرمایه انسانی در مسیر توسعه بیش از هر چیز به سرمایه انسانی نیاز است که بسیار مهم، سخت و چندوجهی است که هم هوش و هم تعلیم و تربیت می‌خواهد. دوم آن‌که به نیازها و اقتضاعات نسل جدید که در بستر اینترنت قواعد و زمین بازی را تغییر داده، توجه دارد و سوم آن‌که ما صاحب فرهنگ غنی هستیم که در آثار بزرگان نهفته است و اهمیت جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه این است که می‌تواند همه این‌ها را به هم پیوند زند.
چهارراه می‌تواند یک مدل فرهنگی ارتباطی باشد
وی تاکید کرد: جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه می‌تواند یک مدل فرهنگی ارتباطی باشد و نه تنها یک نام برای یک رویداد.
مدیرمرکز هنرهای نمایشی رادیو و رئیس رادیو نمایش اظهار کرد: با تفکر به اینکه چطور می‌توان سهمی در برداشت از این محصول خوب داشت دو پیشنهاد ارائه کردم که یکی این بود که از همه نویسندگان که در دوره‌های پیشین داشتند دعوت کنیم که به دفتر ادبیات نمایشی رادیو بپیوندند و روی موضوع ادبیات کهن آثار اقتباسی برای رادیو تولید کنند. دوم اینکه ما سه کار شاخص و برگزیده را در دفتر ادبیات به عنوان آثار رادیو تئاتر تولید کنیم تا بتوانند در رویدادهایی مثل جشنواره فجر بروز و ظهور پیدا کنند.
آقاخانی در تکمیل صحبت‌های سوهانی افزود: برگزیدگان سه دوره جشنواره چهارراه می‌توانند برای تولید متن در حوزه ادبیات کهن به دفتر ادبیات بپیوندند.
وی ادامه داد: اگر به دور چهارم جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه رسیدیم مثل دومین دوره این رویداد، برگزیدگان در رادیو تئاتر به اجرای اثر می‌پردازند. همچنین نشر سوره مهر هم اعلام آمادگی کرده تا در حوزه نشر به ما کمک کند و آثار برگزیدگان را با نام «چهار گوهر» به چاپ رساند.
در ادامه رامتین شهبازی داور جشنواره گفت: جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه قطاری است که در حال حرکت است و افت و خیزهایی خواهد داشت ولی با رویه‌ای که دارد رسیدن به نقطه ایده‌آل دور از ذهن نیست. در میان آثاری که به دبیرخانه رسید مهم این بود که به آثار کلاسیکی می‌پرداخت که جدای از بعد فرهنگی که دارد، می‌تواند به عنوان دستاورد مهمی در حوزه پژوهش مورد استفاده قرار گیرد.
وی در ادامه به 7 نمایشنامه‌ای اشاره کرد که در قالب دو کتاب با عنوان چهار گوهر توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
پس از رونمایی از طراحی جلد دو کتاب «چهار گوهر» آقاخانی گفت: چهارراه از دید من تلاقی هنر، ادبیات، تاریخ و تئاتر است که امیدوارم به نتایج گوهرین برسد.
بر اساس اطلاعات ارائه شده در این نشست نمایشنامه‌های «چو ایران نباشد»، «شگفت و شکست‌ناپذیر» و «هزاره‌های سنگی» در جلد اول کتاب چهار گوهر و نمایشنامه‌های «اتوپیا»، «آیین جوان‌کشی رستم‌کشی» و «ستاره خوارزم» در جلد دوم این کتاب منتشر شده است.
معرفی برگزیدگان
در بخش معرفی برگزیدگان هم از زینب زاولان نویسنده نمایشنامه «گنجینه‌های گنجه» از استان اصفهان، آرزو بهرامی نویسنده نمایشنامه «ماه در پرند سیاه» از استان زنجان و مرتضی مرتضوی راد نویسنده نمایشنامه «تاصبح» از استان قم تقدیرشد.
همچنین فاطمه داودی مازندرانی و مرجان فخار نویسندگان نمایشنامه «گنج پنجم» از دو استان تهران و مرکزی رتبه سوم، مهدی یزدانی نویسنده نمایشنامه «خسرو شیرین شاپور» از استان تهران رتبه دوم را دریافت کردند. همچنین دیپلم افتخار رتبه نخست به محمد ایرانی نویسنده نمایشنامه «نام من زندگی است» از شهرستان شهریار استان تهران اختصاص یافت.
تاثیر جشنواره چهارراه
در پایان این مراسم فاطمه داودی مازندرانی و مرجان فخار که در آیین اختتامیه جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه حضور داشتند از تجربه مشترکشان برای نگارش نمایشنامه «گنج پنجم» گفتند و یادآور شدند که با شرکت در یک کارگاه آموزشی با هم آشنا شده‌اند و تصمیم به نگارش نمایشنامه‌ای مشترک گرفتند.
مرجان فخار نویسنده نمایشنامه «گنج پنجم» گفت: خانم داودی استاد ادبیات است ولی من چیزی از ادبیات نمیدانستم و صرفا اطلاعاتم از ادیبان در حد کتاب‌های درسی بود اما جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه باعث شد به قدری خیام بخوانم که حالا بسیاری از اشعار این ادیب را حفظ شوم.
در پایان این مراسم ایوب آقاخانی به برگزیدگان یادآور شد که حوزه هنری انقلاب اسلامی استفاده از نمایشنامه‌ها را در قالب اجراهای رادیویی و جلسات نمایشنامه‌خوانی را با ذکر نام مولف بر خود آزاد میداند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر