بیل‌های مکانیکی دسترنج 40 سال را به باد می‌دهند

یزد - تاخت‌وتازهای معدنی در عرصه‌های مختلف طبیعی یزد به داستانی پرتکرار تبدیل شده، داستانی که این بار، حق و حقوق 40 ساله یک مرتعداری موفق آن هم در وانفسای بی‌آبی را نشانه گرفته است.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - نیره شفیعی پور: بهره‌برداری از معدن به عنوان یکی از مزیت‌های اقتصادی در استان یزد امری اجتناب ناپذیر است و بی‌شک بخشی از اقتصاد استان یزد و کشور به معادن و صنایع معدنی گره خورده است اما اینکه آیا به بهانه بهره برداری از معدن، می توان در هر نقطه‌ای از استان دست به تخریب و اکتشاف و در نهایت بهره برداری زد، سئوالی است که مسئولان باید پاسخگوی آن باشند.

حکایت تاخت و تازهای معدنی در استان یزد به داستانی تکراری تبدیل شده که گویی دیگر گوشی بدهکار آن نیست و برخی مسئولان قانونی بودن روال را بهانه ای برای شانه خالی کردن از مسئولیت های خود قرار داده اند.

مسئولان استان یزد بر این باورند که اگر معدنی اکنون در مرحله اکتشاف و بهره برداری است، یعنی برای آن پروانه بهره برداری صادر شده و این پروانه، یعنی روال قانونی برای بهره برداری از معدن طی شده است اما نکته اینجاست که گاهی متولیان امر، قانون را دور می زنند یا با استفاده از حربه قانون، حقوق دیگران را ضایع می‌کنند.

بهره‌برداری گسترده معدنی از ذخیره گاه منابع طبیعی

در حوالی یزد و در فاصله 15 کیلومتری از مرکز استان و فاصله هفت کیلومتری از محمدآباد یزد، یعنی جایی در محدوده پلیس راه یزد - مهریز، معدنی فعالیت خود را در قلب یک ذخیره گاه منابع طبیعی آغاز کرده و بی‌توجه به دسترنج 40 ساله بهره بردار مرتع، مشغول از بین بردن بوته ها و درختانی است که سالها در سایه بی‌آبی و خشکسالی پرورش یافته است.

داستان از این قرار است که منابع طبیعی استان یزد، سال‌ها پیش حق بهره‌برداری از مرتعی در محدوده یاد شده را به یکی از اهالی محمدآباد یزد سپرد که بر اساس قانون، حق بهره برداری از این مرتع، به شرط آبادانی آن، بر عهده مرتعدار باشد.

محمد خیری نژاد نه تنها خودش که پدرش و حالا فرزندانش، تلاش‌های بسیاری برای تبدیل بیابان برهوت به مرتعی پر بوته و آباد کردن این پهنه کردند.

صدور پروانه بهره برداری معدن بی توجه به حق و حقوق مرتعدار

آلبومی از تصاویر قدیمی که عکس‌هایی از سال‌های قبل از پیروزی انقلاب تاکنون دارد، نشان می‌دهد که او و پدرش در این راه موی سفید کرده‌اند و حالا بوته‌ها و درختان بادام کوهی و بنه که به زحمت در این منطقه رشد کرده و بزرگ شده اند، خوراک بیل‌های مکانیکی می‌شوند و در صدور پروانه معدن، هیچ توجهی به حق و حقوق قانونی این بهره بردار نشده است.

محمد خیری نژاد محمدآبادی در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سال‌های سال به صورت آبا و اجدادی برای آبادانی این مرتع تلاش کردیم، چندین سال طول کشید تا درختان جنگلی که پرورش برخی از آنها در این منطقه دور از ذهن بود، به قد و قامت فعلی برسد، اما حالا می خواهند با پشتوانه یک مجوز، همه آنها را قلع و قمح کنند.

وی بیان کرد: در این منطقه حتی یک درخت بنه وجود نداشت اما با بذر کاری، اکنون 200 تا 300 درخت بنه در این منطقه پرورش یافته و نمی دانم چطور وجدانشان اجازه می دهد که این درختان را از بین ببرند.

میراث آیندگان در چنگال یک شرکت معدنی

خیری نژاد عنوان کرد: من سالها کارگر به این منطقه آوردم، آنها را بیمه کردم و با هزینه و مسئولیت خودم، این منطقه را آباد کردم اما حالا منابع طبیعی به قوانین خودش هم احترام نمی گذارد و حاصل دسترنج آبا و اجدادی ما را که میراثی برای آیندگان است را به راحتی در اختیار یک شرکت معدنی قرار داده تا آن را از بین ببرد.

وی عنوان کرد: این منطقه یک ذخیره گاه طبیعی بوده و بر اساس قوانین منابع طبیعی، امکان بهره برداری معدنی در این ذخیره گاه وجود ندارد اما مسئولانی که دم از قانون می زنند، خودشان قوانین را نادیده گرفته اند و نه تنها حقوق مرتعدار را ضایع کردند بلکه این منطقه را از حالت ذخیره گاهی خارج کردند.

خیری نژاد با اشاره به اینکه پدرش نیز در این مرتع زحمات بسیاری کشید، افزود: من 26 سال دائم دراین مرتع فعال بودم و مدام به کشت بذر و مراقبت از آنها مشغول بودم و در این راه عمر و جوانی خود را صرف کردم. در این مدت آسیب‌های بسیاری این پهنه را تهدید می کرد، از تخلیه نخاله های ساختمانی تا از بین بردن بوته ها و درختان اما در برابر همه آنها ایستادم و اجازه ندادم کسی به این پهنه آسیبی وارد کند.

وی عنوان کرد: نسل گذشته کار کردند به امید آنکه نسل آینده بهره ای ببرد اما واقعیت این است که با این مجوزهای معدنی، نسل آینده هیچ بهره ای از زحمات و تلاش ها ما نخواهد برد.

صدور مخفیانه مجوز معدن در مرتع

خیری نژاد ادامه داد: در این پهنه مخزن آب و آبشخور برای حیات وحش ساختم و به واسطه اقداماتی که در این پهنه انجام دادم، هم خودم و هم مدیران وقت منابع طبیعی تجلیل های بسیاری شدیم اما اکنون تمام این خدمات نادیده گرفته شده و دستگاه های مربوطه، مخفیانه برای معادن مجوز صادر می کنند.

وی تصریح کرد: هر بار که درخواستی برای بهره برداری از معدن در این منطقه به منابع طبیعی یزد می رسید، از من استعلام می کردند و من هرگز پاسخ مثبتی به این استعلام ها ندادم زیرا این پهنه، جزو مراتع نسبتاً غنی است اما واگذاری معدن در سال 89 انجام شد و ما کاملاً بی اطلاع بودیم تا اینکه بهره برداری‌ها آغاز شد.

خیری نژاد بیان کرد: ابتدا قرار بود یک منطقه 8 هکتاری را بهره برداری کنند و با توجه به اینکه ذخیره شن و ماسه این عرصه هشت هکتاری بسیار خوب است، امیدوار بودیم که تا ده ها سال آینده از همین کوه بهره برداری می کنند و به بقیه مرتع کاری ندارند اما متاسفانه به این عرصه قناعت نکردند و برای کوه های کناری هم مجوز دریافت کردند.

مجوزهای معدنی در سایه قانون خرید و فروش می شود

وی با انتقاد از اینکه مجوزهای معدنی در سایه قانون خرید و فروش می شود، افزود: اکنون بهره برداران معدن که بومی استان هم نیستند، شبانه کار می کنند، جاده درست کرده اند و در صدد ایجاد کارگاه هستند و کانکس آنها نیز مستقر شده است.

خیری نژاد با اشاره به اینکه از همان محلی که ابتدا مجوز گرفتند، می توانند بهره برداری قابل قبولی داشته باشند، گفت: از مسئولان استان به ویژه استاندار یزد درخواست رسیدگی به این موضوع را دارم زیرا مراجعات مکرر ما به منابع طبیعی بی فایده بوده است.

وی افزود: این مرتع تفرجگاه مردم منطقه است و «چشمه قلی»، بوته های زیره و گیاهان دارویی، درختان بنه، درختان بادام کوهی همه و همه نابود می شوند و به دنبال نابودی آنها، حیات وحش منطقه نیز آسیب جدی می بیند.

امیدوار به ورود استاندار به موضوع هستیم

خیری نژاد تصریح کرد: مسئولان منابع طبیعی و سازمان صمت، بدون در نظر گرفتن این موارد اقدام به صدور مجوز کرده اند و حالا با یک برگ مجوز و تکیه بر قانون، حق و حقوق مرتع و بهره برداران آن را ضایع می کنند که امیدواریم استاندار یزد شخصاً به این موضوع رسیدگی کنند.

این اتفاقات در حالی رخ می دهد که منابع طبیعی یزد، سالهاست برای ایجاد کمربند سبز یزد بودجه ندارد یا درختانی که با بودجه های محدود کاشته می شوند، به دلیل بی آبی یا نداشتن متولی خشک می شوند.

اکنون که یک مرتع وسیع با رنج و تلاش و دلسوزی، مملو از بوته و درخت است و با ذوق و علاقه بهره بردار، شیارهایی در آن ایجاد شده که در همین سیل اخیر، توانست از آسیب های جدی به جاده یزد - مهریز جلوگیری کند، به راحتی آن را تخریب می کنند.

بی‌شک صدور پروانه بهره برداری از سوی یک ارگان برای بهره برداری از معدن، نمی تواند مجوزی برای قلع و قمح درختانی باشد که سالها در سایه شوم خشکسالی و حتی با آبیاری دستی، جان سالم به در برده اند.

این مرتع حاصل دسترنج یک فرد یا یک خانواده نیست و تصاویر موجود در آلبوم آقای خیری نژاد، نشان می دهد که در طول 40 سال گذشته، گروه های مختلفی از اردوهای دانش آموزی گرفته تا بسیج اقشار مختلف، روزهای تعطیل خود را برای آبادانی این پهنه، پای کار آمده اند تا میراثی برای آیندگان باقی بماند، صاحبان برخی از این تصاویر که روزگاری در قالب اردوی دانش آموزی یا اردوی جهادی پای کار آمده بودند، حالا شهید شده اند، برخی از آنها نیز دار فانی را وداع گفته اند اما آنچه از آنها باقی مانده، مرتعی غنی است که امید می رود با پیگیری مسئولان استان، خوراک بیل های مکانیکی نشود.

در حالی که شعارهای حفظ محیط زیست و فضای سبز و مراتع، بر در و دیوار سازمان های مربوطه خودنمایی می کند، حال خود این دستگاه ها در حال از بین بردن منابع طبیعی هستند که با سختی بسیار و با صرف یک عمر زحمت، ایجاد شده است.