بیمه ها بازار دارو را التیام می بخشند؛ شاید!
آرمان ملی: محمدرضا محبوب فر؛ کارشناس حوزه سلامت: افزایش قیمت مواد غذایی کم بود که این روزها افزایش قیمت اقلام دارویی و خدمات درمانی هم به آن اضافه شده است و با اینکه وزیر بهداشت و درمان بر جبران هزینه‌های از دست رفته مردم توسط سازمان‌های بیمه تاکید داشته است؛ بیمه‌ها اعلام می‌کنند که «ارز به سازمان های بیمه‌گر تخصیص پیدا نکرده و همین مساله باعث شده که هم تامین و هم توزیع و هم قیمت‌گذاری دارو تاکنون اصلاح نشود.» در این شرایط محمدمهدی ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران، گفته است: «در راستای کاهش هزینه‌های دارویی آحاد جامعه، 100 قلم دارویی که در سال گذشته افزایش قیمت یافته بود اما به دلیل نداشتن منابع بیمه‌ای تحت پوشش سازمان‌های بیمه‌گر پایه قرار نگرفته بود، به طور کامل مورد تعهد این سازمان قرار گرفت.» گرانی قیمت دارو در سطح عرضه داروخانه ای ادامه دارد و صاحبان داروخانه ها می گویند که «از ابتدای امسال یک جریان بی نظمی گسترده و بی دلیل در بازار دارو اتفاق افتاده که قیمت داروها به صورت هفتگی در حال افزایش است. در این میان سازمان غذا و دارو علت و مقصر گرانی دارو را قیمت ارز می‌داند و این در حالیست که کلاف سردرگم نظارت دولتی بر تخصیص ارز ترجیحی به دارو به‌گونه‌ای پیش می‌رود که بخشی از گردش مالی 26 میلیارد دلاری کالای قاچاق در کشور متعلق به حوزه دارو است و خبر می‌رسد که 900 میلیون دلار ارز ترجیحی واردات دارو و مواد اولیه آن گم شده و طی یک سال گذشته تنها حجم اندکی از حدود 900 میلیون دلار ارز ترجیحی که به واردات دارو اختصاص داده شده بود، صرف واردات دارو گردیده و مابقی آن مشخص نیست کجا و چگونه هزینه شده است؟!
اکنون بخش بهداشت و درمان کشور با کاهش 30 درصدی ارز واردات دارو مواجه شده‌اند و همین مساله باعث شده که بیماران و خانواده‌های آنان برای تهیه داروی مورد نیاز با مشکلاتی از گرانی تا کمبود و ناپدید شدن داروهای خاص و داروهای عمومی دست به گریبان شوند. افزایش چند برابری قیمت تجهیزات پزشکی هم این روزها در کشور اتفاق افتاده است. براساس گزارش‌های دریافتی از شهروندان و رسانه‌ها، روند تصاعدی افزایش نرخ محصولات و خدمات، قیمت تجهیزات پزشکی نیز به‌صورت روزانه در حال افزایش است و به طور نمونه، سر سرنگ هایی که طی مدت اخیر با قیمت هر عدد 800 تا هزار تومان خریداری می‌شد، در داروخانه ها کمیاب شده‌اند و با نرخ هر عدد 4200 تومان به دست مشتری و بیماران می‌رسد. همچنین خبرها حاکی از گرانی شوینده‌ها و ضد عفونی کننده‌ها و کاهش توان خرید مردم در اثر تورم است.
فقط 5 درصد از داروها کم شده!
کمبود داروهای ضروری و اقلام پزشکی طی ماه های آینده ادامه دارد به‌طوری که عدم توانایی مسئولان دولتی در وزارت بهداشت و درمان در تامین سیستم بهداشت و درمان مناسب برای اقشار جامعه، به نقطه ای می‌رسد که جان و سلامت بیماران در پی کمبود حداقل 190 قلم داروی ضروری، طی ماه های آینده به خطر خواهد افتاد. ناظران حوزه سلامت کشورمان حذف ارز 4200 تومانی را عامل گرانی دارو در کشور می‌دانند. در همین حال، رئیس سازمان غذا و دارو در یک نشست خبری که روز گذشته برگزار شد، درباره آخرین وضعیت اختصاص یا عدم اختصاص ارز ترجیحی به دارو و تجهیزات پزشکی گفت: «اختیار حذف یا عدم حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی از جمله دارو و تجهیزات پزشکی از سوی مجلس به دولت واگذار شده و دولت زمانی که مطمئن شود، زیرساخت ها آماده هستند، این کار را انجام خواهد داد تا مردم از این نظر احساس نگرانی نکنند. البته عده‌ای در خارج از کشور و ارزخواران و رانت خواران داخلی می خواهند اختصاص ارز ترجیحی به هر شکل ممکن ادامه یابد. اینها حتی می خواهند این ارز به صورت مجانی به دست تولیدکننده و واردکننده برسد چون سود بیشتری نصیب آنها می‌شود این در حالیست که این سیاست غلط باید اصلاح شود.» بهرام دارایی همچنین درباره اقدامات این سازمان در دوره جدید در راستای فسادستیزی گفت: «با تکمیل سامانه ها، کوتاه کردن فرآیندها، کنار گذاشتن نظرات سلیقه‌ای از حلقه تصمیم گیری، مکانیزه کردن تصمیمات و اعلام عمومی تصمیمات در زمینه‌هایی مانند اختصاص و تامین ارز و تعیین سهمیه های ارزی با فساد در حوزه سازمان غذا و دارو مبارزه خواهیم کرد. در خصوص برخورد با ارزخواران حوزه دارو نیز با همکاری قوه قضائیه موضوع دنبال می شود. در زمینه مبارزه با گرانفروشی مخصوصا در زمینه مواد اولیه دارویی نیز اقداماتی انجام شده است که پیگیر مراحل قانونی آنها هستیم و به مردم اعلام خواهد شد.» این مقام دولتی در ادامه نسبت به گرانی و تورم در بازار دارویی از سازمان متبوع خودش رفع تکلیف می‌کند و با بیان اینکه امسال تاکنون فقط یکبار جلسه کمیسیون قیمت‌گذاری دارو تشکیل شده است، می‌گوید: «بحث افزایش سرسام آور قیمت داروها تنها مربوط به چند قلم داروی برند وارداتی است که حداکثر 5درصد بازار را به خودشان اختصاص می دادند. امسال تاکنون و با وجود تورم در کشور، قیمت جدیدی برای داروها تعیین نشده است. ضمن اینکه قرار است از این به بعد، نمایندگان بیمه‌ها به همراه نماینده سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز در جلسات کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو حضور داشته باشند و در همین جلسات پوشش بیمه‌ای لازم برای داروها نیز اعمال شود تا سهم پرداخت از جیب مردم در صورت افزایش قیمت داروها افزایش نیابد.» سخنان رئیس سازمان غذا و دارو در حالی است با وجود ادعاها درخصوص بازگشت پوشش بیمه‌ای تعدادی از داروها، نه تنها تغییرات محسوسی در کاهش هزینه‌های دارویی اتفاق نیفتاده است، بلکه بازار دارویی همچنان ملتهب است و داروها یا با قیمت چندین برابری به دست مصرف کننده می‌رسند یا اینکه سهمیه بندی شده‌اند و در بازار، احتکار و با کمبود روبه‌رو گشته‌اند.
داروسازان نیز مشکل دارند
در هر حال همچنان‌که مقامات دارو در کشور مشغول مصاحبه و متهم سازی ارزخواران و تکذیب التهابات بازار دارویی هستند، مصائب بیماران از قانون حذف ارز ترجیحی و مسئولیت قبول نکردن سازمان‌های بیمه‌گر ادامه دارد. آنچه مسلم است؛ دود وضعیت نابسامان موجود در درجه اول در چشم بیماران فرو می‌رود و در درجه بعدی متوجه صنایع دارویی کشور است. بسیاری از صنایع دارویی کشور به دلیل فقدان مواد اولیه و بروز مشکل در واردات آن در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند. در همین حال، محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو معتقد است که «جو منفی در مورد افزایش قیمت دارو با اقدامات اقناعی، حضور میدانی شخص وزیر بهداشت و بازدیدهای سرزده از داروخانه ها، تصویب افزایش پوشش بیمه‌ای مناسب، تزریق ارز ترجیحی و افزایش نظارت و بازرسی‌ها بر داروخانه‌ها تا حد زیادی مهار شده است.» از دیگر سو، بازار دارویی کشور چنان نابسامان است که معاون رئیس‌جمهور به وزیر بهداشت هم نامه نوشته و گلایه کرده که جو دارو خیلی بد شده و باید رسیدگی فوری و عاجل صورت گیرد. با این حال، وعده گران نشدن دارو از سوی وزیر بهداشت و درمان نیز اثر نکرده و کار را به جایی رسانده که بیماران در این اوضاع سخت اقتصادی همچنان باید شاهد فروش دارو با چندین برابر قیمت واقعی باشند.