تاثیر اقتصاد بر سلامت خانواده / از عدالت در نظام سلامت فاصله داریم

به گزارش مشرق، علی اکبری ساری عضو هیئت علمی گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به ارتباط اقتصاد خانواده در سلامت فرد و سلامت عمومی جامعه، گفت: سلامتی یکی از باارزش‌ترین موهبت‌های الهی برای انسان است که اگر ما از این نعمت الهی بهره‌مند نباشیم از بقیه مواهب الهی هم نمی‌توانیم بهره‌مند شویم.

وی با تأکید بر اهمیت حفظ نعمت سلامتی، افزود: حفظ سلامت بر عهده هر شخص است و همه باید به مسئله خودمراقبتی توجه کنند و آن را از فرد به سطح خانواده، جامعه و سطح عمومی ارتقا دهند.

ساری، عوامل متعددی را در حفظ و ارتقا سلامت جامعه مؤثر خواند و گفت: مهم‌ترین آن عوامل، اقتصادی و اجتماعی است که اگر اقتصاد فرد و خانواده را بهبود ببخشیم، سلامت فرد و خانواده را ارتقا داده‌ایم و اگر وضعیت اقتصادی اجتماع ارتقا پیدا کند وضعیت سلامت اجتماع نیز ارتقا می‌یابد، یعنی بین وضعیت اقتصادی و سلامت، رابطه مستقیم و مؤثری وجود دارد و مطالعات متعدد از کشورهای مختلف نیز این تجربه را نشان داده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: هم‌افزایی ارتقا وضعیت اقتصادی و سلامت منجر به افزایش نشاط و مطلوبیت و رفاه فرد، خانواده و اجتماع می‌شود و اگر یکی از اهدافمان ایجاد نشاط، نظم اجتماعی و افزایش مطلوبیت رفاه در سطح جامعه است باید وضعیت اقتصادی و سلامت را بهبود دهیم تا منجر به افزایش رفاه اجتماعی شود.

وی، یکی از مهم‌ترین اهداف نظام‌های سلامت دنیا را ارتقای وضعیت اقتصادی جامعه عنوان کرد و گفت: نظام‌های سلامت تلاش می‌کنند تا همه مردم بتوانند از عدالت اجتماعی در هزینه کرد خدمات سلامت بهره‌مند شوند.

ساری به اقدامات صورت گرفته در مسیر ارتقا سلامت در دانشکده بهداشت اشاره کرد و افزود: در گروه‌های آموزشی علوم مدیریت و اقتصاد سلامت دانشکده بهداشت پایان‌نامه‌های متعددی در مقطع ارشد و دکترا در حیطه‌های اقتصاد خانوار و اثر متقابل آن بر ارتقای سلامت و افزایش رفاه اجتماعی تدوین شده که به سیاست‌گذاری بهبود وضعیت سلامت کمک می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، وظیفه و رسالت اصلی مؤسسه ملی تحقیقات سلامت را طراحی و اجرای طرح‌های کلان کاربردی مسئله محور دانست و گفت: این مطالعات کلان، در سطح ملی و مرتبط با نظام سلامت از جمله ارتقا بهره‌وری، ارتقای عدالت، ارتقای وضعیت اقتصادی خانوار، ارتقا سلامت، ارتقا مراقبت‌های سلامت است و معمولاً به سفارش و بر اساس نیاز معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت انجام می‌شود و وزارت بهداشت مستقیماً از نتایج آن استفاده می‌کند.

وی، دیده‌بانی نظام سلامت را از مسئولیت‌های دیگر مؤسسه ملی تحقیقات سلامت عنوان کرد و گفت: در این مؤسسه وضعیت کشور از نظر شاخص‌های مرتبط با اقتصاد خانوار و نظام سلامت در طول زمان رصد می‌شود.

ساری ادامه داد: یکی از این مطالعات، پیمایش ملی «هزینه درآمد خانوار» است که هر ساله انجام می‌شود؛ در این پیمایش پرداخت‌های مستقیم از جیب مردم برای خدمات مختلف سلامت محاسبه و میزان بهره‌مندی مردم از خدمات مختلف سنجیده می‌شود. گزارش پایش وضعیت جامعه به وزارت بهداشت در راستای برنامه‌ریزی بهتر و سیاست‌گذاری‌های نظام سلامت نقش مؤثری دارد.

وی با اشاره به ارتقا سلامت جامعه نسبت به چند دهه گذشته گفت: خوشبختانه امید به زندگی و کیفیت سطح زندگی مردم به صورت قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده، بیماری‌های واگیردار و غیرواگیر کنترل شده و هزینه‌های درمانی با کمک بیمه‌ها کاهش‌یافته اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم؛ از جمله در حیطه عدالت در نظام سلامت، با وجود اینکه بیش از 90 درصد مردم ایران حداقل تحت پوشش بیمه پایه هستند اما هنوز بخشی از مردم محروم کشور دسترسی کافی به خدمات سلامت ندارند. ولی ما انتظار داریم وقتی افراد محروم وارد بیمارستان و بستری می‌شوند تقریباً هیچ هزینه‌ای نپردازند و یا هزینه‌های آنها به حداقل برسد.

ساری، از جمله موانع برقراری عدالت در نظام سلامت در سال‌های اخیر را افزایش اعمال تحریم‌ها و شیوع بیماری کووید 19 عنوان کرد و افزود: این عوامل سبب شد شتاب ما در ارتقا عدالت و کاهش محرومیت مقداری افت پیدا کند و آن طور که انتظار داشتیم پیش نرویم.