تدابیری که توسعه بومگردی را در اصفهان رقم زد
اصفهان - ایرنا - بومگردی به عنوان شاخهای نو از گردشگری با تدبیر دولت یازدهم و دوازدهم در کشور توسعه یافت که نصف جهان در این میان گوی سبقت را از دیگر استان‌ها ربود تا رفته رفته اقامتگاههای سنتی این کهن دیار به گوشه دنج بهره‌وری تبدیل شوند.
بوم گردی به عنوان شاخهای از گردشگری به عقیده متخصصان این بخش، حتی در دورترین روستاهای کشور موجب تحول شده به گونهای که برخی روستاها با تکیه بر این ظرفیت توانسته اند بیکاری را ریشهکن کنند و به دهکده ای فراتر از مرزهای کشور تبدیل شوند.
توسعه اقامتگاههای بوم گردی به گفته مسئولان در سال 97 چشمگیر بود به طوری که از 200 اقامتگاه در ابتدای سال به 2 هزار واحد تا پایان سال رسید.
به گفته معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، 10 برابر شدن واحدهای بومگردی در یک سال گذشته توسعه پایدار روستاها را به دنبال داشته است، از این رو دولت از محل صندوق توسعه ملی که 1.5 میلیون دلارآن برای توسعه و اشتغال روستایی بود، 15 درصد معادل 18 هزار میلیارد تومان آن را به توسعه گردشگری اختصاص داد، همچنین منابع خوب دیگری علاوه بر صندوق ملی از محل صندوق کارفرینان امید و بانک سینا برای توسعه روستایی و اشتغالزایی از طریق طرح‌های مختلف مانند بومگردی در نظر گرفته شد.
در زمان حاضر به گفته مسئولان، هزار و 467 اقامتگاه بومگردی در کشور "پروانه فعالیت" دارند که بر اساس هدف‌گذاری‌های انجام گرفته قرار است تا آخر دوره فعالیت دولت دوازدهم، این تعداد به 2 هزار اقامتگاه افزایش یابد.
نخستین بار در کشور، صنعت بومگردی در روستای "گرمه" از توابع شهرستان خور و بیابانک اصفهان شکل گرفت.
اصفهان با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری به ویژه در مناطق شرق و غرب از جمله استان‌های پیشرو و رتبه نخست کشوری در رویکرد بوم گردی محسوب می‌شود به گونهای که تعداد اقامتگاههای این استان در سال 92 از 50 باب به 444 اقامتگاه در سال 98 رسیده است. که 230 واحد دارای پروانه بهره‌برداری و سایر آنها در حال مرمت و گذراندن مراحل تاییدیه هستند.
این واحدها تاکنون برای حدود 2 هزار و 500 نفر اشتغالزایی کردند که از میان آنها، 263 واحد در روستاهاست.
پیش از این نیز که تعداد اقامتگاه های بوم گردی این استان از سال 92 تا سال 96 یعنی همزمان با دولت یازدهم چهار برابر افزایش یافت و از50 باب به 208 اقامتگاه رسید.
نزدیک به 2 هزار روستا در پهنه نصف جهان وجود دارد که برخورداری از تنوع قومی، فرهنگی، اقلیمی و آیینی به همراه جاذبه‌های طبیعی و گردشگری آنها بویژه در مناطق شرق و غرب افق وسیعی را در بخش بومگردی این استان پدیدار کرده است.
پراکندگی"بوم گردی" در پهنه نصف جهان
بیشتر واحدهای بومگردی اصفهان در شرق استان در شهرستانهای خور و بیابانک، نایین، اردستان، کاشان، آران و بیدگل و اصفهان است. در این میان خورو بیابانک با 75 اقامتگاه، بیشترین تعداد واحدهای بومگردی استان را در خود دارد.
در طی سال های اخیر موازی با برنامه ریزی های دولت، بوم گردی در غرب اصفهان بویژه در روستاها به گفته مدیرکل میراث فرهنگی این استان توسعه پیدا کرد.
فریدون اللهیاری در گفت و گو با ایرنا اظهارکرد: ظرفیت‌های عظیم منطقه غرب استان در بخش میراث فرهنگی و گردشگری طی سال های متمادی مغفول مانده بود اما با برنامه ریزی و اقدامات صورت گرفته در سه سال گذشته این بخش در غرب استان درخشید، به طوری که موج گردشگران تابستانه و زمستانه را روانه این خطه کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان افزود: در گذشته بیشتر اقامتگاه های بومگردی به دلیل ظرفیت کویر که در شرق اصفهان وجود داشت، در منطقه ورزنه، تودشک، نایین، انارک و خور و بیابانک بود اما از سال 96 با برگزاری جلسه و همایش در شهرستان های غرب استان به چشم انداز مورد نظر یعنی پراکندگی واحدهای بوم گردی در پهنه استان رسیدیم به طوریکه اکنون در 24 شهرستان اصفهان اقامتگاه های بوم گردی به بهره برداری رسیده و یا در حال تکمیل برای بهره برداری هستند.
بر اساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، در سال 96، 208 اقامتگاه بومگردی در 17 شهرستان استان اصفهان در حال فعالیت بوده است. تشکیل شبکه 'خوشه سار بوم گردی گروهی' در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان در همان سال نیز در رونق بوم گردی موثر بود.
شبکه خوشه سار بوم گردی، متشکل از فعالان گردشگری بومی ایران است که تجربه زندگی بومی را در میان اقوام مختلف برای گردشگران پدید می آورند. این گروه با یک هدف مشترک دور هم جمع شده و با اقامت در مکان هایی که معماری آن با محیط سازگار است، نوشیدنی ها، خوردنی های سنتی، محلی و صنایع دستی همان روستاها را به گردشگران معرفی و به فروش می رسانند. به گفته اللهیاری بعد از شرق استان، شمال اصفهان شامل شهرستانهای کاشان و آران و بیدگل رتبه دوم اقامتگاههای گردشگری در استان را دارند که بیشتر مخاطبان آنها گردشگران خارجی و بین المللی هستند و بعد از آن در جنوب و غرب استان اقامتگاه تاسیس شده است.
مدیر کل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان افزود: اقامتگاه های بومگردی در راستای توسعه پایدار گردشگری در شهرستان های استان و حتی در روستاها برای بهره مندی فرهنگی و اقتصادی مردم محلی و گردشگران از خرده فرهنگ ها ایجاد شده است، بطوریکه هم اکنون در دور افتاده ترین نقاط استان نیز فعالان گردشگری بویژه جوانان خوش فکر و فعال در قالب این اقامتگاه ها در حال خدمات رسانی به گردشگران هستند.
اللهیاری افزود: اقامتگاه های بومگردی با سرمایه ای نه چندان زیاد تاسیس می شود و در عین حال نقش مهمی در توسعه اقتصاد محلی ایفا می کنند.
رشد آمار گردشگر در دولت تدبیر و امید
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان اضافه کرد: این اقامتگاه ها بیشتر در شهرستان های استان اصفهان احداث شده اند که افزایش آن ها همراه با سایر ظرفیت های اقامتی موجب جذب توریست و گردشگر شده است.
الهیاری از افزایش جذب توریست خارجی از 60 هزار گردشگر در سال 91 به بیش از300 هزار نفر در سال 98 خبر داد و افزود: میزان بازدید از آثار تاریخی این استان در سال گذشته به بیش از سه میلیون نفر رسیده و این در حالی است که در اوایل فعالیت دولت تدبیر و امید این آمار کمتر از یک میلیون نفر بوده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان همچنین به رشد سرمایه گذاری در بخش گردشگری اصفهان اشاره و بیان کرد: استمرار این رویه در چند ماه اخیر تحت تاثیر کرونا قرار گرفت که البته برای جبران آن تصمیم ها و برنامه هایی در نظر گرفته شد همچنین اداره کل میراث فرهنگی وگردشگری استان اصفهان برآورد خسارت وارده بر صنعت گردشگری را روزانه به وزارت مربوطه و مدیریت استان گزارش می‌دهد.
به گفته وی صنایع دستی، تأسیسات گردشگری و دفاتر مسافرتی در میان ده رسته شغلی قرار گرفتند که با آسیب هنگفتی از شیوع بیماری کرونا مواجه شدند.
خراش کرونا بر رخسار بوم گردی
مدیر کل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان با بیان اینکه از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا، شاهد کاهش چشمگیر گردشگران بویژه از کشور چین بودیم، افزود: به دنبال شیوع کرونا در ایران، بسیاری از تاسیسات گردشگری در ایام نوروز و پس از آن تعطیل و همه رویدادها و برنامه‌های گردشگری لغو شد و تا اکنون نیز هنوز تاریخ دقیقی برای بازگشایی مراکز گردشگری اعلام نشده است.
بر اساس تازه ترین خبرها، به دنبال شیوع کرونا و رخداد رکود و وقفه در بخش گردشگری، پیشنهاداتی همچون پیش‌بینی تعطیلاتی پس از شکست کرونا با هدف رونق دوباره گردشگری داخلی، مساعدت در خصوص مالیات و بیمه مشاغل مربوط به گردشگری و ارائه تسهیلات حمایتی از سوی وزیر میراث فرهنگی به هیئت دولت رسیده که در دست بررسی است.
در این میان، بیشتر فعالان این بخش که بر این باورند در شرایط بحرانی هیچ‌وقت نگاه جدی به جامعه بومی و اقامتگاههای بومگردی نشده است، از دولت انتظار دارند که برای جبران خسارت ها برای همه بخش های گردشگری نسخه یکسان ارائه ندهد و به بوم گردی به عنوان شاخه ای مستقل بیشتر توجه کند چرا که آنها با بنیان های فکری و فرهنگی جوامع سر و کار دارند.
مسئول یک اقامتگاه بوم گردی اصفهان در این خصوص به ایرنا گفت: اینکه مالیات‌ها حذف می‌شوند و وام‌ها را تعویق می‌اندازیم یا کمک‌های تسهیلات بانکی را بیشتر می‌کنیم بیشتر مسائلی است که باعث می‌شود خیلی از کسانی که در حوزه گردشگری قدرتمندتر هستند طمع‌شان بیشتر شود.
سلیمانی افزود: بعضی از اقامتگاه‌ها به صورت خانوادگی اداره می‌شوند و مشکلی ندارند، ولی اقامتگاه‌هایی که در سطح وسیعتری فعالیت می‌کردند کارگر دارند و حالا با مشکل بیمه و حقوق مواجه اند و اگر حق آنها را ندهند کارکنان در اقامتگاه‌ها نمی‌مانند و بسیاری از فعالان به خاطر نگرانی از پرداخت بیمه و مالیات در این شرایط به فکر فروش اقامتگاهشان افتاده اند.
اگر چه ظهور کرونا بر بوم گردی نیز سایه انداخت و چشم انداز مورد انتظار این بخش را قدری تحت تاثیر قرار داد اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند همچنان می توان با ارائه سیاست های جایگزین و خلاقانه خسارت وارده به این بخش را جبران کرد.
ضرورت حرکت به سمت الگوهای جدید گردشگری
عضو هیات علمی دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان در این خصوص گفت: حرکت به سمت الگوی"گردشگری سفارشی" (customize tourism) در دوران شیوع بیماری کرونا برای حفظ صنعت گردشگری ضروری است.
محمدتقی طغرایی در گفت و گو با ایرنا افزود: گردشگری سفارشی یا "سفارش پذیر شده"، الگوی جدیدی در صنعت گردشگری و مبتنی بر نیاز، تقاضا و خواسته‌های گردشگر است که در آن، گردشگر همه موارد مد نظر خود را پیش از سفر مطرح می‌کند و محیط مناسب برای استقرار و سفر وی با رعایت همه دستورهای بهداشتی فراهم می‌شود.
وی با بیان اینکه در دوران شیوع بیماری کرونا لازم است که گردشگری از حالت انبوه به سمت سفارش پذیر شده حرکت کند، اظهارداشت: در این حالت، گردشگر همه سفارش‌های خود برای گردشگری مانند شرایط آب و هوایی، مکان اسکان و پذیرایی را قبل از شروع سفر به صورت الکترونیکی و مجازی اعلام می‌کند و بر اساس این سفارش و متناسب با شرایط مقصد گردشگری، مجوزهای لازم صادر می‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه گردشگری سفارشی، بحث جدیدی در بخش گردشگری با حاشیه سود بالاست، اضافه کرد: در این نوع گردشگری، تعداد گردشگران کاهش می‌یابد اما درآمدهای آن بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: گردشگری سفارشی همچنین باعث توزیع بهتر گردشگران در مناطق هدف گردشگری مختلف و با رعایت هرچه بهتر دستورهای بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌شود.
این استاد کارآفرینی یکی از بخش‌هایی که نیاز به متناسب‌سازی با دوران شیوع کرونا دارد را صنعت گردشگری خواند و گفت: سیاستگذاران و فعالان این صنعت نباید در برابر بیماری کرونا، مقاومت نشان دهند بلکه باید با شناسایی فرصت‌های موجود، آستانه پذیرش کسب و کارها را بالا ببرند. طغرایی با تاکید بر اینکه با توجه به شواهد و اطلاعات موجود، بیماری کرونا تا مدت طولانی باقی خواهد ماند و به زودی از بین نمی‌رود، افزود: با توجه به شرایط موجود لازم است که روش‌های کسب و کار نیز متناسب با آن تغییر کرده و پذیرش در برابر تغییرات و محدودیت‌های جدید، افزایش یابد.
طغرایی با اشاره به اینکه 2 مفهوم جدید در حوزه گردشگری توسط استادان دانشگاه و با همکاری اتاق بازرگانی اصفهان تعریف شده است، آنها را گردشگری "سفارش پذیر شده " و "میزبان‌پذیری "خواند و گفت: بخش گردشگری در چنین شرایطی نیاز به نوآوری همراه با حفظ نشاط و روحیه اجتماعی دارد تا بتواند خود را از خطر نابودی، نجات دهد.
وی درباره مفهوم میزبان‌پذیری نیز توضیح داد: پیش از این در مباحث گردشگری مفهمومی به نام " مهمان‌نوازی" داشتیم که جامعه میزبان باید به گونهای باشد تا منجر به رضایتمندی حداکثری گردشگر شود اما در دوران شیوع کرونا نیاز است که به مفهوم میزبان‌پذیری یا میزبان‌نوازی نیز توجه شود بدین معنی که جامعه میزبان نیز نیاز به کمک مهمان یا همان گردشگر دارد تا بتواند فضای گردشگری را با سلامت و حفظ هرچه بیشتر ضوابط و دستورهای بهداشتی ایجاد و حفظ کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در مفهوم میزبان‌پذیری، گردشگران باید حفظ سلامتی میزبان را نیز مورد توجه قرار دهند، افزود: در دورانی مانند شیوع بیماری کرونا باید همه مفاهیم بصورت تعاملی باشد تا بتوان از این شرایط پیچیده عبور کرد.
به گفته مسئولان، در شرایطی که کرونا گردشگری دنیا را تعطیل کرده است، افزون بر 395 میلیارد تومان خسارت نیز به گردشگری اصفهان وارد شد.
استان اصفهان با پنج میلیون نفر جمعیت به‌عنوان قطب گردشگری کشور دارای 107 شهر و یک‌هزار و 934 روستاست و بیش از 22 هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها افزون بر یک‌هزار و 800 اثر ثبت ملی شده‌اند. همچنین در کنار بیش از 600 باب خانه تاریخی، این استان دارای 90 موزه تاریخی، مردم شناسی، فرهنگی و طبیعت دولتی و خصوصی است.
تاکنون بیش از 306 هزار نفر در کشور به‌طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شدند و تعداد جان‌باختگان کرونا در کشور به بیش از 16 هزار نفر رسیده است.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*