ترکیب دیپلماسی و قدرت نظامی؛ نگاهی به سخنان رهبری در نمازجمعه

مهدیه شادمانی کارشناس سیاسی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، در خصوص سخنان امروز رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه نصر اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران یک دکترین دفاعی هوشمندانه دارد و این جمله رهبری که فرمودند «در انجام وظایفمان نه تعلل می‌کنیم و نه شتاب‌زده می‌شویم» به خوبی نشان‌دهنده عمق استراتژی دفاعی جمهوری اسلامی ایران است.

وی ادامه داد: دکترین دفاعی ایران همواره بر اساس عقلانیت، محاسبه سود و زیان و تصمیم‌گیری هوشمندانه شکل گرفته است. این به این معناست که هرگونه تصمیم نظامی یا واکنش به تحرکات دشمن، نه با شتاب‌زدگی انجام می‌شود و نه با تأخیر بیش از حد. این دکترین بر پایه محاسبه دقیق وضعیت میدان نبرد، تحلیل شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین بررسی عواقب و پیامدهای احتمالی تصمیمات استوار است و به عبارت دیگر، اقدامات نظامی ایران نه بر اساس احساسات لحظه‌ای، بلکه با تحلیل دقیق و تصمیم‌گیری استراتژیک صورت می‌گیرد.

شادمانی ادامه داد: ایران همواره سعی کرده از ترکیب دیپلماسی با اقدامات نظامی بهره بگیرد. از یک سو، حضور در میدان نظامی را ضروری می‌داند، اما از سوی دیگر از قدرت دیپلماسی برای جلوگیری از بروز بحران‌های گسترده‌تر و مدیریت اوضاع به نحو احسن استفاده می‌کند. به همین دلیل است که ما شاهد هستیم ایران در بسیاری از مواقع، به جای واکنش‌های سریع و بی‌ملاحظه، ابتدا به دیپلماسی فعال و مشاوره با متحدین می‌پردازد تا بتواند تصمیمات بهتری در سطح نظامی بگیرد.

وی افزود: این ترکیب دیپلماسی و قدرت نظامی، به جمهوری اسلامی این امکان را می‌دهد که همزمان از منافع خود دفاع کرده و جایگاه خود را در معادلات منطقه‌ای تقویت کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به ماده 51 منشور سازمان ملل که به کشورها اجازه می‌دهد که در صورت وقوع حمله، از حق ذاتی دفاع مشروع برخوردار باشند، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران نیز در طول سال‌های اخیر بارها از این ماده استفاده کرده تا دفاع از منافع ملی و امنیت خود را مشروعیت ببخشد. به عنوان نمونه، حملات موشکی تلافی‌جویانه ایران علیه مواضع دشمنان در راستای این حق انجام شده است.

شادمانی تصریح کرد: ایران همواره تاکید دارد که این اقدامات در چهارچوب قوانین بین‌المللی و به منظور دفاع از تمامیت ارضی و امنیت ملی صورت می‌گیرد. رهبر انقلاب نیز در بیانات خود به این نکته اشاره کردند که پاسخ نظامی ایران به اقدامات رژیم صهیونیستی بر همین اساس و به صورت حساب‌شده انجام شده است.

تلاش برای تغییر معادلات نظامی و حفظ توازن قدرت در منطقه

این کارشناس سیاسی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کند تا با پاسخ‌های هوشمندانه و تکنیک‌های نوآورانه، معادلات نظامی و امنیتی در منطقه را تغییر دهد. رژیم صهیونیستی و دیگر دشمنان ایران هم به دنبال تحمیل قواعد جدید در منطقه هستند تا فشار بیشتری بر محور مقاومت وارد کنند، اما ایران با واکنش‌های خود تلاش دارد تا توازن قدرت را حفظ کند و حتی به نفع خود تغییر دهد.

وی با بیان اینکه حملات موشکی تلافی‌جویانه یکی از این ابزارهای مهم برای تغییر قواعد بازی است، خاطرنشان کرد: ایران به دنبال این است که با پاسخ‌های موثر و دقیق، نشان دهد که هیچ‌گاه در برابر تهدیدات دشمنان خود تسلیم نخواهد شد و همیشه آماده مقابله به مثل است.

نقش کلیدی رهبری در هماهنگی جبهه مقاومت

این کارشناس حوزه سیاسی تصریح کرد: رهبر انقلاب با اشراف کامل بر جبهه مقاومت و مدیریت دقیق اتاق جنگ، نقشی کلیدی در هماهنگی میان گروه‌های مختلف مقاومت و هدایت اقدامات استراتژیک دارند و این مدیریت هوشمندانه موجب شده تا جبهه مقاومت نه تنها به عنوان یک نیروی نظامی، بلکه به عنوان یک شبکه استراتژیک عمل کند که قادر به پاسخ‌های موثر و هماهنگ در برابر تهدیدات است.

وی خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب با درک دقیق از میدان نبرد و توانمندی‌های دشمنان، راهبردهایی را تعیین می‌کنند که نه تنها دفاعی بلکه تهاجمی و بازدارنده هستند. این موضوع نشان می‌دهد که مدیریت رهبری به نوعی است که همزمان تهدیدات را دفع می‌کند و هم موقعیت جبهه مقاومت را در منطقه تقویت می‌کتد.

شادمانی در پاسخ به این سوال که حمایت جمهوری اسلامی ایران از مردم فلسطین به چه شکلی تعریف می‌شود، گفت: حمایت ایران از مردم فلسطین تنها یک مسئله شرعی و دینی نیست، اگرچه این بعد از اهمیت بالایی برخوردار است. از نگاه دین اسلام، حمایت از مظلوم و مسلمانان وظیفه‌ای شرعی است که بر دوش همه مسلمانان قرار دارد. ایران نیز به عنوان یک کشور اسلامی، این وظیفه را جدی می‌گیرد و همواره از مردم فلسطین در برابر ظلم رژیم صهیونیستی حمایت کرده است. علاوه بر این، ما در قانون اساسی خود نیز الزاماتی داریم که دولت را ملزم به حمایت همه‌جانبه از مردم فلسطین می‌کند.

این استاد دانشگاه افزود: مطابق با اصل 123 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانونی در سال 1387 به تصویب رسید که حمایت همه‌جانبه از مردم فلسطین را برای دولت ایران الزامی می‌کند. این قانون تاکید دارد که کمک‌های بشردوستانه ملت ایران به ملت فلسطین باید بدون وقفه ادامه یابد و همچنین محکومیت اقدامات رژیم صهیونیستی باید به شکل رسمی انجام گیرد.

وی با بیان اینکه این مصوبه قانونی به روشنی نشان‌دهنده تعهد دولت و ملت ایران به حمایت از فلسطین است، به نقش رهبری به عنوان یک موضوع برجسته و تعیین کننده در حمایت از فلسطین اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی‌های متعدد خود به‌طور خاص به این موضوع پرداخته‌اند. ایشان همواره تاکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی ایران با تمام امکانات و ظرفیت‌ها در خدمت جبهه مقاومت است، و به‌ویژه در دفاع از آرمان‌ها و حقوق مردم فلسطین تلاش می‌کند. این موضوع بخشی از سیاست کلی جمهوری اسلامی در قبال فلسطین و جبهه مقاومت است که از سوی رهبری به‌طور جدی پیگیری می‌شود.

وی همچنین در خصوص تاثیر این حمایت‌ها در جبهه مقاومت و آینده این حمایت‌ها گفت: حمایت‌های ایران از جبهه مقاومت، به‌ویژه از فلسطین، تأثیرات گسترده‌ای داشته است. از یک سو، این حمایت‌ها باعث تقویت توانایی‌های نظامی و استراتژیک گروه‌های مقاومت مانند حماس و جهاد اسلامی شده و از سوی دیگر، حمایت‌های دیپلماتیک و سیاسی ایران، صدای فلسطین را در سطح بین‌المللی برجسته‌تر کرده است. در آینده نیز، با توجه به تعهد جمهوری اسلامی ایران به این آرمان‌ها و اصول، انتظار می‌رود که حمایت‌ها همچنان ادامه یابد و حتی گسترش پیدا کند. حمایت ایران از فلسطین نه تنها یک وظیفه دینی و شرعی، بلکه یک اصل اساسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی است.

واکنش ایران به ترور‌های اخیر ضربه محکمی به رژیم صهیونیستی بود

شادمانی با اشاره به ترور رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران گفت: رژیم صهیونیستی پس از ترور شهید اسماعیل هنیه هدف داشت تا به نوعی این اقدام را به نفع خودش تمام کند. آن‌ها تصور می‌کردند که با این ترور می‌توانند ضربه‌ای اساسی به مقاومت فلسطین وارد کنند و قدرت خود را به نمایش بگذارند اما این تحلیل اشتباه بود چرا که در همین بازه، عملیات موشکی که جمهوری اسلامی ایران انجام داد، موفق شد ضربات اطلاعاتی، امنیتی و نظامی مؤثری را به این رژیم وارد کند.

وی تصریح کرد: اهداف اصلی این عملیات موشکی، پایگاه‌های نظامی، تأسیسات زیرساختی و مراکز فرماندهی رژیم صهیونیستی بود. برخلاف وعده صادق یک که بیشتر با هدف نمایش اقتدار انجام شد، این عملیات جمهوری اسلامی ایران با هدف اعمال قدرت واقعی و آسیب رساندن به زیرساخت‌های حیاتی اسرائیل انجام شد. نتیجه این عملیات، نشان دادن ضعف در سیستم دفاعی اسرائیل و ضربه به بازار و اقتصاد این رژیم بود.

این کارشناس سیاسی در پاسخ به این سوال که با توجه به ترور رهبران حزب‌الله، آیا این موضوع بر تضعیف آنها تأثیرگذار بوده است، گفت: نمی‌توان نقش بالای رهبران و فرماندهان ارشد حزب‌الله که ترور شدند را انکار کرد اما باید توجه داشت که حزب‌الله یک سازمان منسجم با ساختارهای دقیق و قوی است که وابسته به یک فرد نیست. این سازمان از عمق راهبردی و توانمندی‌های متعددی در عرصه‌های نظامی و سیاسی برخوردار است. حتی در خارج از لبنان نیز، حزب‌الله نقش مؤثری داشته است، مانند تربیت نیروهای حشد شعبی در عراق و نقش‌آفرینی در سوریه برای مقابله با داعش. این عوامل حزب‌الله را به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل کرده و گسترش جغرافیای مقاومت را تسهیل کرده است.

نقش وحدت اسلامی در شکست دشمنان 

وی در خصوص اینکه چرا رهبر معظم انقلاب بر کمک تمام ملت‌های مسلمان تأکید کرده‌اند نیز گفت: نکته مهم این است که رژیم صهیونیستی با تمام توان خود، ماهیت و اساس جبهه اسلام و امت اسلامی را هدف قرار داده است. بنابراین، قدرتی فراتر از نیروهای نظامی، سیاسی و اقتصادی برای مقابله با این دشمن نیاز است؛ و آن وحدت و یکپارچگی امت اسلام است.

این استاد دانشگاه افزود: اگر وحدت بین ملت‌های اسلامی وجود نداشته باشد، حتی در میدان نظامی هم شکست خواهیم خورد. همان‌طور که در انقلاب 57 ایران نیز امام خمینی (ره) رمز پیروزی را وحدت و اتحاد اقشار مختلف جامعه می‌دانستند. وحدت و برادری امت‌های اسلامی می‌تواند تمام امکانات و ظرفیت‌ها را به صورت منسجم و یکپارچه به میدان بیاورد. توجه به ارزش‌های مشترک اسلامی و قرآنی، بدون توجه به تفاوت‌های مذهبی، می‌تواند زمینه یک همکاری عملیاتی مشترک را فراهم کند. بنابراین، این وحدت نه‌تنها در میدان سیاسی، بلکه در میدان نظامی نیز نقشی حیاتی در شکست دشمنان اسلام دارد. اما اگر این وحدت وجود نداشته باشد، نتیجه‌ای جز شکست در میدان‌های مختلف نخواهیم داشت.

شادمانی حزب‌الله لبنان را به عنوان یکی از قدرتمندترین گروه‌های اسلامی در جبهه مقاومت دانست و افزود: حزب‌الله لبنان بدون شک یکی از بازیگران اصلی در جبهه مقاومت اسلامی است. دکترین نظامی این گروه تنها به لبنان محدود نمی‌شود، بلکه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیرگذار بوده است. این نقش برجسته حزب‌الله پس از سال 2006 و جنگی که به اخراج رژیم صهیونیستی از جنوب لبنان در سال 2000 انجامید، برجسته‌تر شد. در این مقطع، حزب‌الله موفق شد به عنوان نیرویی مستقل و قدرتمند وارد عرصه شود و این پیروزی نظامی، جایگاه ویژه‌ای به آن در میان گروه‌های مقاومت بخشید. پس از سال 2006، حزب‌الله در دیگر نقاط منطقه نیز حضور داشته است و به‌ویژه نقش آن در جنگ سوریه نقطه عطف دیگری در تاریخ این گروه بود.

این استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: پس از طوفان الاقصی، حزب‌الله به سرعت حمایت خود را از مردم غزه اعلام کرد. از فردای آغاز جنگ، این گروه با ارسال نیروهای ویژه نظامی به مرزهای فلسطین اشغالی، حضور خود را نشان داد. این حضور نظامی و انجام عملیات‌های مختلف علیه رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده تعهد حزب‌الله به پشتیبانی از دیگر گروه‌های مقاومت است. در حال حاضر، در جبهه شمالی سرزمین‌های اشغالی، ما شاهد جنگ فرسایشی هستیم که حزب‌الله به رژیم صهیونیستی تحمیل کرده است. علاوه بر این، این حملات باعث آواره شدن بسیاری از شهرک‌نشینان صهیونیست در مناطق شمالی سرزمین‌های اشغالی شده است.