تغییرات در اخبارِ تلویزیون / آیا خبرنگاری از ایران به اوکراین اعزام شده؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، رفتارِ خبری تلویزیون با حضور پیمان جبلی رئیس صدا و سیما تغییر کرد؛ به گونه‌ای که از آن انفعالِ سابق درآمد و به سمت پویایی حرکت می‌کند. این روزها کمتر از فضای‌مجازی عقب است و خودش را به جریانِ روز خبری نزدیک کرده است. اوجِ این شجاعت و شهامت خبری را می‌توان در ماجرای اختلال سامانه سوخت و حتی اختلالی که برای چند شبکه تلویزیونی و رادیویی اتفاق افتاد، به وضوح مشاهده کرد.

همواره در این مسیر، بسیاری از رسانه‌ها عبارتِ ادغام را پیش کشیدند. حتی در ابتدای راه و تغییر مدیران شبکه خبر و خبرگزاری صداوسیما به اوج خودش رسید؛ شایعاتی که به نظر می‌رسد جنگ روانی در راستای به هم ریختن امنیت روانی کارکنان این بخش‌های سازمان به راه افتاده تا بدنه سازمان صدا و سیما نسبت به تصمیمات و تغییراتی که «رئیس جدید رسانه ملی» قصد اتخاذ آنها را دارد، به نوعی مقاومت نشان دهند. اخباری از تغییرات عمده در بخش‌های خبری رسانه ملی به چشم خورد؛ خبری که به سرعت تکذیب شد. شائبه ادغام بخش‌های خبری مثل خبرگزاری صداوسیما و باشگاه خبرنگاران با شبکه خبر از جمله این خبرهاست. 

بحث شایعه تخلیه ساختمان باشگاه خبرنگاران جوان، در فضای مجازی به شکل گسترده‌ای پخش شد. محتوای خبر این بود: «با توجه به آغاز تغییرات در معاونت سیاسی رسانه ملی و ادغام تمام واحدهای موازی سازمان و مساعدت جناب آقای خدابخشی معاون محترم سیاسی، ساختمان باشگاه خبرنگاران جوان تا پایان آبان 1400 تخلیه و تحویل مرکز بهداشت و درمان سازمان خواهد شد و با تاکیدات ریاست محترم سازمان مبنی بر لزوم رفع مشکلات درمانی همکاران، بازنشستگان و خانواده کارکنان رسانه ملی با هر نوع دفترچه بیمه، حداکثر از اول دی 1400 تمام واحدهای مرکز بهداشت و درمان در سطح شهر تهران به این ساختمان منتقل خواهد شد.»

شایعه‌ای که به سرعت توسط روابط عمومی مرکز بهداشت تکذیب شد. («با سلام و احترام خدمت همکاران محترم سازمان صداوسیما، به استحضار می‌رساند خبر انتقال مرکز بهداشت و درمان صداوسیما به ساختمان باشگاه خبرنگاران جوان از طرف این واحد نبوده و تکذیب می‌گردد. با احترام سید امیر هاشمی مسئول روابط عمومی مرکز بهداشت و درمان صداوسیما»)

توئیت حسن عابدینی که این روزها به عنوان سرپرست خبرگزاری صدا و سیما شناخته می‌شود هم این گمانه‌زنی‌ها را داغ‌تر کرد. او در صفحه مجازی‌اش نوشت: «افزایش سرعت و کاهش هزینه راهبرد هر بنگاه خبری در عصر رقابت‌هاست. هم افزایی نیروی حرفه‌ای و تجمیع امکانات می‌تواند گامی بلند در افزایش کارآیی معاونت سیاسی صداوسیما باشد. شبکه خبر با بهره‌گیری از همه توان خبرگزاری صداوسیما تور خبرگیری و امکاناتش دو چندان می‌شود.»

حسن عابدینی

او در همان وهله گپ و گفت از این عبارت استفاده کرد که «دنبال ادغام نیستیم، برای موازی‌کاری‌ها قرار است هم‌افزایی اتفاق بیفتد.»

سرپرست خبرگزاری صداوسیما در ادامه توضیحات بیشتری ارائه کرد و به خبرنگار تسنیم گفت: واژه‌ای که به عنوان ادغام مطرح می‌شود به این معنا که یکی از این واحدها در واحد دیگر هضم بشود، وجود ندارد. بلکه در حقیقت یک هم‌افزایی و استفاده بهینه برای افزایش راندمان در حوزه اطلاع‌رسانی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است که طبق طرح‌هایی که وجود دارد ان‌شاءالله با بهره‌گیری از دیدگاه‌های کارشناسان، طرح‌ها در حال نهایی شدن است و طبعاً در این مسیر قدم برداشته خواهد شد.

اما از روزِ گذشته دوباره تغییر در بخش‌های خبری تلویزیون به خبرهای رسانه‌ای تبدیل شده و برخی هم گمانه‌زنی کردند که ادغام‌ها در راه است. زیرا از صبحِ روز گذشته بخش‌های خبری تلویزیون در شبکه یک و شبکه خبر تغییرات قابل توجهی به خود دیده است. 

اخبار ساعت 8 صبح به صورت همزمان از شبکه یک سیما و شبکه خبر معاونت سیاسی پخش شد. این بخش خبری از استودیوی متعلق به خبرگزاری صداوسیما روی آنتن رفت که پیش از این به اخبار صبحگاهی شبکه یک اختصاص داشت. این در حالی است که پیشتر بخش‌های خبری شبکه خبر، از استودیوی اختصاصی متعلق به خود این شبکه پخش می‌شد.

حذف لوگو و زیرنویس اخبار شبکه یک و جایگزینی آن با لوگو و زیرنویس شبکه خبر، از دیگر تغییرات اخبار امروز تلویزیون در بخش خبری ساعت 8 صبح است. این در حالی است که پیش از این، بخش‌های خبری شبکه یک سیما، طراحی گرافیکی و زیرنویس مختص به خود را داشت.

در دو روز گذشته، سایت شبکه خبر معاونت سیاسی به آدرس www.irinn.ir نیز از دسترس خارج شده و کاربرانی که به آدرس آن مراجعه می‌کنند، به آدرس سایت خبرگزاری صداوسیما هدایت می‌شوند.

تغییرات و تحولات خبری به روایت سرپرست خبرگزاری صداوسیما

به سراغِ حسن عابدینی سرپرست خبرگزاری صداوسیما رفتیم و او درباره این تغییرات، به خبرنگار تسنیم چنین گفت: "طبعاً هم‌افزایی میان حوزه خبر طرحی بوده که در حال عملیاتی شدن است، یکی از آنها هم به حوزه بخش‌های خبری برمی‌گردد. البته پیشتر خبرنگاران شبکه خبر و خبرنگاران خبرگزاری صداوسیما در یک مکان مستقر شدند و در تالار خبر شیشه‌ای مستقرند. برای اینکه این هم‌افزایی هم سببِ کاهش هزینه خواهد شد و هم سببِ افزایش سرعت.

وی افزود: نکته دوم هم تشکیل گروه‌های تخصصی است که طبق روال، پیش می‌رود. بیشتر خبرگزاری‌ها معمولاً به صورت چند گروه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ورزشی، فعالیت می‌کنند؛ به دلیل تخصصی شدن هر یک از این حوزه‌ها در صداوسیما هم گروه‌های تخصصی بیشتری تشکیل شده است. این ورود به جزئیات باعث می‌شود تا توان حرفه‌ای و تخصصی نیروها بالا برود و در حوزه‌های سیاسی و دیگر عرصه‌ها هم وضعیت به همین صورت است.

سرپرست خبرگزاری صداوسیماگفت: در عین حال شبکه خبر، 24 ساعته و با اولویت و تخصصی‌تر در صداوسیما فعالیت دارد و طبعا ً خبر اصلی از آنجا پخش می‌شود و در برخی از ساعت‌ها آن خبر در شبکه‌ها و بخش‌های دیگر مثلاً ساعت 8 صبح، 14 و 21 از شبکه یک رله خواهد شد و بنابراین شرایط همین هست که روی آنتن دیده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در مورد لوگو هم باید به این نکته اشاره کنم که در شبکه یک، ساعت 21 طبعاً این‌گونه نیست لوگوی شبکه خبر دیده شود اما خبری هست اگرچه با لوگوی شبکه یک پخش می‌شود همان خبری است. در واقع از طریق شبکه خبر پخش می‌شود. در دنیا هم این‌گونه هست گاهی اوقات ما بعد از خبر ساعت 14، گفت‌و‌گوها و میزِ اقتصادی داریم به این صورت است در ساعت 15 زمینه فراهم می‌شود برای کسانی که مایل‌اند گفت‌و‌گوها را دنبال کنند. ادامه گفت‌و‌گوها را مخاطبین می‌توانند از شبکه خبر دنبال کنند. مجری اعلام می‌کند و نوعی پاس‌کاری شبکه‌ای اتفاق می‌افتد.

عابدینی تأکید کرد: در شبکه الجزیره یک گفت‌و‌گوی زنده یا یک مصاحبه زنده پخش می‌شود، هرکسی می‌خواهد مشروح این گفت‌وگو را ببیند می‌تواند به الجزیره مباشر مراجعه کند. به نظر می‌رسد در این چارچوب که بستر هم‌افزایی فراهم می‌شود، استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات خصوصاً استفاده از نیروی انسانی و نهایتاً گسترش تورِ خبرگیری اتفاق می‌افتد. این عوامل به این روند رو به رشد در حوزه خبرِ صدا و سیما کمک خواهد کرد.

آیا ادغام‌هایی در راه است؟

او همچنین در واکنش به این سؤال که آیا ادغام‌هایی هم در راه است، توضیح داد: ادغام به معنای تغییر هویت در شبکه خبر یا خبرگزاری صداوسیما وجود ندارد. اینجا فقط هم‌افزایی اتفاق می‌افتد که امکان رصد و پوششِ رویدادهای خبری بیشتری به وجود می‌آید. به جای اینکه دو لوگو با دو خبرنگار دو ماشین و تصویربردار و سایر امکانات اعزام شوند این‌ها می‌توانند دو رویداد را با هم‌افزایی یکدیگر پوشش بدهند.

تصویر تزئینی - خبرنگاری در میدان - (یکی از خبرنگاران شبکه الکوثر است)

مسئله دیگر بحثِ حضور خبرنگار در اوکراین بود که برخی از رسانه‌ها از این عبارت استفاده کردند: "صداوسیما خبرنگاری در اوکراین ندارد؟". صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در این سال‌ها در بسیاری از کشورها خبرنگاران اعزامی خود را داشته تا اخبار دست اول و اختصاصی خودش را به مخاطب عرضه کند و حتماً ضرورت دارد که در چنین بحرانی و با این میزان ارزش خبری و اهمیت جهانی خبرنگاران صداوسیمای کشور هم در صف اول این بحران به اطلاع رسانی از وقایع بپردازند. درحالی‌که در روزهای گذشته کمتر خبر دست اولی از وقایع اوکراین از طرف صداوسیما پخش شد، غیبت خبرنگار میدانی این سازمان در مناطق جنگی در قیاس با دیگر رسانه‌های جهانی به چشم می‌آید.

عابدینی در پاسخ به این سؤال که آیا ما خبرنگار اعزامی داریم و حضورش به چه صورت خواهد بود، گفت: ما الان به مناطق مرزی لهستان خبرنگار اعزام کردیم و همچنین سفرِ 1200 کیلومتری به مرزِ میان روسیه و اوکراین داشته که این زمینه فراهم شده تا خبرنگاری به اوکراین اعزام کنیم. البته وقتی یک کشوری درگیرِ جنگ می‌شود طبعاً اعزام خبرنگار مقداری با دشواری صورت می‌گیرد. چون آنجا صداوسیما خبرنگار مستقر اعزامی نداشته است. بنابراین تلاش بر این است ان‌شاءالله بتوانیم پوشش خوب میدانی داشته باشیم.

وی افزود: اگرچه به دلیل مانیتورینگِ قوی که خبرگزاری صداوسیما دارد، تقریباً از همه اطراف درگیری از شبکه‌های روسی مثل راشاتودی و اسپوتنیک و سایر خبرگزاری‌ها، اطلاعات را دریافت و در واقع ترجمه می‌کنیم. همچنین شبکه‌های اوکراینی هم رصد می‌شوند و معمولاً خبرگزاری‌های غربی مثل روییترز، سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی مواضع اوکراین و مخالف روسیه را پوشش می‌دهند. ما خودمان را ملزم می‌دانیم تصویری منصفانه و عادلانه از تحولات آن منطقه ارائه بدهیم. تقریباً این تعادل با دریافت اطلاعات از طرفین برقرار شده. اما این مانع از آن نمی‌شود تلاش نکنیم خبرنگار اعزام کنیم. هم به مرزهای لهستان و هم به مرزهای روسیه و اوکراین این اعزام اتفاق افتاده و ان‌شاءالله ظرف یکی دو روز آینده در اوکراین هم خبرنگار میدانی خواهیم داشت.

آیا اخبار جوانه‌ها به تلویزیون برمی‌گردد؟

گفته می‌شود قرار است بعد از 13 سال اخبار جوانه‌ها به سیما برگردد. بخش خبری که در دوم بهمن‌ماه 1378 برای اولین بار از شبکه یک پخش شد، در سال 1387 به شبکه دوم سیما منتقل شد و پس از 13 سال در دوره جدید مدیریت معاونت سیاسی از شبکه دو سیما به شبکه امید منتقل شود. عابدینی در واکنش به این اتفاق، گفت: تنوع خبرها و تخصصی شدن خبرها را می‌توانیم در آینده شاهد باشیم. طبعاً این طرح‌هایی است پیش از تصویب، ان‌شاءالله اجرایی خواهد شد.

روح‌الله رجبی مدیر شبکه امید هم در توضیحِ کوتاهی به خبرنگار تسنیم گفت: هنوز این اتفاق نیفتاده اما صحبت‌هایی شده که قرار است این اتفاق بیفتد. معلوم نیست اختصاصاً از شبکه امید اخبار جوانه‌ها روی آنتن خواهد رفت و شاید این خبر در شبکه‌ای دیگر و یا به طور همزمان از شبکه امید و دیگر شبکه سیما پخش خواهد شد.