توجه بیشتری به تألیف داستان و رمان برای نوجوانان داشته باشیم

معاون امورفرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه رونمایی از کتاب «هلوهای تپه بالایی» گفت: ادبیات نوجوان در فقر تالیف به‌سر می‌برد و باید توجه بیشتری به این بخش داشته باشیم.

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «هلوهای تپه بالایی؛ روایتی ساده از زندگی شهید احمد جوکار» توسط خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری انتشارات صریر، دیروز چهارشنبه دوازدهم مرداد با حضور یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سردار عباس بایرامی رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری همسنگر و همرزم شهید، حمید هنرجو نویسنده کتاب و خانواده شهید احمد جوکار در خانه کتاب و ادبیات ایران رونمایی شد.

احمدوند در این نشست گفت: حضور من برای شکرگذاری از کسانی است که برای تولید این کتاب تلاش کردند. از ویراستار، تصویرگر و همه کسانی که در راه آماده‌سازی، ترویج و توزیع کتاب به‌دست مخاطب تلاش می‌کنند نیز تشکر می‌کنم. نویسنده کتاب، هنرمند با صفا و خوش‌ذوقی است که با قلم توانا در عرصه شعر، داستان و پژوهش‌های ادبی آثار خوبی پدید آورده است. امیدوارم در مسیر خدمت به اهداف انقلاب اسلامی ایران موفق‌تر باشند. حجم کتاب زیاد نیست و می‌توان آن را سریع خواند. کتاب را خواندم و آن را کتابی روان و خوش‌خوان دیدم. به نوجوانان نیز توصیه می‌کنم کتاب را بخوانند. فضای جنگ به‌طور مستقیم در کتاب ترسیم نمی‌شود، بلکه دغدغه معلمی است که با همکاری دانش آموزان به بازنمایی از عملیات والفجر یک می‌پردازد و در میانه داستان گریزی هم به ماجراهای شهید جوکار می‌زند.

معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: می‌دانیم که ادبیات نوجوان در فقر تألیف به‌سر می‌برد و نیاز بازار و علاقه‌مندی مخاطب بسیار بیشتر از تعداد آثاری است که در کشور تألیف و تولید می‌شود. بخش قابل‌توجهی از رمان‌ها در بازار ترجمه هستند؛ نمی‌گویم ترجمه بد است، اما باید توجه بیشتری به تألیف داستان و رمان برای نوجوانان داشته باشیم. نویسندگان این حوزه زیاد نیستند و باید تلاش کنیم نویسندگان برای نوشتن در این حوزه علاقه‌مند شوند و در این حوزه دست به قلم شده و کتاب منتشر کنند. تلاش‌های صورت گرفته، بخشی از نیازهای بازار نشر را تأمین می‌کند. در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، زمینه‌های لازم را ایجاد می‌کنیم تا این فضا تقویت شود.

یاسر احمدوند در پایان گفت: وابستگی‌هایی به این کتاب و این جلسه دارم؛ من اصالتاً ملایری هستم و پدرم نماینده امام (ره) در سپاه ملایر بود و از سختی‌ها و دشواری‌های آن دوران اطلاع دارم. آن دوران، گروه‌های سیاسی و جریان‌های مختلف فکری و سیاسی تلاطم‌هایی را در فضای انقلاب ایجاد می‌کردند و اگر ایمان مردم و رهبری امام (ره) نبود، وضعیت کشور نامعلوم و خطرناک می‌شد. با این شرایط نهال انقلاب به شرایط حاضر رسید. شرایط و تلاطم اوایل انقلاب باید برای نوجوانان مطرح شود. گاهی نسبت به آنچه به‌دست آمده ساده‌انگاری می‌شود و قدر نمی‌دانیم که این کشور از چه شرایط سخت و بحرانی عبور کرده و مردم چه هزینه‌های سنگینی پرداخت کرده‌اند. این مسائل باید بیان شود تا بدانند انقلاب حاصل باور دینی عمیق بود؛ برای همین پس از انقلاب، مردمی که انقلاب کردند پای آن ایستادند. شهید جوکار در مدرسه شهید مطهری درس خوانده بود و من نیز در این مدرسه درس خواندم و این از اتصالات ما با کتاب بود.

در مسیر نشر کودک و نوجوان در حوزه دفاع مقدس جا ماندیم

در ادامه این آئین، سردار عباس بایرامی ضمن تسلیت ایام سوگواری امام حسین (ع) گفت: امروز حادثه خوبی در حال رقم خوردن است. در طول سال گذشته، سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در استان‌ها و سازمان‌های وابسته، یک‌هزار و 706 عنوان کتاب رونمایی کرد. در بین این آثار هیچ کتابی لذتبخش‌تر از کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان نیست. ما هیچ کاری مهم‌تر از حوزه کودک و نوجوان نداریم. اگر پایه‌ها را محکم بگذاریم بقیه مسیر به‌درستی پیش می‌رود. در مسیر نشر کودک و نوجوان در حوزه دفاع‌مقدس و جبهه مقاومت، عقب و حتی در ابتدای راه هم نیستیم. ما به فنونی که امروز در دنیا در حوزه روان‌شناسی و جامعه‌شناسی کودک و ابزار و تکنولوژی موجود برای تولید کتاب با جاذبه‌های روز برای کودک و نوجوان انجام می‌دهند، ورود خوبی نداریم.

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس افزود: انتشار کتاب «هلوهای تپه بالایی؛ روایتی ساده از زندگی شهید احمد جوکار» می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. در نقطه حساسی برای ترویج دفاع مقدس قرار داریم و از این‌رو به کتاب‌های کودک و نوجوان احتیاج داریم. زندگی‌نامه و خاطرات شهدا به زندگی جوانان تحرک می‌بخشد. ما نوجوانان جنگ بودیم و انگیزه ما در آن دوران فرماندهان ما بودند که ما را به حرکت وا می‌داشتند. سوژه‌های خوبی در کشور داریم که اگر خوب به آنها پرداخته و ارائه شود، جوانان از آنها استقبال می‌کنند. یکی از راه‌های این انتقال، انتشار کتاب است؛ کتاب سرچشمه هنرهای دیگر است. جوانان و نوجوانان باید امنیت امروز خود را مدیون شهدا بدانند و به این آگاهی برسند که امنیت و آرامش کشور ما ارزان به‌دست ما نیامده، بلکه از طرف شهدا به‌دست ما رسیده است. قهرمانان کشور ما کم نیستند؛ جوانان دهه هشتاد، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را دیدند، اما شهیدان علی صیاد شیرازی، عباس بابایی، مهدی باکری و احمد جوکار را ندیدند. ما باید برای شناساندن این شهدا به جوانان تلاش کنیم. به سوژه‌شناسی در همه استان‌ها نیاز داریم. در همه شهرستان‌ها از قهرمان‌ها سوژه داریم و باید آنها را معرفی کنیم.

وی گفت: شهید جوکار از خطه دلیران استان همدان، شهر ملایر است که آقای هنرجو درباره ایشان کتاب نوشتند. به این نکته آگاه باشیم که شهید جوکار در زمان شهادت 22 سال سن داشت؛ طول عمر کوتاهی داشت، اما عرض زندگی وسیعی نصیب ایشان شد. این شهید بزرگوار از کودکی و نوجوانی پای مکتب اسلام نشست و وارد میدان جنگ و مبارزه شد. در ترویج دفاع مقدس حوزه کودک و نوجوان عقب هستیم و نیازمند یاری و مساعدت روان‌شناسان، جامعه‌شناسان، نویسندگان و... هستیم تا سوژه‌های خوب کشور را به عرصه اجتماع معرفی کنیم. در سال 1400 سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، 184 عنوان کتاب با موضوع کودک و نوجوان منتشر کرد، اما نسبت به اقیانوس بی‌کران دفاع مقدس کم است و باید بهترین‌ها را از جای جای کشور معرفی کنیم.

سردار عباس بایرامی در پایان افزود: شجاعت، معنویت، اخلاق خوش، گشاده‌رویی، عاطفه و... از صفت‌های بارز این شهید بود؛ این صفات را در عین سوز و گداز انقلابی و حرارت بسیجی‌گری در خود جمع کرده بود. ابعاد وجودی ایشان قابل درس‌گیری است. خانواده ایشان انقلابی و ارزشی بودند و مشرب تربیتی ایشان پاکیزه بود. هجوم سنگین مجازی دشمن نیاز به احیا این شهدا و اقداماتی از این‌دست و پیوند با شهدا دارد و رسالت ما در این زمینه سنگین است. هنر این است که مطالب غیرقابل هضم را برای مخاطب قابل هضم و درک کنیم. هنر آنجاست که نویسندگان چطور بتوانند مبانی و مفاهیم معنوی را کمی‌سازی و تبدیل به خوراک مادی کنند و به نسل جوان به‌ویژه نسلی که جنگ را ندیده، بشناسانند. در اینجا هنر باید به داد برسد تا مفاهیم ارزشی را به فراخور فهم مخاطب منتقل کنیم.

شهید جوکار آدم مهیایی بود و موقع تکلیف فکر نمی‌کرد

حجت‌الاسلام و المسلمین مجتبی ذوالنوری نیز در این نشست ضمن تشکر از کسانی که برای زنده نگه داشتن شهدا و به‌ویژه شهید جوکار نقش‌آفرینی داشتند، خاطراتی از دوران جنگ تعریف کرد و گفت: در دوران جنگ عملیات‌های مهم، کوچک و بزرگی اجرایی شد؛ عملیات‌هایی که برای سد هجوم دشمن به داخل خاک و عملیات‌هایی که برای بازپس گیری خاک مقدس جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شد. عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر، بدر، خیبر، محرم، کربلای یک، دو و سه و... جزو عملیات‌های بزرگ دوران جنگ بود.

وی افزود: شهید جوکار در شمال فکه در عملیات والفجر یک شهید شدند. ایشان دو سال از من کوچک‌تر بودند و اولین آشنایی ما به قبل از عملیات والفجر مقدماتی می‌رسد؛ زمانی که برای بردن طلبه‌ها به جبهه به قم سفر کرده بودم، در مدرسه رسالت قم با ایشان آشنا شدم. وقتی از نیت من خبردار شدند، بدون هیچ مکثی آمادگی خود را برای حضور در جبهه اعلام کردند. شهید جوکار آدم مهیایی بود و موقع تکلیف فکر نمی‌کرد. شهید جوکار خاطرات شهر ملایر را با سوز و بغض برای من تعریف می‌کرد و نسبت به گذشته غصه‌دار بود. او از افراد مؤثر در تشکیل سپاه ملایر بود. زمانی که داستان سپاه ملایر را تعریف می‌کرد از نفوذ بعضی از جریان‌ها در درون سپاه و کینه‌توزی آنها نسبت به شهید مرتضی مطهری گله‌مند بود. از سختی‌های مقابله با جریان‌های ضدانقلاب با سوز و گداز تعریف می‌کرد. او همچنین طبع شعر داشت و فی‌البداهه شعر می‌گفت. دست‌نوشته و دل‌نوشته‌هایی از او باقی مانده که قابلیت تبدیل شدن به چند جلد کتاب را دارد.

نوشتن برای گروه سنی نوجوان بسیار سخت است

حمید هنرجو نیز در این نشست با تشکر از اهتمام و آمادگی بالای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برای پذیرش آثار خوب، ناب و جذاب، گفت: این حجم از آمادگی را در جای دیگر ندیدم. نویسنده واقعیت را از صافی اندیشه و خیال عبور می‌دهد؛ به واقعیتی که همه می‌بینند رنگ عینی می‌بخشد و به مخاطب عرضه می‌کند. رمان، زندگی را بیان می‌کند، اما نثر ساده و گزارشی یک روایت محض است. سعی کردم واقعیت وجودی شهید جوکار را در عالم واقع ببینم و در اندیشه و خیال رفیق راه او باشم. نوشتن برای گروه سنی نوجوان بسیار سخت است؛ این گروه سنی امروزه بیشتر در معرض رسانه‌ها، موضوعات و مسائل هستند. عده‌ای به دنبال تحریف یا القای این موضوع هستند که جوانان و نوجوانان و افراد نظامی به خاطر مسائلی به جبهه رفتند. ما باید در این زمینه روشنگری کنیم که آنها نسبت به مردم احساس دِین می‌کردند و برای دفاع از شرافت و مردم به جبهه رفتند.

وی با تأکید بر اینکه قهرمانان ملی ما با قهرمانان سایر کشورها متفاوت هستند، افزود: معنویت و ازخودگذشتگی قهرمانان ما از سایر کشورها بالاتر است. سعی کردم جوان و نوجوان امروز را با این مسائل آشنا کنم که مشکل در مسائل معیشتی مختص ما نیست و در دنیا هم وجود دارد. در زمان جنگ شهید جوکار می‌توانست به مسائل پشت جبهه بپردازد، اما این مسائل را رها کرد و به جبهه رفت. معتقدم کتابی که در وصف یک قهرمان ملی منتشر و توسط هنرمند یا نویسنده تدوین می‌شود، باید با یک متن ساده و خام متفاوت باشد؛ کار ما فایل صوتی پیاده کردن نیست، بلکه باید حادثه‌پردازی کنیم. باید سعی کنیم برای مردمی که رمان‌خوان هستند و دنبال آثار ناب در سینما، رمان، ادبیات و... هستند، آثار ارزشمند تولید کنیم. تعدادی از کتاب‌هایی که در این حوزه منتشر می‌شوند در کنار مشکلات ویرایشی که دارند، صرفاً اسم شهید را یدک می‌کشند و در قفسه کتابخانه‌ها باقی می‌مانند و خوانده نمی‌شوند. ما باید به آثار داستانی و ادبی جذابیت دهیم و آن چیزی که از گذشته برای ما باقی مانده را با زبان روز منتقل کنیم. من هنگام نوشتن کتاب، پای روایت خانواده شهید جوکار نشستم، اما اجازه حادثه‌پردازی و خیال‌پردازی را از آنها گرفتم.

شهدا حق بزرگی بر گردن ما دارند

در ادامه عزیزی (داماد خانواده شهید جوکار) گفت: شهدا حق بزرگی بر گردن ما دارند و باید در حد توان خودمان این حق را ادا کنیم. شهدا برای سرافرازی اسلام و نهضت حضرت محمد (ص) و قیام حضرت مهدی (عج) در این راه پا گذاشتند. شهدا سر دادند تا ما سربلند باشیم. شهدا چشم دادند تا ما چشم بصیرت باز کنیم. شهدا دست دادند تا ما در مقابل استکبار دست بلند نکنیم. آنها خون دادند تا خون غیرت در رگ‌های ما برای حفظ نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران جاری باشد. شهید جوکار یکی از این شهدا بود که مظلوم واقع شد. با دستور حضرت امام (ره) درس و دانشگاه را رها و راهی جبهه‌های جنگ شد. در نهایت در عملیات والفجر یک در فکه در کانال کمیل به شهادت رسید. پیکر مطهر ایشان 17 سال در آنجا ماند تا اینکه در سال 1377 در سالروز وفات حضرت امام (ره) و شهادت اما حسن (ع) پیدا شد.