توپی که برای نقش‌جهان، شاخ و شانه می‌کشد + فیلم

ورود موتورسیکلت به میدان نقش‌جهان به تازگی ممنوع شده. ورود خودرو نیز از پنج سال و 11 ماه قبل ممنوع شده بود؛ قانونی که یک‌بار توسط خودروی حامل علی‌اصغر مونسان، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور و بار دیگر در ماه محرم، توسط تعدادی از شهروندانی که می‌خواستند در مراسم سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) شرکت کنند شکسته شد اما همچنان قانون است و همه، موظف به رعایت آن هستند. عامل ایجاد ممنوعیت برای ورود موتور و ماشین به میدان نقش‌جهان، حفاظت از میراث فرهنگی بوده و به نظر می‌رسد که باید، بازی‌های خطرآفرین را نیز در میدان نقش‌جهان ممنوع کرد، چراکه فضای روبروی مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد جامع عباسی اصفهان، بارها و بارها میدان بازی با تاریخ شده و ترکیب جهل و سکوت، عن‌قریب فاجعه‌ای برای این بناهای ارزشمند که مدام با عملیات پیچیده مرمت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، رقم می‌زند.

فریدون اللهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان تیرماه 1398 در واکنش به انتشار کلیپی از بازی والیبال در کنار مسجد جامع عباسی و برخورد توپ به کاشی‌های این بنای تاریخی به ایسنا گفت: بخشی از وظیفه کنترل و نظارت بر این موارد بر عهده یگان حفاظت میراث فرهنگی و بخشی دیگر، بر عهده نیروی انتظامی است اما در کنار وجود همه این نظارت‌ها، تنها فرهنگ‌سازی است که می‌تواند مانع بروز چنین رفتارهایی شود.

وی، با تأکید بر اهمیت نقش رسانه‌ها در آگاه‌سازی مردم ادامه داد: میراث فرهنگی اصفهان درباره این مسئله مکاتباتی داشته و پیشگیری‌هایی نیز انجام‌شده اما گاهی این اتفاقات رخ می‌دهد.

اللهیاری افزود: مردم هم باید رعایت کنند و کنار بناهای تاریخی چنین کارهایی را انجام ندهند.

اخیرا، ویدئوی دیگری از بازی با توپ، در کنار مسجد شیخ لطف‌الله منتشرشده و آه از نهاد میراث دوستان بلند کرده است. کلیپی که نشان می‌دهد، نباید به انتظار فرهنگ‌سازی توسط رسانه‌ها و تمکین مردم بنشینیم.

شهرام امیری، مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان طی گفتگویی در واکنش به انتشار این کلیپ، با بیان اینکه میراث فرهنگی با محدودیت نیرو برای گشت یگان محافظتی مواجه است، اعلام کرده: بازی در فضای عمومی میدان نقش جهان انجام شده که کنترل آن فقط در اختیار میراث فرهنگی نیست و اقدام‌های محافظتی و بازدارنده از رفتارهای هنجار شکن، مستلزم همکاری نهادهایی مثل نیروی انتظامی و شهرداری هم هست.

علیرضا جعفری زند، عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران نیز دراین‌باره به ایسنا می‌گوید: مسئولیت نظارت و حفاظت از نقش‌جهان بر عهده مدیر پایگاه این میراث جهانی است اما چند روز پیش که در عالی‌قاپو مدیر این پایگاه را ملاقات کردم، متوجه شدم ساختاری که در میدان مستقر است به‌قدری با مشکلات و مسائل مختلف درگیر است که نمی‌شود آن را به خاطر رسیدگی نکردن به این معضل آن هم در کشوری که از چند قانون پیروی می‌کند متهم کرد.

این باستان‌شناس خاطرنشان می‌کند: بارها به کسانی که کنار این بناها توپ‌بازی می‌کنند تذکر داده‌شده و حتی زمانی روی کاشی‌های مساجد میدان، اعلامیه هم می‌چسبانند که باید هر بار ماشین آب‌پاش می‌آمد تا آن‌ها را جدا کند.

نقش‌جهان، پارک نیست

جعفری زند با اشاره به تبدیل‌شدن میدان نقش‌جهان به پارک اظهار می‌کند: میدان نقش‌جهان به‌ویژه عصرها به پارک تبدیل می‌شود و مردم با پیک‌نیک و توپ و قابلمه و... به آن می‌آیند و این حجم از اتفاق دیگر از چارچوب نظارت خارج می‌شود؛ ضمن این‌که برخی از مردم برخوردهای بدی دارند و با شنیدن تذکر نه‌تنها رعایت نکرده بلکه درگیری هم ایجاد می‌کنند.

این مدرس دانشگاه واگذار کردن تام و تمام امر فرهنگ‌سازی را به رسانه‌ها نیز نادرست می‌داند و می‌گوید: مردمی که به بنای تاریخی بی‌توجه‌اند کدام رسانه را به صورت مداوم دنبال می‌کنند؟

او فرهنگ‌سازی را وقتی مؤثر می‌داند که از پایه دبستان شروع شود و دراین‌باره اظهار می‌کند: متأسفانه در بازدید مدارس از بناهای تاریخی دانش آموزان رها می‌شوند و از این بنا به آن بنا می‌دوند؛ معلمان نیز آگاهی کافی ندارند که بتوانند ارزش میراث شهر را به کودکان بیاموزند، بنابراین ضروری است که این فرهنگ‌سازی به‌صورت اصولی از پایه پیگیری شود.

جعفری زند تأکید می‌کند که اگرچه مردم به تابلوهای راهنما نیز چندان اهمیتی نمی‌دهند اما وجود این تابلوهای بازدارنده، شبیه آنچه بیانگر ممنوعیت تصویربرداری در مناطق نظامی است، می‌تواند کمی از بروز این مسائل جلوگیری کرده و لااقل سندی باشد که تذکردهندگان بتوانند به آن استناد کنند و مانع ادامه بازی با تاریخ شوند.

انتهای پیام