جایگزین تلگرام و واتس اپ کدام پیام رسان داخلی می شود؟!
طی هفته گذشته اینستاگرام و واتس اپ فیلتر شدند؛ اما آیا پیام رسان های ایرانی می‌توانند جایگزین این شبکه های اجتماعی خارجی شوند؟
بررسی‌ها حاکی از آن است که با توجه به فیلترینگ شبکه های اجتماعی خارجی از جمله اینستاگرام و واتس اپ، باز هم کاربران ایرانی به جای پلتفرم‌های داخلی همچنان از پلتفرم‌های خارجی فیلتر شده استفاده می‌کنند؛ اما دلیل عدم موفقیت پلتفرم‌های بومی چیست و با ادامه‌دار بودن فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ، آیا کاربران ایرانی به ناچار به استفاده از پلتفرم های ایرانی روی خواهند آورد؟
سیاوش علی احمدی، کارشناس حوزه فناوری در این خصوص عنوان کرد در ایران پلتفرم‌هایی نظیر اسنپ و تپسی نیز مورد استفاده کاربران ایرانی قرار می‌گیرند و حتی کاربران با ورود تاکسی اینترنتی اوبر که به عنوان رقیب جهانی آنها محسوب می‌شود نیز کماکان به استفاده از اسنپ و تپسی ادامه خواهند داد.
این کارشناس تاکید کرد اما پلتفرم‌های داخلی دارای زیرساخت‌های بسیار ضعیفی هستند و همچنین کد اصلی آنها از پروژه‌های منبع باز (open source) نیز خارج شده است. در واقع در طراحی آنها از کدهای نمونه خارجی استفاده شده، اما به دلیل عدم دسترسی به منابع اصلی کدها، نمی‌توانند زیرساخت‌های امنیتی را تامین کنند. گفتنی است پروژه‌های متن باز به پروژه‌هایی گفته می‌شود که کدهای آنها در اختیار مردم قرار گرفته و برنامه‌نویسان می‌توانند آنها را توسعه دهند.
علی احمدی در ادامه بیان کرد سال 1397 که تلگرام فیلتر شد نیز پیام رسان آیگپ به عنوان پیام رسان داخلی که کاملا به تلگرام شباهت داشت راه‌اندازی شد، اما مورد استقبال مردم قرار نگرفت؛ دلیل عدم استقبال هم این بود که کاربران مطمئن نبودند که امنیت حریم خصوصی آنها در این پیام رسان تامین خواهد شد یا خیر؟
این کارشناس حوزه فناوری در ادامه به بدافزارها اشاره کرد و گفت با توجه به این که در فضای وب بدافزارهای متعددی وجود دارد و باعث نقض حریم خصوصی افراد در گوشی های موبایل می‌شود، کاربران ایرانی حاضر نیستند از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند و بر این باورند که حریم خصوصی آنها در پیام رسان های داخلی در خطر خواهد بود.
علی احمدی در ادامه به امکانات کم پلتفرم های داخلی نسبت به پلتفرم های خارجی اشاره کرد و گفت حتی بین پیام رسان های خارجی نیز از لحاظ امکانات تفاوت زیادی وجود دارد؛ برای مثال تلگرام نسبت به واتس اپ امکانات بیشتری را به کاربران خود ارائه می‌دهد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر 71 درصد از کاربران ایرانی از واتساپ، 53 درصد از اینستاگرام و 40 درصد از تلگرام استفاده می‌کنند. همچنین کاربران ایرانی به سرویس‌های مختلف گوگل از جمله جیمیل، گوگل‌مپ و یوتیوب نیز وابستگی دارند. ضمن این که بیش از 300 هزار کسب و کار آنلاین ایرانی فقط در اینستاگرام فعالیت می‌کنند.
در طرف مقابل مرکز افکارسنجی ایسپا در خرداد 1401 گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌دهد اپلیکیشن ایرانی روبیکا با 5.7 درصد مخاطب توانسته بیشترین دنبال‌کننده را در بین پلتفرم‌های داخلی به خود اختصاص دهد. پیام‌رسان ایتا با 4.4 درصد، سروش با 3.6 درصد، بله با 2.2 درصد، آی گپ با 1.8 درصد و گپ با 0.3 درصد در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
در شرایط فعلی که بسیاری از شبکه های اجتماعی خارجی فیلتر شدند، ممکن است مسئولان همانند سال‌های قبل برای توسعه پلتفرم‌های داخلی چندین میلیارد تومان هزینه کنند، اما بعید است این بار نیز چنین اقدامی تاثیرگذار باشد؛ چرا که تجربه نشان می‌دهد مسئولان در اردیبهشت سال 1397 نیز برای حمایت از پیام رسان های داخلی به توسعه‌دهندگان آنها وام 5 میلیارد تومانی ارائه دادند. همچنین در فاز دوم نیز قرار شد بودجه 300 میلیارد تومانی به آنها اختصاص پیدا کند.
اما با توجه به تمام هزینه‌های کلانی که برای توسعه پلتفرم های داخلی صرف شده، آنها هنوز نتوانستند اعتماد کاربران ایرانی را دریافت کنند و به پیشرفت‌های لازم دست پیدا کنند. طبق گفته علی احمدی احتمال دارد باز هم دولت برای توسعه این پلتفرم‌ها بودجه‌های کلانی را اختصاص دهد.