حادثه قطار مشهد - یزد عمدی بود؟
مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران درباره آخرین جزئیات حادثه قطار مشهد - یزد گفت: رسیدگی به جزئیات این حادثه ادامه دارد و برای مشخص شدن دلایل، باید منتظر گزارش کمیسیون عالی سوانح راه آهن باشیم.
به گزارش مشرق، میعاد صالحی مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در برنامه صف اول شبکه خبر سیما با تسلیت مجدد به بازماندگان حادثه قطار افزود: راه آهن جمهوری اسلامی ایران وظیفه خود می‌داند که رسیدگی به جزئیات این حادثه را ادامه دهد و به مصدومان رسیدگی کند از این رو در ساعات اولیه این حادثه رئیس کمیسیون عالی سوانح راه آهن جمهوری اسلامی ایران با حضور در صحنه و جمع آوری اسناد، گفتگوها با افراد حاضر در صحنه و انجام مصاحبه‌های لازم تلاش کردند تا با دقت به موضوع حادثه رسیدگی شود.
آقای صالحی افزود: نتیجه تحقیقات کمیسیون عالی سوانح راه آهن جمهوری اسلامی تا چند روز آینده مشخص و پس از آن مقصرین حادثه به ما معرفی خواهند شد.
مدیرعامل راه آهن با اشاره به حضور شبانه روزی در محل و بررسی دقیق و موشکافانه دلایل مخلف این حادثه گفت: از همان لحظات اول؛ اولویتمان خروج مصدومان و خروج پیکرها از قطار و از صحنه و انتقال آن‌ها به بیمارستان بود. همچنین سایر مسافرین نیز به سرعت به مقصدهایشان منتقل کردند و بعد از آن پیگیری‌ها برای تشخیص عوامل حادثه به دقت ادامه پیدا کرد.
وی افزود: همان طور که شما هم فرمودید بعد از این که یک کارگاه موقت بهسازی در آن جا تشکیل شد و با توجه به این که آن منطقه منطقه بسیار ماسه گیری است و عملیات ماسه گیری و هم تعویض تراورس صورت می‌گرفته از ساعت 12 شب تا 4 صبح آن طور که به من گزارش دادند مسدودی خط وجود داشته، بعد از ساعت 4 و نیم صبح که سرپرست کارگاه که آن هم از پرسنل پیمانکار بخش خصوصی بوده تلفنگرام می‌زند به ایستگاه عباس آباد که خط را آزاد کرده و خط باز شده است، ز این جا به بعد طبیعتاً کارگاه و ایستگاه موقت اصطلاحاً دیگر کار نمی‌کند، این که چگونه بیل مکانیکی که تا قبل از این کار می‌کرد، باید ایمنی قرار گرفته شده باشد که تلفنگرام را برای باز کردن خط زده باشند، چگونه مجدد حرکت می‌کند و دوباره روی خط می‌آید که وقتی قطار مسافری حرکت می‌کند با شیشه لوکوموتیو برخورد و شیشه را خرد می‌کند و لوکوموتیوران قاعدتاً ترمز زده و این که چه زمانی ترمز زده، این اینونتش و گرافی که خروجی لوکوموتیو است مشخص است، به هر حال در گزارش‌های دقیقی که بعد از این ارائه خواهد شد گفته خواهد شد.
مجری: راننده لوکوموتیو در قید حیات است؟
آقای صالحی: بله با راننده لوکوموتیو هم مصاحبه و گفتگوهای لازم انجام شده، در ادامه، به هر حال کمیسیون عالی سوانح اظهار نظر خواهد کرد. هم این که چطور بیل مکانیکی بعد از تعطیلی کارگاه آن چیزی که به من گزارش کردند سرپرست کارگاهی که کارگاه را تعطیل اعلام کرده، تلفنگرام زده، خط را از مسدودی باز کرده، بعد حسب گزارش ها، دستور داده به راننده بیل که مجدداً تعمیراتی برای بیل انجام بدهد این چیزی که به ما گزارش کردند یا ممکن است که راننده بیل خودش سر خود این کار را کرده باشد که به هر حال سرپرست کارگاه؛ ناظر بوده، در گزارش این دقیق خواهد آمد که به چه علتی، چگونه می‌شود که بعد از تعطیلی کارگاه همان فردی که تلفنگرام زده خط را آزاد کرده برای عبور قطارها و قاعدتاً قطار مسافری دقایقی بعد از آنجا عبور می‌کرده چگونه می‌شود که خود همان فرد بگوید که بیل مکانیکی بیاید روی خط یا این که بیل مکانیکی توسط راننده بیاید و ایشان که ناظر آنجا هست و سرپرست کارگاه است بی تفاوت باشد.
مجری: یعنی شائبه عمدی بودن موضوع هم هست.
آقای صالحی: ما نمی‌توانیم این را بگوییم، ولی تحقیقات ادامه دارد، و علت این اتفاق مهم است، علت دیگر سرعت غیرمجاز لوکوموتیو ران در این ناحیه است، به هر حال این ناحیه تقلیل سرعت داشته، وقتی لوکوموتیوران می‌خواهد لوکوموتیو را تحویل بگیرد، یک برگه‌ای که تقلیل سرعت‌ها درمسیری که می‌خواهد عبور کند نوشته شده است و لوکوموتیوران این را امضا کرده، این که چگونه علیرغم این که آن را امضا کرده در این مسیر بیش از سرعت مجاز رفته قطعاً شدت این سانحه تشدید کرده است و جای سؤال است، و در حال بررسی است و امیدواریم که به هر حال در این موضوع تا جایی که می‌شود ما با دقت پیش برویم که بتوانیم پاسخ دقیقی از آن چه اتفاق افتاده برای مردم عزیزمان ان شاء الله داشته باشیم.
مجری: آن چه که در مورد بررسی جزئیات ابعاد حادثه است همان طور که فرمودید باید کمیسیون عالی سوانح نسبت به موضوع اظهار نظر کند که امیدواریم خیلی زود این پاسخ را، چون افکار عمومی منتظر دریافت پاسخ‌های سؤالاتشان هستند، اما نکاتی که مترتب است به عملکرد مجموعه راه آهن است، از سرعت قطار صحبت کردید، سرعت قطار به چه صورتی مدیریت و رصد می‌شود که چگونه دارد این سرعت افزایش یا کاهش پیدا می‌کند آیا به صورت خودکار این اتفاق می‌افتد، هوشمند یا بر اساس ثبت دستی است و همین ورقه‌هایی که اشاره فرمودید و کارت‌هایی که وجود دارد.
آقای صالحی: این موضوعات البته خیلی فنی است، شاید از حوصله این جلسه ما خارج باشد، ولی، چون سؤال فرمودید من عرض می‌کنم خدمت شما.
مجری:، چون ببینید الآن دارد در فضای مجازی و... به این شکل می‌گوید که در دنیا به شکل هوشمند اتفاق می‌افتد، در ایران نسبت به دریافت این تکنولوژی ضعیف عمل کردیم و این تکنولوژی را نداریم.
آقای صالحی: به هر حال در سال‌های اخیر نسبت به ورود تکنولوژی و تأمین منابع و امکانات برای حوزه ریلی انصافاً در طول سال‌های گذشته غفلت شده یعنی قانون برنامه ششم توسعه برای ما تکالیفی را دارد و از آن سمت هم منابعی را پیش بینی می‌کند، ماده 57 قانون برنامه ششم توسعه بند ب؛ تکالیفی را پیش بینی کرده به لحاظ توسعه‌ای که به لحاظ بار ما به 30 درصد بار برسیم، سهم ریلی را عرض می‌کنم و مسافر 20 درصد، در بند الف در ماده 57 این گفته شده که بخش قابل ملاحظه‌ای از منابعی که می‌شود از بحث فروش نفت اتفاق بیفتد به حوزه ریلی تخصیص پیدا کند. متأسفانه آن عدد بسیار بسیار اندک تخصیص پیدا کرده که به هر حال اینها اتفاقاتی که افتاده است، ولی این را خدمت شما عرض کنم که ما سیستم خودکار یا ئی تی سی را در برخی از مناطق کشورمان داریم، در برخی مناطق نداریم باید این آمادگی و این تمهید صورت بگیرد، برنامه ما این است و باید تلاش کنیم که برخی اصلاحات را انجام دهیم با ورود نقدینگی، زیرا واقعاً ناوگان ما بسیار فرسوده است.
مجری: ما درباره این موضوع بحث برنامه ششم توسعه و تکالیفی که وجود داشته و عقب ماندگی‌هایی که در رسیدن به اهداف برنامه بوده حتماً می‌خواهیم صحبت کنیم، ولی ناظر به حادثه اخیر سؤالاتی مطرح می‌شود در اذهان، خوب است که پاسخ داده و شفاف سازی شود، حضرتعالی را هم ما یکی از مسئولان صریح می‌شناسیم، صریح اللهجه هستید و خیلی صادقانه اگر مشکلی باشد با مردم در میان می‌گذارید، پس نتیجه می‌گیریم در این خط آن مدیریت و رصد خودکار را احتمالاً نداشتید؟
آقای صالحی: در این خط اتفاقاً ما بحث سیستم ئی تی سی را داشتیم و نکته‌ای که هست این است که در ساعت 12 شب تا چهار و نیم صبح کل بلاک سرعتش می‌شود 30 کیلومتر و برای قسمت عملیات، سرعت باز هم تقلیل پیدا می‌کند به 15 کیلومتر بر ساعت وقتی که کارگاه مسدودی اش جمع می‌شود و تلفنگرام زده می‌شود، حالا سرعت تغییر پیدا می‌کند می‌توانند اول بلاک تا 140 کیلومتر بر ساعت هم حرکت می‌تواند پیدا کند آن چیزی که باید خدمت شما عرض کنیم این است که لوکوموتیورانی که قبل از این همین مسیر را طی کرده، ایمنتش موجود است خود همین لوکوموتیوران در همین مسیر این تقلیل سرعت را رعایت کرده، چگونه می‌شود که الآن که این مسیر را طی می‌کند این تقلیل سرعت را رعایت نمی‌کند حتی علائمی که در مسیر نصب شده، علائم را می‌بیند این کار را انجام نمی‌دهد و به هر حال این متأسفانه اتفاق می‌افتد؟
مجری: یعنی اگر سرعتش پایین بود احتمال این که بتواند قطار وقتی مانع را می‌بیند بایستد، وجود داشته است؟
آقای صالحی: شدت سانحه کاهش پیدا می‌کرده، قاعدتاً آن چیزی که جمع بندی دقیق می‌شود گفت را باید بسپاریم به کمیسیون عالی سوانح. ما باید شفاف به مردم عزیزمان بگوییم، من حداقل مشی خودم است که چیزی برای پنهان کردن از مردم نداریم.
مجری: سابقه شما؛ سابقه شفاف سازی است، سابقه مسئولیت پذیری است، الآن هم ما همین روحیه را با آن مواجه هستیم و این پرسش‌هایی که عرض می‌کنم ناظر به همین موضوع و همچنین پرسش‌های مردمی است، یک نکته دیگر که وجود دارد بحث رصد مجموعه خطوط ریلی ماستف اگر بالأخره در یک جایی یک مانعی ایجاد بشود، یک مانعی بر سر راه قطارهای ما قرار بگیرد، چگونه می‌شود تشخیص داد که این مانع هست و قطار باید سرعت خود را کاهش دهد و آن خط را مسدود کنیم که قطار حرکت نکند و سوانح مشابه رخ ندهد؟ چون خیلی اندک است سوانح ریلی ما در این اندازه که کشته داشته باشد، مصدوم‌های شدید داشته باشد، پیش می‌آید که سوانح داشته باشیم، ولی این شدت و حدت را خیلی گزارش کمی داشتیم ظرف این سالها، چگونه رصد می‌شود؟
آقای صالحی: یک بحث این که آن چیزی که الآن دارد نگهداری می‌شود چیست؟ یک چیز این است که نقطه مطلوب کجاست؟ اینها خب باهم متفاوت است، در آن چیزی که الآن دارد نگهداری می‌شود خب به هر حال تلاش‌هایی صورت گرفته، بخش‌هایی از خطوط ما علائم الکترونیکی پیشرفته تری دارند، بخشی اش تجهیزات قدیمی‌تر دارد کار می‌کند، تلاش بر این است که این به روز رسانی صورت بگیرد، ولی چیزی که هست این است که ما عقب ماندگی داریم در این حوزه.
مجری: یعنی خیلی جاهاچشمی است؟
آقای صالحی: این را باید بپذیریم که، حالا من باید اگر این طور بخواهم بگویم باید خطوط مختلف را خدمت شما عرض کنم که ممکن است نگرانی برای مردمی باشد که در آن تردد پیدا می‌کنند.
مجری: یک جاهایی چشمی است و یک جاهایی سامانه‌های هوشمند.
آقای صالحی: بخش‌هایی است که ئی تی سی دارد و مجهز است و سیستم‌های الکترونیکی قوی تری داریم و یک جاهایی هم به هر حال به این شکل نیست و باید این امکان صورت بگیرد، من حتی این را شفاف می‌خواهم خدمتتان عرض کنم چند شبانه روزی است که خیلی کم خوابیدیم و همه اش در حال بحث و بررسی هستیم که هر چه سریعتر بتوانیم این موضوع را بخشی از حادثه را بتوانیم رتق و فتق کنیم کار انجام و هم بشود بهترین نتیجه گیری اتفاق بیفتد از باب این که با دقت رسیدگی شود و برای همین عرض می‌کنم خدمت شما که کمیسیون عالی سوانح باید بیاید نظر بدهد، حالا من امشب صحبت شد ما خدمت عزیزان برسیم و این را خدمت شما بگوییم، ما یک وقت حرف از خطمان است و یک وقت حرف از ناوگانمان است، هر دو را باید ببینیم، هر دو باید مجهز باشد، هر دو باید به روزرسانی شود، هر دو باید به یک نقطه‌ای برسد که ما بتوانیم بگوییم این یک نقطه مطلوبی است و این نیاز به امکانات دارد، نیاز به تجهیز منابع دارد، نیاز به تزریق نقدینگی دارد، من روزی که راه آهن را تحویل گرفتم بنده قصد فرافکنی ندارم به هر حال با یک فردی از همین جوانان همین کشور بودیم که در این مسئولیت قرار گرفتیم و با واقعیات باید جلو برویم، به هر حال روزی که من تحویل گرفتم راه آهن جمهوری اسلامی ایران را ما در بهسازی خطوط بسیار مشکل داشتیم، اگر هم می‌گویند چقدر منابع نیاز داشتیم برای رفع نیازهای ضروری مان، حداقل سه هزار میلیارد تومان در حوزه خط ما نیاز داشتیم و نیاز داریم، فقط برای رفع خطوطی که واقعاً نیاز مبرم است یا در حوزه لوکوموتیو من بارها اعلام کردم که ما بیش از هزار میلیارد تومان فقط بدهی داشتیم به پیمانکارانی که باید می‌آمدند و در حوزه مین تِرَنس و تعمیرات و نگهداری کار می‌کردند، حالا بحث توسعه و موضوعات بعدی پیشکش.
مجری:، چون می‌خواهم متمرکز درباره این صحبت کنیم و نکته مهمی است ما از جزئیات می‌خواهیم به کل برسیم که واقعیت این است که اگر ما تخصیص منابع ندهیم و به موقع اقدام نکنیم چه بسا حوادث تکرار شود، اگر به خوبی عمل نکنیم و الآن اگر دارد این جا به جایی انجام می‌شود با فداکاری ها، با بهینه سازی‌های مقطعی و موقت این که قابل ادامه دادن نیست، ولی راجع به این متمرکز می‌خواهیم صحبت کنیم، صحبت از شفاف سازی شد شما یک پیامی در فضای مجازی منتشر کردید، این برداشت‌های متفاوتی از آن شکل گرفت، شما گفتید یا کسانی که از واگذاری شرکت تراورس بازوی تخصصی راه آهن برای تعمیر و نگهداری کل خطوط به مفسد اقتصادی اعدام شده، حالا اسم بردید، حمایت کرده و امنیت خطوط را به مخاطره می‌اندازد اکنون پاسخگوی سهم خودشان از مشکلات عدیده کارکنان مظلوم و جان‌های پرکشیده سانحه، حادثه تلخ اخیر هستند، مقصودتان چه بوده، دقیقاً چه می‌خواهید بگویید، می‌خواهید بگویید که الآن اگر این واگذاری صورت نمی‌گرفت و مفاسدی در این زمینه شکل گرفته که الآن ما با این وضعیت مواجهیم، همین کمبود منابع که می‌فرمایید و دیگر موضوعات در دل این مفاسد هست؟
آقای صالحی: من یک جمله راجع به سؤال قبلی بگویم بعد به این جا برسم، برای این که، چون سؤال جناب عالی یک مقدار مختلف بود، من هم ناچار شدم قسمت‌های مختلف را پاسخ بدهم، اول می‌خواهم این را عرض کنم ببینید ما نسبت به این سانحه مسئولیت پذیریم، نسبت به این پاسخگو هستیم، مردمی که عزیزی از دست دادند ما نسبت به آن‌ها حقیقتاً متأسفیم، متأثریم و پوزش می‌طلبیم پس ما دولت سیزدهم دولت پاسخگویی هست، ما نسبت به این موضوع پاسخگو هستیم و خودمان را مسئول می‌دانیم پس اگر من عرایضی را می‌گویم قصدی بر فرافکنی نیست، بحث گفتن واقعیات است، می‌گوییم سؤال می‌شود علت حادثه چیست؟ از من جزئی سؤال کردید، می‌گوییم علت سؤال به این شکل است.
مجری: مردم جزئیاتش را می‌خواهند بدانند، شما هم باید با مردم شفاف صحبت کنید.
آقای صالحی: می‌خواهم بگویم سؤال بفرمایید من خدمت جنابعالی عرض می‌کنم آن قدر که دانشم باشد، به هر حال عزیزانی هستند که در کمیسیون‌های سوانح آن‌ها به دقت وقت گذاشتند بیشتر و می‌آیند به مردم عزیزمان گزارش خواهند داد و مقصرین مشخص می‌شوند در این موضوع که به هر حال آیا راننده بیل بوده، آیا سرپرست کارگاهی که آنجا بوده است، بوده؟ آیا رئیس گروه ناظر بر اینها بوده؟ لوکوموتیو ران؟ دلیل چه بوده؟ آیا به او برگه احتیاط؛ آن تقلیل سرعت به او داده شده، داده نشده و سایر موضوعاتی که در این موضوع باید بررسی شود و شاید ابعاد مقصرین بیش از این باشد، لکن این را هم بپذیریم از، من می‌خواهم عرض کنم ما فرافکنی نمی‌کنیم، ما در گام اول مسئولیت پذیریم، پاسخگو هستیم، اما مردم می‌توانند علت حادثه را بدانند، ما علت حادثه را داریم بیان می‌کنیم، علت حادثه اینهاست، بعد شما می‌فرمایید به لحاظ امکانات در چه وضعیتی هستیم؟ باید واقعیت‌ها را بگوییم؛ در بعضی جاها پیشرفت‌هایی داشتیم، در بعضی جاها عقب ماندگی‌هایی داشتیم، در موضوع ایمنی فرمودید، من می‌خواهم خدمت شما عرض کنم ایمنی ما هم در بحث خط است و هم در بحث ناوگان است. من ایمنی خط را خدمت شما عرض می‌کنم، در حوزه ایمنی ناوگان؛ ما فرصت‌هایی را در سنوات گذشته از دست آقایان دادند، من قصدم اینجا بحث سیاسی نیست، بحث واقعیات است، بالأخره اینها مستنداتش است، اگر در طول این چند ماه من نگفتم، سکوت کردم برای این بود که می‌خواستیم کار را خودمان انجام دهیم، اصلاحات را انجام دهیم و داریم اصلاح می‌کنیم، مردم را ممکن است نگران کنیم، بله اولویت یک ما ایمنی بوده، ولی الآن عمر ناوگان ما، ناوگانی که یک بخش اش لوکوموتیو است، عمر متوسط لوکوموتیو باری ما 35 سال به بالاست، عمر متوسط مانوری ما خیلی بیشتر است. من می‌خواهم بعضی از این آمار و ارقام را بگویم ممکن است بعضی از دشمنان در بعضی از اینها، این را دست بگیرند، ولی خب متأسفانه من در حوزه حمل و نقل ریلی اگرچه این مهمترین عامل اقتدار اقتصادی کشور می‌توانست باشد به لحاظ مزیت رقابتی و موقعیتی که ما داریم، ولی متأسفانه حجم عقب ماندگی هایمان در این حوزه؛ حجم عقب ماندگی زیادی است. من ناوگان را حوزه لوکوموتیو سن را تا حدی گفتم، اما قطارهای مسافری که در حال تردد هستند در طول سال‌های گذشته باید از فرصت استفاده می‌کردند سرمایه گذاری می‌کردند، بازسازی می‌کردند. متأسفانه اکنون آماری که داریم و مکاتباتی که اتفاقاً با رئیس جمهور وقت صورت گرفته خب بعضی از اینها را اگر بگوییم، من نه الآن چند ماه قبل می‌توانستم بگویم، مردم را فقط نگران می‌کنیم، از عمر بالای قطارهای مسافری که وجود دارد.
مجری: آقای صالحی بیان کردن یا نکردن این، یک موضوع وقتی است که مردم دارند خود این قطارها را می‌بینند این شرایط ناوگان را می‌بینند، چون به این موضوع اشاره کردید، یک وقتی است ترک فعلی صورت گرفته، افراد به وظیفه شان عمل نکردند، بودجه لازم تخصیص داده نشده، در لایحه سنواتی بودجه، عدد کافی منظور نشده، معاذیری در کشور وجود داشته، اینها قابل بحث است، یک وقتی صحبت از مفسده است، یعنی این که ما وقتی به مفسد اقتصادی واگذار شده و الآن آیا این سانحه و عواقبی که دارد مترتب می‌شود و سوانح دیگری که ان شاء الله رخ ندهد، ولی بالأخره با شرایط سخت داریم ایمنی را تأمین می‌کنیم، آیا به مفاسد هم مرتبط است؟
آقای صالحی: من الآن اگر این را بگویم ممکن است متهم شوم به این که دارم فرافکنی می‌کنم، می‌آیند می‌گویند آقا، چون سانحه دادید این حرف را می‌زنی؟ واقعیت قصه این است که ما می‌توانستیم زودتر بگوییم.
مجری: سانحه را که قرار شده کمیسیون سوانح تشخیص دهد.
آقای صالحی: متأسفانه یکی از بدترین چیزهایی که در فضای اقتصادی می‌تواند وجود داشته باشد درب‌های چرخان است، درب‌های چرخان یعنی چه؟ یعنی فردی که این طرف مسئول، مدیر، معاون و مدیرعامل بوده در راه آهن جمهوری اسلامی، اکنون رفته آن طرف میز و می‌بینی که کاملاً طرف حساب شما شده و این وسط یک اتفاقاتی افتاده در طول سال ها، الآن من اینها را بگویم شک ندارم ما را فرافکنی، می‌چسبانند به این موضوع، ولی، چون سؤال کردید خدمتتان عرض می‌کنم. متأسفانه در بعضی جاهای کشور ما در حوزه راه آهن هم این موضوع کم نیست، اسامی شان و افرادشان مشخص است، متواتر است، غیر از این اصلاً اسناد مشخص است، فردی این طرف میز قرارداد را امضا کرده رفته اکنون آن طرف میز است. من ابا از این دارم که اگر بگویم سرمایه اجتماعی ما خدای ناکرده در کشور ناراحت بشوند، کاهش پیدا کند، ما آمدیم که این اصلاح را انجام بدهیم و اتفاقاً الآن جیغ‌هایی که شنیده می‌شود ناظر بر این دست‌هایی است که در این چند ماه کنترل و قطع کردیم و سعی کردیم مدیریت کنیم منافع بیت المال برای کشور حفظ شود. بعد همین ها، همین افراد رفتند می‌گویند ما را متهم می‌کنند به این که شما مخالف مثلاً بخش خصوصی هستید. نه اتفاقاً ما حتماً موافق بخش خصوصی هستیم، حتماً موافق توسعه عملکرد و تعامل با بخش خصوصی سالم هستیم.
مجری:، ولی با تعارضِ منافع که نمی‌شود، ما خصوصی سازی یک بار این مشکلات را داشتیم. یک جمله‌ای فرمودید که بحث سیاسی نیست، من نمی‌دانم با چه ادبیاتی این را بیان کنم که موضوع؛ موضوع منافع ملی است، موضوع؛ موضوعِ منافع کشور است، نه در راه آهن در همه موضوعات؛ در اقتصاد، در مسائل اجتماعی، اصلاً تمام گرفتاری‌های ما سیاسی نگری است. ما باید سیاست نگری را بگذاریم کنار، این خط و خطوط رنگی را بگذاریم کنار به نتیجه‌ای برسیم، منافع ملی که نمی‌توانیم معامله کنیم با منافع سیاسی، الآن بحث ما پاسخ صریح و شفاف خواستن به این جهت است که برای مردم روشن شود اگر مردم پیگیر منافعشان و حق و حقوقشان هستند، اگر مردم بخواهند الآن پیگیری کنند، ما چرا به تکنولوژی لازم دست پیدا نکردیم، چرا از ظرفیت‌های بی بدیل حمل و نقل در کشور بهره نمی‌گیریم؟ ما 20 میلیارد دلار هدف گذاری درآمدهای حمل و نقلمان فقط در بندر چابهار می‌تواند باشد، در اقتصاد پسابندر می‌تواند شکل بگیرد، مگر غیر از این است که این اتفاق باید رخ بدهد؟ چرا تا الآن محقق نشده؟ چرا دیگر بنادر اصلی ما به خطوط ریلی متصل نشده اند؟ چرا دالان‌های حمل و نقل شرق به غرب و شمال به جنوب ما آن طور که باید و شاید از آن بهره گیری نمی‌شود، اینها سؤالاتی است که بالأخره در طول این سالها باید یک مسئولی باید بیاید به مردم بگوید چرا نه، دیگر؟ هی ما ملاحظه کنیم، هی از همدیگر تشکر کنیم، فکر نمی‌کنم مشکلی حل شود.
آقای صالحی: من سؤال تراورس شما را هم می‌خواستم جواب بدهم، ببینید من برای این که می‌خواهم بگویم من برای همه سؤال‌های شما پاسخ می‌دهم و هیچ چیزی برای پنهان کردن از مردم نداریم، من در خدمت جنابعالی و عزیزان هستم هر سؤالی باشد پاسخ می‌دهم، در موضوع شرکت تراورس به هر حال این بر می‌گردد به یک مقدمه‌ای نیاز دارد، به بحث خصوصی سازی، به هر حال سیاست‌های کلی ابلاغی حضرت آقا در مورد اصل 44 که نهایتاً منجر می‌شود به قانون اجرای اصل 44، ما هم تبعیت می‌کنیم، هم از این که کارهای تصدی گرایانه را به بخش خصوصی بسپاریم حتماً استقبال می‌کنیم و حتی به سمت این مسیر حرکت خواهیم کرد. اتفاقی که افتاده در راه آهن جمهوری اسلامی ایران در مقطعی از زمان به هر حال این فضای خصوصی سازی به آن ورود می‌کند در حقیقت شروع می‌کنند به واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه راه آهن جمهوری اسلامی ایران ازجمله شرکت تراورس، از جمله شرکت‌های قطارهای مسافری رجاء که همین الآن هم رجاء را با راه آهن اشتباه می‌گیرند، در حالی که دیگر رجاء همان قطارهای مسافری است که معروف است و راه آهن جدا شده، الآن رجاء واگذار شده به تأمین اجتماعی، الان که می‌گویم بیش از 10 سال است و واگذاری‌هایی صورت گرفته، آن چیز که ما در مورد واگذاری‌ها می‌گوییم پس ما با اصلش موافقیم، آن چیزی که ما می‌گوییم این است که در واگذاری‌ها وظایف تصدی گرایانه باید به اهلش واگذار بشود. اشتباه می‌گوییم؟ باید به فردی واگذار شود که اهلیت داشته باشد. شرکت تراورس کارش چه بوده؟ کارش تعمیر و نگهداری خطوط راه آهن جمهوری اسلامی بوده، ایا این تعمیر و نگهداری با ایمنی مستقیماً سر و کار دارد یا ندارد؟ آیا این با پیمانکارهای معمول تفاوت دارد یا ندارد؟ بحث‌های فنی است، بعضی‌ها می‌گویند تفاوت دارد، بعضی‌ها می‌گویند تفاوت ندارد. من نمی‌خواهم به این ورود پیدا کنم، ولی نتیجه این خصوصی سازی در تراورس آیا خوب بوده یا نبوده، کارشناسی کنیم، بیش از 10 سال قبل واگذار کردند، این شرکت روزی که واگذار شده می‌گویند شرکت روپایی بوده، زیرکوب‌هایی داشت، دستگاه‌های یودی داشته، دستگاه‌های ارزشمندی داشته، پرسنل خدوم و زحمتکش و مظلومی داشته، بیش از شش هزار نفر، خب در طول این سالها آیا بهره ورتر شده؟ خب کارکنان آن که حفظ شده و بعد تعداد خطوطی که به هر حال تعمیرات، نگهداری می‌کرده کمتر شده، پیمانکار بخش خصوصی آمده، آیا ایمنی بیشتر شده؟ ایمنی کمتر شده؟ کیفیت بیشتر شده، بهره وری کمتر شده، بالأخره چه اتفاقی افتاده؟
مجری: آمارهای شما چه می‌گوید؟
آقای صالحی: حداقل در مورد شرکت تراورس این شرکت بعد از یک مدتی به خاک سیاه نشست، این قدری که در آمارها و گزارش‌های شما باشد که در سنوات گذشته چه اتفاقی افتاد، تا نهایتاً در زمان جناب دکتر رئیسی که رئیس محترم قوه قضائیه بودند در تاریخ 9/9/99 با حکم دادگاه این برگشت به راه آهن، خب آن چه رفتنی بود؟ این چه برگشتنی بود؟ آن روز که رفت شرکت روپا بود که رفت، این شرکت که برگشته چند مدل فقط حساب‌های بازداشتی دارد، پول‌هایی که وام گرفته بودند که بیاورند در شرکت کجا رفت؟ بعد آن وام‌ها آمده، بانک‌ها شکایت کردند، مالیات شکایت کرده، تأمین اجتماعی شکایت کرده، حساب هایشان بازداشت است. این را داشته باشید، در شرایطی که ما داریم با دنیا رقابت می‌کنیم، یعنی کریدورها را می‌خواهیم از دست ندهیم، کنار ما کشورهایی مثل چین است، کنار ما منظورم یعنی حوزه‌ای که حوزه کریدور ما هست که می‌تواند، منظورم از کنار کشور مجزا نیست، از چین بیاید به سمت قزاقستان، ترکمنستان، از مرز اینچه برون ما، از مرز ازبکستان - ترکمنستان، از مرز سرخس ما وارد شود، ترانزیت صورت بگیرد. ما در چنین شرایطی که می‌توانیم هم می‌توانستیم، هم تعمیرات و نگهداری خطوط را که مشخصاً با ایمنی سر و کار دارد ببریم بالا و هم توسعه بدهیم خطوطمان را، افزایش بدهیم کیلومتراژ خطوط اصلی مان را، خب واقعیت قصه؛ این است، غفلت کردیم و در این شرایط کریدورها را بردند، ما نشستیم نگاه می‌کنیم‌ای داد بیداد چرا کریدورها از دست رفت؟ بارها و بارها خود شما در گزارش‌های مختلف دیدید صحبت شده، خب «و لیس للانسان الا ما سعی» باید سعی و تلاش کنیم، باید بودجه می‌گذاشتیم، باید این کار را می‌کردیم که این اتفاق متأسفانه در مورد شرکت تراورس حداقل، من نمی‌گویم، من دارم می‌گویم این را اگر بگوییم از منظرهای مختلف افراد به این خواهند پرداخت، چون به هر حال بنده امروز به عنوان مسئول راه آهن جمهوری اسلامی دارم خدمت شما عرض می‌کنم، ما حوزه ریلی مان بر اساس سیاست‌های کلی ابلاغی حضرت آقا ماده 24 برای قانون برنامه توسعه می‌فرمایند "اولویت؛ توسعه حمل و نقل ریلی"، یعنی بین ریل، زمین، دریا، هوا؛ ریل توسعه پیدا کند، آیا این چنین بوده؟ نبوده.
مجری: حالا می‌خواهیم برویم سراغ این این که شما چه کردید؟ اشکالات را گفتید؟ باز هم بر می‌شمرید؟ ولی چه اتفاقی رقم خورده درباره محصولات شما، چه برنامه ریزی‌ای صورت گرفته؟ برویم با بینندگان عزیز همراه شویم یک گزارش دیگر داریم، آقای دکتر صالحی سه گزارش دیگر را باید پخش کنیم ظرف مدت کمی که داریم برویم یکی از این گزارش‌ها را ببینیم، ان شاء الله فرصت داشته باشیم راجع به همه این موضوعات صحبت کنیم.
مجری (پس از پخش گزارش): گزارش را دیدید ببینید وقتی به این می‌رسیم که این اشکالات و موضوعات وجود دارد، چه کردیم برای این موضوع؟ نگاه می‌کنیم 25 هزار کیلومتر هدف گذاری شده 1404 الآن که 1401 هستیم یازده هزار کیلومتر تقریباً عقبیم، درست عرض می‌کنم؟
آقای صالحی: مجموعاً الآن خطوط اصلی و فرعی حدوداً 15 هزار کیلومتر.
مجری: حالا 10 هزار کیلومتر تقریباً عقبیم، اگر بخواهیم هدف گذاری کنیم می‌بینیم که به یک سوم تقریباً می‌توانیم بگوییم رسیدیم، شاید به یک سوم هم بالأخره مشکلاتی که داریم، با آن وضعیت، با آن نرخ بهره وری که باید بیشتر از این باشد، علت العلل این شرایط در راه آهن بهره ور نبودن راه آهن ماست، دلیلش چیست؟ چرا بهره ور نمی‌شود؟
آقای صالحی: به نظرم به نکته خوبی اشاره کردید و می‌خواهم یک مقدمه بگویم این یک تکه از پازل است، ما برای این که بتوانیم به حول و قوه الهی یک حمل و نقل ریلی در تراز کشور پهناور ایران اسلامی داشته باشیم که از شرق عالم که چین و هند با دو میلیارد و 500 میلیون نفر جمعیت تا غرب اروپا؛ اسپانیا و پرتغال نقشه را ببینید در این پهنه خشکی تقریباً وسط در وسط ایران است، یعنی یک موقعیت ممتاز و لوکیشن بسیار ممتازی داریم که باید از این استفاده کنیم برای ظرفیت ترانزیتی، برای این که این کار را بتوانیم انجام دهیم باید خطوط داخلی مناسب داشته باشیم در حوزه ریلی، هم اتصال به مراکز اقتصادی و صنعتی، هم اتصال به مبادی و مرزهای مهمان؛ اتصال ریلی منظورم است، برای این که یک ناوگان سرحال داشته باشیم، یک ناوگان به لحاظ تکنولوژی به لحاظ تعمیرات، نگهداری بروز، به لحاظ بهره وری بروز، نیاز به یک نقشه جامع داریم، ما می‌خواستم بگوییم بیگ فیشر، نیاز به یک نقشه جامعی داریم آیا این نقشه جامع در حوزه ریلی وجود داشته؟ من به عنوان مثلاً به عنوان رئیس عرض کنم که هدف گذاری‌هایی شده، ولی عملاً یک نقشه راهی وجود نداشته.
مجری: الآن شما طراحی فرمودید؟
آقای صالحی: من از همان روزی که آمدم حتی قبل از این که حضور پیدا کنم، ما در حال ترسیم این نقشه هستیم، بدون این که ما فقط بگوییم مثلاً چندهزار کیلومتر، چند درصد این کافی نیست، این کیلومتراژ باید به کجاها وصل باشد؟ یکی از مهمترین مشکلات ما این است که متأسفانه آن چه من تحویل گرفتم این است، آن جا که بار است ریل نرفته، آن جا که ریل را دارند می‌برند شرکت ساخت بعضاً یا قبلاً بردند، بار نیست. آنجا که ریل هست، بار هم باشد، لوکوموتیو نیست. آنجا که بار است، ریل هست، لوکوموتیو هست، لوکوموتیوران نیست. ما امروز کلی لوکوموتیوران کم داریم، آقایان می‌گویند، حالا شما در بین صحبتتان گفتید تحریم، لوکوموتیوران که ما تحریم نیستیم.
مجری: قبل از این که برگردیم داخل استودیو با آقای صالحی داشتیم بحث می‌کردیم راجع به این که چرا این فرسودگی وجود دارد؟ آیا دلیل این فرسودگی که اشاره شد وجود تحریم‌های خارجی بوده؟ آقای صالحی گفتند ما شرکت داخلی داریم، حالا توضیح بفرمایید، چون وسط ماجرا تعریف کنیم، بینندگان ما که نشنیدند احتمال دارد نسبت به این موضوع مسلط نباشند.
آقای صالحی: اشاره کردم در حوزه واگن مسافری و باری الحمدلله تولید کنندگان داخلی خوب و قابلی داریم، اتفاقاً باید در طول این سالها استفاده می‌کردیم، در طول سه سال گذشته، چهار سال گذشته، پنج سال گذشته، سال‌های مختلف قبلی خب آقایان چرا تزریق منابع نکردند؟ وقتی گفته می‌شود اولویت ریلی؛ حضرت آقا فرمودند اولویت ریلی، بند 24 سیاست‌های کلی ابلاغی حضرت آقاست سال 94 ابلاغ شده، سال 95 قانون را نوشتند که از 1/1/96 باید اجرا می‌کردند.
مجری: شما می‌گویید قبلی‌ها منابع ندادند، الآن شما در لایحه سال جدید دولت سیزدهم منابع دیده اید؟
آقای صالحی: الحمدلله در این سال، در لایحه ارتقای بهتری را، البته حالا مجلس یک مقدار چند درصدی در حوزه شرکت راه آهن کمتر شد، حقیقتاً باید تشکر کنم از آقای مهندس قاسمی وزیر محترم، انصافاً از ما حمایت کردند در سال 1400 و همچنین جناب دکتر میرکاظمی و همچنین جناب آقای رئیس جمهور محترم آقای رئیسی واقعاً تمهید شد منابعی اضافه‌تر به ما تزریق شد که ما توانستیم بخشی از دیون گذشته و قرض‌های گذشته را صاف و تسویه کنیم، به هر حال ببینید ما برای این که بخواهیم به حمل و نقل ریلی واقعی، آن شأن واقعی اش برسیم که حالا اگر در حوزه ترانزیت رسیدیم من عرض خواهم کرد که به لطف پروردگار رکوردهای خوبی انجام شده، اگر بخواهیم به آنجا برسیم ما باید اول اشکالات را بپذیریم، بپذیریم گرفتاری هایمان چیست، نترسیم صراحتاً بگوییم، بگوییم که عمر ناوگان ما در حوزه لوکوموتیو چقدر بالاست، بگوییم که عمر ناوگان قطارهای مسافری ما بسیار بالاست، این قدری که به هر حال در سال‌های گذشته با مجوز شخص آقای رئیس جمهور اینها سیر کرده است. منظورم رئیس جمهور سابق است، سؤال می‌کنم مجوز آقای رئیس جمهور سابق مگر جای ایمنی را می‌گیرد؟ ببینید باز من منظورم سیاسی نیست، عزیزان این بحث را سیاسی نکنند، من عرضم این است که اولویت ما باید ایمنی باشد، برای این کار باید تزریق منابع هم بکنیم، الآن میزان عمر واگن‌های مسافری ما که الآن دارد تردد می‌کند بسیار بالاست متأسفانه، و اینها را ما باید قاعدتاً بخوابانیم بعضی هایش را.
مجری: نزدیک به چهل است؟
آقای صالحی: اجازه بدهید نگویم نمی‌خواهم مردم را در اینجا اذیت کنیم، آزار ببینند، تمهید ما چیست؟ تمهید ما این است که بخشی از این اینها را باید به فوریت نوسازی کنیم، ممکن است یک تایمی اینها از خط خارج بشوند نه این که سانحه بشود، یعنی از مسیر اینها را کنار بیاوریم، بازسازی کنیم، تزریق منابع صورت بگیرد، واگن سازی داخلی بیاید واگن بسازد و ما بتوانیم در حوزه مسافری که می‌گویم واقعاً عمر بعضی از اینها این قدر بالاست، شما درباره سانحه صحبت کردید ما باید پیشگیری کنیم از سوانح بعدی برای این که پیشگیری کنیم باید واقعیت‌ها را اول بپذیریم، ایرادات را بپذیریم، مشکلاتی که در طول این سالها انباشته شده بپذیریم، بعد مسیر اصلاح را گام به گام طی کنیم، حتماً در این مسیر ما نیاز داریم به کمک مجلس، حتماً ما نیاز داریم به کمک مجلس شورای اسلامی، حتماً نیاز داریم به یاری دولت محترم.
مجری: باید در اولویت قرار بگیرد دیگر، در یک کلام، اهالی تخصص در این حوزه اصلاح ساختار حکمرانی حمل و نقل به ویژه در بحث ریلی را به آن اشاره می‌کنند، مجموعه نکاتی که می‌فرمایید؛ اصلاح ساختار حکمرانی حمل و نقل در این زمینه است، بکارگیری خوب منابع بخش خصوصی، ظرفیت‌های بخش خصوصی و در عین حال همزمان حمایت‌های خوب دولت و منابع و اولویت قرار دادن حمل و نقل ریلی که می‌تواند به کشورمان کمک کند، می‌خواهیم یک گزارش دیگر ببینیم، قبل از آن الآن یک تحولاتی در عرصه بین الملل رخ داده، در شمال کشور ما یک جنگی حادث شده، از این جنگی که در شمال کشور حادث شده است چه مقدار بار جا به جایی شرق و غرب را جمهوری اسلامی ایران توانسته است عهده دار بشود و از آن بهره بگیرد برای اقتصاد کشور؟
آقای صالحی: با توجه به دیپلماسی حمل و نقل که در دولت سیزدهم اتفاق افتاده هم خود آقای رئیس جمهور آقای رئیسی پای کار هستند و آقای قاسمی در جلسات و سفرهای مختلفی که در معیتشان در سفرهای خارجی که با همین کشورها در کریدور منتهی به ایران یا عبوری از ایران تفاهم‌هایی که امضا شده یک رکورد ترانزیتی در تاریخ راه آهن در سال گذشته با یک میلیون و 913 هزار تن ترانزیت از مرزهای ریلی و یک میلیون و حدود 920 هزار تومان صادرات از مرزهای ریلی و مجموع صادرات و واردات و ترانزیت چهار میلیون و حدود 350 هزار تن از مرزهای ریلی الحمدلله اتفاق افتاد که یک رکورد در تاریخ راه آهن کشور بود. در سال 1401 ما از فروردین با توجه به تغییراتی که هم تلاش‌هایی که صورت گرفت، هم تغییراتی که با توجه به اشاره‌ای که جنابعالی به فضای کشورهای همسایه و در منطقه هستند صورت گرفت، ما سعی کردیم جذب بار از مسیر چین، از مسیر کشور قزاقستان، ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان، روسیه را در دستور کار قرار بدهیم، در همین یک ماه و نیم اخیر تفاهم‌های بسیار خوبی انجام شده، من این را خدمت شما عرض کنم که دو هفته گذشته با وزیر تجارت قزاقستان ملاقاتی در راه آهن جمهوری اسلامی داشتم و با مدیرعامل راه آهن قزاقستان تفاهمنامه بسیار خوبی امضا کردیم و قطاری از مبدأ چین برای عبور از ایران به همچنین از مبدأ قزاقستان در مقطع زمانی چند روز بعد از تفاهم ما راه افتاد، اکنون در مرز ایران است و ان شاء الله از زمانی که رئیس جمهور این کشور قرار است بیایند تهران امیدواریم این اتفاق بیفتد، عددی که ما با قزاقستان الآن تفاهم کردیم چند برابر رکورد تاریخ راه آهنی که سال گذشته زدیم ان شاء الله این هم موجب افزایش درآمد ارزی کشور خواهد شد، هم موجب اقتدار اقتصادی و سیاسی کشور خواهد شد.
مجری: بله حمل و نقل را هر چه به آن توجه کنیم ظرفیت و مزیت اقتصادی ماست.
آقای صالحی: و ان شاء الله کل ظرفیت ریلی یعنی چه بخش خصوصی و چه دولتی را می‌تواند ارتقاء بدهد.
مجری: این گزارش را ببینیم، این موضوع را هم در فرصت کم باقی مانده با آقای دکتر مطرح کنیم.
مجری (پس از پخش گزارش): شلمچه بفرمایید که چه می‌شود؟
آقای صالحی: همان طور که در گزارش هم ملاحظه فرمودید ما در طول این چند ماه با توجه به سفری که در معیت آقای وزیر، جناب آقای قاسمی به عراق داشتیم، تفاهم خوبی انجام شد، این مسیر اگر اتصال صورت بگیرد یک مسیر ارزشمند است هم به لحاظ مسافری و عاشقان حضرت اباعبدالله الحسین در ایران و سایر کشورهای شیعی می‌توانند به کربلا مشرف شوند و هم به هر حال دسترسی‌های دیگری را مستحضر هستید و اشاره شد، این پروژه موانع مختلفی دارد، از موضوعات بحث‌های اختلافات مرزی که ما داشتیم که بالأخره دارد حل می‌شود تا بحث این که این پل که روی اروند رود بناست احداث شود از کدام مسیر باید انجام شود، یک بحثی؛ مین روبی این مسیر هست که هنوز یک بخشی اش در خاک عراق است.
مجری: با جمیع موانع، فکر می‌کنید چه زمانی به نتیجه برسد؟
آقای صالحی: موانع مختلف دارد این پروژه ما به شدت وقت می‌گذاریم، جلسه می‌گذاریم من خودم دو بار رفتم، تیم فنی ما رفته، آن‌ها آمدند، در حال برداشت میدانی که باید انجام بدهیم، بخشی اش انجام شده.
مجری: این اربعین که نه به اربعین سال بعد می‌رسد؟
آقای صالحی: مستحضر باشید که احداث یک پل با آن ویژگی‌ها که باید از زیرش کشتیرانی انجام شود بسته به نوع مکانی که قرار است این پل زده شود و این که در خاک کشور دیگری است؛ عراق، با توجه به این که دولت عراق هنوز مستقر نشده، ما داریم پیگیری می‌کنیم، پیگیری‌های ما هم پیگیری زیادی است، ولی منتظریم طرف عراقی بیاید ایران و ان شاء الله بعد از آن ما بتوانیم به شما زمان دقیق بدهیم. یک جمله هم در پایان می‌خواهم عرض کنم، مردم عزیزمان بدانند حمل و نقل ریلی باز هم حتماً امن ترین، ان شاء الله مُد حمل و نقلی است، این آیتم‌هایی که من نکاتی عرض کردم ناظر به این بود که آن چه ما تحویل گرفتیم، عقب ماندگی‌های زیادی دارد، ان شاء الله به حول و قوه الهی به مدد مردم عزیزمان و مسئولین بتوانیم این مسیر را گام به گام اصلاح کنیم تا به یک حمل و نقل ریلی تراز انقلاب اسلامی برای مردم عزیزمان، ایمن، برسیم.