حدود 10 درصد بانوان ایرانی از افسردگی پس‌از زایمان رنج می‌برند / اختلال پنهانی که با نقش حمایتی خانواده‌ها درمان می‌شود

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح قزوین؛ افسردگی پس از زایمان، نوعی بیماری است که مدتی پس از زایمان در زنان ظاهر می‌شود و از افسردگی عادی بسیار قدرتمندتر است و ماندگاری بیشتری دارد.

این عارضه را نباید ساده تلقی کرد چرا که یک اختلال جدی است و می‌توان با درمان بر آن غلبه کرد. برای بررسی بیشتر به گفت‌وگو با دکتر مریم رفیعی پزشک زنان و زایمان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین پرداختیم؛ دکتر مریم رفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت صبح قزوین؛ اظهار کرد: تغییرات خلقی بعد از زایمان معمولا به صورت احساس ناراحتی و خلق ناموزون و علائم افسردگی بروز پیدا می‌کند. وی افزود: احساس ناراحتی پس از زایمان (پستپارتوم بلو) نوعی افسردگی است که ممکن است به صورت خفیف یا کاملا شدید بروز پیدا کند و حدود 40 درصد بانوان را بعد از زایمان درگیر می‌کند. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین بیان کرد: برخی از مادران بعد از تولد نوزاد، نوع شدید و طولانی مدتی از افسردگی به نام افسردگی بعد از زایمان را تجربه می‌کنند که بر اساس مطالعات، حدود 9 الی 10 درصد از مادران را درگیر می‌کند. رفیعی ادامه داد: تغییرات خلقی بعد از زایمان معمولا در هفته اول بعد از زایمان آغاز شده و ظرف دو هفته به پایان می‌رسد اما اگر طی این مدت بهبودی حاصل نشود قطعا افسردگی پس از زایمان خواهد بود. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ادامه داد: عوامل مختلفی در بروز این بیماری موثر هستند که میتوان به سابقه افسردگی خود و یا اعضا خانواده، تغیرات خلقی حین دوران قاعدگی ماهانه، مشکلات مربوط به نوع زایمان و شیردهی، مشکلات خانوادگی و استرس اشاره کرد. رفیعی اضافه کرد: در این رابطه فرضیه‌سازی شده که تغییرات هورمونی و کاهش سطح استروژن و پروژسترون موجب می‌شود که فعالیت آنزیم مونوآمین اکسیداز A افزایش یافته و آنزیم‌هایی نظیرسروتونین، اپینفرین و دوپامین که در سیستم عصبی ما موجب احساس شادی و انرژی می‌شوند، کاهش یابد. درمان افسردگی پس از زایمان از نوع درمان حمایتی است وی عنوان کرد: از نشانه‌های شایع افسردگی پس از زایمان می‌توان به موارد احساس غم، اضطراب، بی‌ارزشی، بی‌پناهی و درماندگی، از دست دادن علاقه و لذت نسبت به فعالیت‌ها و سرگرمی‌های قبلی و روزانه، خستگی یا کاهش غیرطبیعی انرژی، اختلال در خواب و اشتها، تغییرات غیر طبیعی وزن، مشکل در برقراری رابطه عاطفی با نوزادی که تازه متولد و نگرانی و تردید دائمی نسبت به توانایی نگهداری از نوزاد و داشتن افکار مربوط به مرگ، خودکشی یا آسیب زدن به خود یا نوزاد اشاره کرد. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین تشریح کرد: هر مادری که با این علائم مراجعه کند سریعا نمی‌توان گفت که دچار گرفتگی خلقی یا افسردگی بعد از زایمان است بلکه باید حتما از نظر علائم افسردگی، مصرف مواد مخدر یا داروهای غیر قانونی و اختلالات اضطرابی بررسی کرد. دکتر رفیعی ادامه داد: معمولا درمان این افراد باید از نوع درمان حمایتی باشد که یکی از نکات مهم برای حمایت از این مادران، تصحیح خواب آن‌ها به ویژه در روزهای اول تولد نوزاد است چرا که کمبود خواب شرایط این افراد را بغرنج‌تر می‌کند. وی اذعان کرد: بنابراین باید شرایطی را فراهم کنیم تا مادر ساعتی از طول روز با احساس امنیت و اطمینان بخشی نسبت از حمایت و مراقبت از نوزاد استراحت داشته باشد. افسردگی بعد از زایمان معمولا نیاز به دارو ندارد عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین عنوان کرد: افسردگی بعد از زایمان معمولا نیاز به دارو درمانی ندارد مگر اینکه بیمار به این حمایت‌ها عکس‌العمل نشان ندهد. دکتر رجبی تصریح کرد: در تغییرات خلقی بعد از زایمان سن مادر کمتر دخیل است اما در افسردگی پس از زایمان، مادرانی که شرایط سنی پایین‌تر از 25 سال را دارند بیشتر در معرض خطر هستند. وی ادامه داد: معمولا اگر در تغییرات خلقی بعد از زایمان کمتر از دو هفته ادامه داشته باشد در طیف افسردگی ماژور قرار نمی‌گیرد اما ممکن است تا یک سال علائم آن باقی مانده و در نهایت تبدیل به افسردگی ماژور شود. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین بیان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده افسردگی ماژور شیوع کمتری دارد، این آمار در آمریکا و اروپا بین 9 تا 10 درصد شیوع دارد. دکتر رفیعی عنوان کرد: این نوع بیماری ممکن است در هر زمانی حتی در حین بارداری تا پس از آن ایجاد شود و علائم آن نیز تا یک سال ادامه داشته باشد. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین عنوان کرد: درمان این بیماری روش‌های مختلفی دارد به طوریکه علائم در برخی بیماران ممکن است به صورت خود به خود برطرف شده اما در برخی دیگر به صورت اختلالات مزمن افسردگی سال‌ها، ادامه داشته باشد. علائم افسردگی در مادران پس از زایمان جدی گرفته شود دکتر رفیعی در پایان گفت: توصیه می‌شود که این علامت‌ها در بیماران جدی گرفته شود و اگر خود مادر و یا اطرافیانش این تغییرات را مشاهده می‌کنند حتما به پزشک مراجعه کنند چراکه درمان زود هنگام، رفتار درمانی و دارو درمانی بسیار می‌تواند موثر باشد. برای بررسی بیشتر موضوع به گفت‌وگو با یک روانشناس بالینی در قزوین نشستیم؛ زهرا علیخانی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت صبح قزوین؛ در مورد افسردگی پس از زایمان اظهار کرد: این نکته بسیار حائز اهمیت است که افسردگی بعد از زایمان تنها شامل مادران نیست بلکه گاهی پدران بعد از زایمان دچار این نوع افسردگی می‌شوند. وی افزود: اگر افسردگی پس از زایمان به موقع درمان نشود ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها فرد را درگیر و در طول زندگی مشکلاتی را برای او ایجاد کند. علائم افسردگی پس از زایمان بعد از درمان تا 6ماه ادامه دارد این روانشناس بالینی بیان کرد: درمان به موقع این افراد موجب می‌شود که معمولا سه تا6 ماه بعد از درمان، علائم افسردگی در آن‌ها از بین می‌رود و شخص به زندگی طبیعی بازگردد. علیخانی ابراز کرد: گاهی علائم افسردگی در مادران به حدی شدید است که فرد دچار روان‌پریشی یا اختلال شدید روانی (سایکوز) شده و در همان هفته اول بعد از زایمان به صورت توهم، هزیان، امتناع از غذا خوردن، پرخاشگری، تفکرات وسواسی، اجتناب از بغل کردن نوزاد بروز پیدا می‌کند و حتی برخی از مادران تلاش می‌کنند به خود و یا فرزندان خود آسیب بزنند و یا دچار تفکرات خودکشی می‌شوند که در این مواقع، تشخیص، سایکوز بعد از زایمان است که باید بلافاصله به قید فوریت مادر در بیمارستان بستری و مراحل درمانی شروع و پیگیری شود. وی ابراز کرد: افسردگی پس از زایمان در مادران معمولا شامل تغییرات خلق و خو یا نداشتن انرژی و علاقه برای انجام کارهای روزانه است که در صورتی که به مدت دو هفته بعد از زایمان ادامه داشته باشد قابل تشخیص خواهد بود. افسردگی پس از زایمان در جوامع شهری شیوع بیشتری دارد این روانشناس بالینی ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام شده این بیماری بعد از زایمان در زنان رایج است و از هر هفت مادر ممکن است یک نفر دچار افسردگی پس از زایمان شود که این آمار به ویژه در جوامع شهری آمار بالاتر است. علیخانی عنوان کرد: گاهی ممکن است مدت زمانی که پدران دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند، طولانی‌تر شده و 4 تا 6 ماه بعد از به دنیا آمدن نوزاد این حالت از افسردگی مطرح شود. پدران هم ممکن است دچار افسردگی پس از زایمان شوند وی اضافه کرد: افسردگی پس از زایمان در پدران معمولا با علائمی نظیر احساس خستگی، اضطراب، تغییرات عادت‌های غذایی، خوردن و خوابیدن همراه خواهد بود که این حالات بعد از تولد نوزاد در پدران نیز مشاهده می‌شود. وی با اشاره به نقش موثر همسر و خانواده بیمار در درمان افسردگی پس از زایمان بیان کرد: اگر بیماری متوجه شود که خانواده حمایت‌گری دارد که کارهای درمان او را جدی گرفته و در کارهای فرزند پروری کمک حالش هستند؛ انگیزه بهتری برای بهبودی پیدا می‌کند. این روانشناس بالینی ادامه داد: توصیه می‌کنیم مادران و پدرانی که بعد از زایمان دچار افسردگی می‌شوند حتما به روانشناس و روانپزشک مراجعه کرده تا سرعت بهبودی را در خود افزایش دهند. علیخانی اذعان کرد: داشتن شیوه زندگی سالم، پیاده روی منظم، انجام ورزش‌های سخت، مصرف غذاهای سالم با طبع گرم از راهکارهای مقابله با بیماری افسردگی پس از زایمان است. مادران پس از زایمان از مصرف غذاهای با طبع سرد بپرهیزند وی ابراز کرد: تهیه کاچی برای مادرانی که به تازگی زایمان می‌کردند در گذشته بسیار مرسوم بود اما امروز خیلی از بانوان بعد از زایمان از مواد غذایی با طبع سرد استفاده می‌کنند که این مواد ترشح هورمون سروتونین را در بدن کاهش داده و مشکلات افسردگی را به وجود می‌آورد. این روانشناس بالینی عنوان کرد: افسردگی پس از زایمان در مادران گاهی از شدت کم و نرمال و گاهی از شدت بالا برخوردار است که باید سطح آن بررسی شود؛ گاهی مادران بعد از زایمان دچار حالت غم و غصه، تغییر در خورد و خوراک، بی‌خوابی و از دست دادن اشتها و حتی پراشتهایی، حالت گریه شدید، پرخاشگری، عدم تمایل به بغل و شیردهی نوزاد می‌شوند که معمولا خانواده‌ها این حالت را طبیعی دانسته و افسردگی پس از زایمان را جدی نگرفته و برای درمان مراجعه نمی‌کنند. علیخانی افزود: به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که این علائم را جدی گرفته و در صورت ادامه این علائم تا نهایت شش ماه بعد از زایمان به پزشک مراجعه کنند چون عدم مراجعه به موقع به پزشک شرایط را برای درمان سخت‌تر می‌کند. وی اذعان کرد: این بیماران می‌توانند توسط روانشناس از طریق روان درمانی یا توسط روانپزشک به صورت دارو درمانی؛ افسردگی پس از زایمان مادران را درمان کنند. این روانشناس بالینی ادامه داد: سابقه افسردگی در مادر و یا یکی از اعضای خانواده، مشکلات اضطراب یا ناراحتی یا بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است مادر در سال‌های قبل تجربه کرده باشد، از عوامل موثر در به وجود آمدن این بیماری هستند. عدم ترشح هورمون سروتونین عامل ایجاد افسردگی پس از زایمان است علیخانی افزود: بعد از زایمان ترشح هورمون سروتونین که یکی از هورمون‌های شادی آفرین و ضدافسردگی در بدن است و غده تیروئید کاهش پیدا می‌کند و این عوامل موجب می‌شود که اگر مادری زمینه داشته باشد دچار افسردگی پس از زایمان شود. وی تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها این علائم را جدی نگرفته و طبیعی می‌دانند در صورتی که هر مادری دچار افسردگی پس از زایمان نخواهد شد بنابراین باید زمینه و استعداد مادر کنترل و پیگیری شود. این روانشناس بالینی تشریح کرد: در درمان افسردگی پس از زایمان از داروهای ضدافسردگی و روان درمانی استفاده می‌شود به این صورت که باید شخص با احساسات خود روبرو شده و مهارت حل مسئله و مشکلات را فرا گیرد و به این بینش دست یابد که باید درمان شود. علیخانی ادامه داد: معمولاً توصیه می‌کنیم که این بیماران تا جای امکان استراحت کرده و حتما اعضای خانواده در پرورش نوزاد کمک حال او باشند تا اضطراب به وجود آمده از بین برود. خانواده‌ها باید آگاهانه با افسردگی پس از زایمان رفتار کنند وی افزود: همچنین به این افراد توصیه می‌شود که ضمن پرهیز از مصرف الکل، مواد مخدر و داروهای غیرقانونی؛ با مادرانی که نوزادانی همسن نوزاد او دارند به گفت‌وگو و تبادل نظر نشسته تا با همکاری هم مشکلاتشان را حل کنند. این روانشناس بالینی عنوان کرد: برخی عوامل به عنوان ریسک فاکتورها می‌تواند شانس مادر را در افسردگی پس از زایمان بالا ببرد که می‌توان به سابقه قبلی یا خانوادگی، اختلالات خلقی و اضطراب، داشتن زندگی پر استرس در دوران بارداری و بیماری‌های جسمی زمینه‌ای مانند فشار خون، کم خونی، دیابت، بارداری ناخواسته، عدم حمایت خانواده و عدم تامین مالی اشاره کرد. علیخانی در پایان گفت: مادرانی که دوقلو یا چند قلوزایی دارند نیز ممکن است از ترس پرورش فرزندان خود دچار چنین حالاتی شوند که نیاز است خانواده حمایت لازم را از او داشته باشند. به گزارش خبرنگار صبح قزوین؛ افسردگی پس از زایمان در زمان‌های متفاوت اتفاق می‌افتد به طوریکه ممکن است در عرض یک یا دو ماه پس از زایمان و یا چند ماه پس از تولد نوزاد شروع آغاز شود. گاهی اوقات یک دلیل آشکار برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد اما همیشه اینگونه نیست بنابراین خود مادر و اطرافیان باید رفع این موضوع به دنبال درمان باشند چه بسا که در اخبار مختلف خبرهای بسیاری از خودکشی این افراد می‌بینیم که شاید با کمی دقت اطرافیان کار به این موارد نمی‌رسید. انتهای پیام /