حق‌آبه تالاب‌های فلات مرکزی در مدیریت سیلاب فراموش نشود
یک کارشناس محیط زیست معتقد است که بهترین روش کنترل سیلاب در بخش‌های فلات مرکزی کشور, رهاسازی آب در رودها و رسیدن آن به تالاب‌های این منطقه است.
به گزارش خبرنگار محیط زیست خبرگزاری تسنیم؛ محسن موسوی در رابطه با مدیریت سیلاب در مناطق مختلف کشور اظهار کرد: با توجه به شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشورمان روش‌های مدیریت سیل در هر بخش متفاوت است و اینکه بخواهیم یک نسخه واحد را برای همه مناطق تجویز کنیم, یک اشتباه راهبردی است.
وی ادامه داد: در بخش‌های فلات مرکزی کشور به جای مسدود کردن سیلاب, پشت سدهای مخزنی باید اجازه دهیم تا آب وارد رودها شود و از این طریق به تالاب‌ها برسد و حق‌آبه تالاب‌ها تامین شود. در بخش‌های فلات مرکزی کشور تالاب‌های گاوخونی, بختگان, طشک و مره قم را داریم که به خاطر اینکه حق‌آبه این تالاب‌ها داده نشده است, خشک شده‌اند.
این فعال حوزه آب در رابطه با روش‌های مدیریت سیل در جنوب شرقی کشور توضیح داد: ما در این منطقه سد میناب را داریم که بخشی از سیلاب را مهار می‌کند اما همچنان نیاز است که در این منطقه و به‌ویژه در استان سیستان بلوچستان سدهای مخزنی دیگری ساخته شود. در این منطقه رودخانه‌های سدیچ, گابریک, جگین و باهوکلات وجود دارند که سدسازی روی آن‌ها علاوه مهار سیل, سبب توسعه کشاورزی و تامین آب شرب استان می‌شود.
موسوی با تاکید بر اینکه بخشی از حق‌آبه تالاب‌های خوزستان نیز باید از سیلاب‌ها تامین شود, ادامه داد: در جنوب غربی کشور, استان بوشهر و خوزستان, رودهای کارون, کرخه و دز وجود دارد که سدهایی که روی کرخه و کارون ساخته شده است در مهار سیل قدرت کافی را دارند اما بر روی رودخانه دز تنها یک سد ساخته شده است که و نیازمند سدسازی‌های اصولی در بالادست این رودخانه هستیم. در سال جاری سد دز سیلابی به قدرت 2 هزار متر مکعب بر ثانیه را کنترل کرد.
وی بر اهمیت خالی کردن تدریجی آب ذخیره در مخازن سدها قبل از فصل بارش تاکید کرد و گفت: در سال 1398 که وقوع سیل خسارات جانی و مالی زیادی را به کشور وارد کرد, مدیریت مخازن سدها به شکل نادرستی اجرا شد و عدم رهاسازی آب پشت سد در زمان مناسب این اتفاقات ناگوار را رقم زد.
موسوی در رابطه با استفاده از ظرفیت آبخوانداری در زمان وقوع سیلاب توضیح داد: آبخوانداری و آبخیزداری صحیح اگرچه به جلوگیری از فرسایش خاک, چرای دام سبک و بازیابی منابع آب زیرزمینی کمک می‌کند اما در همه جای کشور نمی‌توان این روش‌ها را برای مهار سیل استفاده کرد. به عنوان مثال در استان اصفهان سد زاینده رود 1400 میلیون متر مکعب ظرفیت دارد که سیلاب‌ها باید در همان پشت سد ذخیره شود.
وی افزود: در سایر مناطق فلات مرکزی نیز همین که اجازه دهیم آب در رودخانه‌ها جاری شود و به تالاب‌ها برسد, این موضوع به بازیابی توان سفره‌های آب زیرزمینی منجر خواهد شد.
موسوی در رابطه با افزایش بی‌رویه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی هشدار داد و خاطرنشان کرد: سالانه 5 میلیارد مترمکعب بیشتر از توان آبخوان‌ها از آن‌ها برداشت می‌کنیم و در حال حاضر نیمی از منابع آب استاتیک سفره‌ها آب زیرزمینی که مربوط به نسل‌های آینده است, از بین رفته است.
راهکاری عملیاتی برای "احیای تالاب‌های کشور" لزوم باز تخصیص طرح‌های تأمین آب در جهت رهاسازی حق‌آبه زیست محیطی