خاورمیانه در انتظار کریدورهای جدید ترانزیتی است

روح الله لطیفی، سخنگوی سابق گمرک جمهوری اسلامی ایران و سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صمت در این زمینه گفت: افتتاح اتاق بازرگانی مشترک قطعا به افزایش تجارت و نزدیک کردن تجار دو طرف به یکدیگر کمک می‌کند، اما موضوع ما و عربستان در گام اول اساساً اتاق مشترک نیست.

او گفت: دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در بحث تجارت متاثر از برخی سیاست‌های حکمرانی هستند، برای مثال ممکن است ایران با برخی کشور‌ها مانند امارات، ترکیه، افغانستان و آذربایجان، اختلافات سیاسی و حتی مرزی داشته باشند، اما تجارت میان این کشور‌ها تاثیر چندانی از این موضوع نپذیرفته است درحالی که با عربستان خلاف این اتفاق است و عربستان از جمله کشور‌هایی محسوب میشود که به دلایل مختلف تجارت تحت تاثیر سیاست گذاری‌های حکمرانی آن با ایران قرار گرفته است.

لطیفی اضافه کرد: در نتیجه می‌توان گفت زمانی تجارت میان ایران و عربستان شاهد رشد در گذشته بود که روابط سیاسی در عالی‌ترین سطح خود بود و زمانی که روابط سیاسی حذف شده باشد تجارت میان دو کشور کاهشی و در نهایت به صفر رسید، بنابراین هنگامیکه دو کشور از دوسال گذشته با یکدیگر وارد مذاکره شدند و چند دور مذاکره انجام دادند باعث شد تا تجارت ایران و عربستان که کاملاً متوقف بود آغاز شده و بر اساس نوع مذاکرات روابط تجاری مجدد شکل حتی با حداقل میزان شکل گرفت.

سخنگوی سابق گمرک ایران افزود: از زمانی که مذاکرات ایران و عربستان با میانجیگری عراق آغاز شد، پس از چندی شاهد بودیم که سه محموله تجاری به عربستان صادر شد که از شیشه‌های کروی مربوط به رانندگی تا زعفران و کاشی و سرامیک در این محموله‌ها قرار داشت، با اینکه مبلغ این محموله‌ها مجموعا 41 هزار دلار بیشتر نبود، اما سرآغاز تجارت پس از چندین سال قطع روابط محسوب می‌شد که کاملاً متاثر از روابط سیاسی بود.

لطیفی گفت: هنگامی که مذاکرات به نتیجه نزدیک شد از سه ماه گذشته تاکنون بیش از 14 میلیون دلار تجارت فولاد میان دو کشور انجام شده باید به این نکته توجه کرد که تجارت‌های مرتبط با فولاد معمولاً بازار‌های مستمر و ادامه دار را می‌طلبد و این موضوع نشان دهنده آن است که روابط تجاری دو کشور برای مباحثی مانند فولاد که به استمرار نیاز دارد مهیا شده، در نتیجه این موضوع در 11ماه گزارش اعلامی گمرک در سال گذشته با 14 میلیون و 700 هزار دلار تجارت میان ایران و عربستان به اتمام رسیده که نشان دهنده نزدیک شدن روابط به نتیجه مثبت است.

سید روح الله لطیفی مزایای برقراری روابط تجاری میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را در ایجاد کریدور ترانزیتی جدید و برطرف کردن نیاز‌های متقابل بر شمرد و بیان کرد: "با برقراری روابط تجاری میان این دو کشور مسیر عبور کالا و انرژی از خلیج فارس به سمت آسیای میانه، قفقاز، شرق اروپا و روسیه برای عربستان مهیا می‌شود و از سوی دیگر عربستان می‌تواند مسیر عبور کالا از آسیای میانه، قفقاز، روسیه و ایران از مسیر جاده‌ای و ریلی از خاک این کشور به سمت دریای سرخ و مدیترانه باشد به این مفهوم که مسیر جدیدی در حوزه ترانزیت فعال میشود که کالا را از این منطقه پرجمعیت به منطقه پر جمعیت آفریقا و اروپا انتقال می‌دهد.

عرصه دیگر همکاری‌هایی که میان ایران و عربستان در حوزه اقتصادی می‌تواند صورت بگیرد به شدت قابل توجه است بحث سرمایه گذاری عربستان سعودی در ایران اخیراً در حال مطرح شدن است و سرمایه گذاری معمولاً در جایی اتفاق می‌افتد که ریسک سرمایه گذاری در آن کم باشد و آینده روشنی وجود داشته باشد این موضوع نشان می‌دهد که علاقه مندی عربستان برای سرمایه گذاری در بازار ایران و کشش بازار ایران برای سرمایه گذاری عربستان مطلوب است این موضوع می‌تواند دو کشور را برای همکاری و همگرایی‌های بیشتر در آینده سوق دهد".

وی تاکید کرد: "با توجه به اینکه عربستان سعودی سرزمین خشک و کم بارانی است و جمهوری اسلامی ایران سرزمین چهار فصل، ایران میتواند در زمینه مواد غذایی تامین کننده و شریک مطمئن و راهبردی برای این کشور محسوب شود همچنین انواع فولاد و آلیاژ‌های مرتبط با آن را برای صنایع نوپای عربستان فراهم کند از سوی دیگر عربستان می‌تواند پلی برای تکنولوژی‌های تحت تحریم برای ایران باشد.

لطیفی گفت: از سوی دیگر در حوزه‌های امنیت، همگرایی کشور‌های منطقه، برون رفت از چالش‌های فعلی امنیتی منطقه از جمله در یمن و لبنان، تولید و عرضه هدفمند نفت در بازار‌های جهانی با همراهی و تعامل جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی میتواند به شدت تنش‌ها را کاهش دهد و به سوددو‌کشور و جهان اسلام باشد.

سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صمت، دو کشور ایران و عربستان را علیرغم تمامی اشتراکات، هویت و حکمرانی متفاوت دانست و اظهار داشت:" باید مد نظر داشته باشیم که دو کشور علیرغم اشتراکات فراوان تفاوت‌هایی هم دارند و باید تلاش کنند و اشتراکات یکدیگر را تقویت و تفاوت‌ها را درک کنند؛ و شاید بسیاری از چالش‌ها به تفاوت هویت دو کشور برگردد که هر کدام ضمن افزایش مولفه‌های قدرت، بخشی از فرهنگ، مذهب واندیشه‌ها را در منطقه نمایندگی می‌کنند و روابط مستمر این دو کشور نیازمند درک این موضوعات است.

لطیفی در پایان افزود: بسته به نوع تغییراتی که در سیاست گذاری‌های دو کشور ایجاد میشود می‌توانیم انتظارات متفاوتی از حجم تجارت و نوع سرمایه گذاری‌ها داشته باشیم، اما در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توانیم انتظار بیش از چندین میلیارد دلار تجارت میان ایران و عربستان را داشته باشیم، پیش‌تر عربستان سعودی در حوزه‌های مواد غذایی، استحصال و تهیه روغن خوراکی، آبمیوه و کنسانتره سرمایه گذاری‌هایی در ایران داشته، اما اکنون شرایط متفاوت است و می‌توان انتظار سرمایه گذاری در استخراج نفت، موارد مرتبط با صنایع بالادستی و پایین دستی نفت، معادن و تهیه محصول نهایی از معادن، ماشین آلات مرتبط با صنایع، حوزه گردشگری و حمل و نقل و ترانزیت را از عربستان داشت.