خطرات فقدان رویای ایرانی چیست؟/ تفاوت رویای ایرانی و ایرن شهری

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از آناج، پیام فضلی نژاد در نشست بایسته‌های احیاء ایرانی فرهنگی در قرن جدید با موضوع فقدان رویای ایرانی در تبریز اظهار داشت: سفر به تبریز که در طول تاریخ کانون نظری عدالتخواهی، مشروطه خواهی و نماد استقلال، آزادی و برابری طلبی است بسیار جای خوشحالی دارد و امیداورم چنین جلساتی استمرار پیدا کند.

وی ادامه داد: بحران هویتی و وضعیت موجود در جامعه امروز ایران مورد نقد بسیاری از جامعه شناسان و تحلیلگران است، گمان می‌کنم راهکار برای برون رفت از چنین وضعیتی راهکار سیاسی نیست بلکه راهکار فرهنگی در کنار دیگر راهکارهاست که به آن کم توجهی می‌شود.

ابن نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه بیش از هر زمان دیگر نیازمند شناخت ایران فرهنگی هستیم، گفت: تلاش می‌کنم در این نشست ده ستون فرهنگی ایران را توضیح دهم؛ این طبیعی است که هر کشوری بدون رویا نتواند کاری از پیش ببرد و رویای ایرانی که اسلامیت و ایرانیت را می‌سازد در گستره ایران معنا می‌شود اما اگر این گسل‌ها بیشتر شود و روح یک ملت از هم جدا شود آن ملت با بحران ملت ماندن مواجه می‌شود.

وی ادامه داد: ما دوره گذر از ملت ماندن را انجام دادیم اما به علت مرگ مغزی فرهنگی با بحران ملت ماندن مواجه خواهیم شد، پیدایش ایران فرهنگی در سده‌های گذشته ناشی از یک رهبری فرهنگی مقتدر و مبتکر است که توانسته پس از هر افول فرآیندهایی را طراحی کند که قدرت ظهور را بازیابد و به راهکارهایی برای بازگشت به دوره طلایی دست پیدا کند، ما دز تاریخ یک جمهوری فرهنگی بدون مرز بوده‌ایم که اتمسفر را حفظ کرده است هرچند با فرودهایی مواجه بوده است.

فضلی‌نژاد تصریح کرد: دکتر اسلامی ندوشن در کتاب ایران را از یاد نبریم ایران را سخت جان ترین کشور جهان نامیده است که بارها به لبه پرتگاه رفته و مانند مریضی با نیمه جان زندگی کرده است و وقتی همه از او امید بسته‌اند دوباره زندگی از سر گرفته است اما چه نیروی ملموسی است که در طول سده‌ها ایران را ایران کرده است؟

وی ادامه داد: اولین نیروی ملموس تاریخ که ایران را تبدیل به ایران فرهنگی کرده وحدت علوم و هنرها در طول تاریخ بوده است، برخی از فیلسوفان مانند دکتر سیدحسین نصر وقتی درباره رمز پویایی فرهنگی ایرانی مثال می‌زنند که در زمان صفویه اگر در بازار اصفهان راه می‌رفتید علمای بزرگ را در یک سو مشغول علم و محصول معماران نابغه را در یک سوی دیگر می‌دید و این نیروی ملموس وحدت علومی بود که به صوت ترکیبی در بر داشت که امروز دانشگاهیان ما آن را به جا نمی آورند.

ابن پژوهشگر و نویسنده توضیح داد: در برنامه شوکران دکتر محقق یکی از فیلسوفان بزرگ ما عنوان کرد که ما تمدنی داشتیم که یک پزشک باید هندسه و موسیقی می دانست، تمدنی داشتیم که حکمای جامع داشتیم نه شومن های توئیتری و سیاستمداران خرده‌پا، حکمای جامعی که عطش دانش آنها را مدام شعله ور می کردیم اما این نسل در حال از دست رفتن است که در صورت ادامه کشوری مثل نیجریه از نظر علم خواهیم شد.

وی ادامه داد: دومین نیروی ملموسی که می‌توان در سازه های ایرانی فرهنگی و اسلامی دید که وقتی نگاه می‌کنید سابقه علمی اسلامی به زمان ناصر خسرو در سال 481 هجری برمی‌گردد در دوره ای که اروپا در قرون وسطی قرار داشت و دانشگاه را به جهان غرب صادر می‌کند.

فضلی‌نژاد عنوان کرد: تمدنی که حتی به اعتقاد عالمانی مانند سید عبدالله انوار بر هویت عربی تاثیر می گذارد، تمدنی که از دل آن مبارک شاهی در می‌آید که عربها آن را به نام خودشان بزنند، و به دنبال تجزیه ایران فرهنگی هستند تا میراث ملموس و ناملموس ایران و اقوام آن را به نام خود بزنند.

وی با باین اینکه امروز اگر با جوانان در خصوص تاثیر اسلام بر علوم پزشکی حرف بزنید شما را مسخره می‌کنند که توهم می‌بافید، ابراز داشت: ما در پزشکی اسلامی کتابهای بسیاری داریم که رنسانس اروپا را رقم زدند، تمدنی که ضامن آزادی بود و از طریق تضمین آزادی سبب استحکام خود و تقویت دیگران شدند. دکتر ندوشن در کتاب ایران و تنهایی اش نوشته فرهنگ هایی که وارد ایران می‌شدند فرهنگ ایران آنها را نرم و لطیف می‌کرد. این فرهنگ تساهل را تضمین میکند و خرده فرهنگ را قبول میکند نه اینکه مانند امروز با آنها ستیز کند البته ایران فرهنگی با ایران سیاسی تطابقی نداشته و ندارد.

فضلی‌نژاد ادامه داد: دکتر نصر ایران را زمین و اسلام را آسمان می‌داند و من هم می‌گویم اگر زمین و آسمان دست در دست هم دهند، ایران فرهنگی دوباره جان خواهد گرفت دکنر ندوشن هم در کتابش عنوان کرده در هیچ زمانی آسمان و زمین تا این حد پیوند نخورده و انسان آرزوی پرواز نکرده است. این نزدیکی عقیده دو دانشمند فرهنگی و فلسفی همان جمهوری فرهنگی بی مرز است که نیازمند یک رهبری قوی است که در طول دوره‌های مختلف دوره گسست شده است، البته توان احیا از دست بروکراسی موجود خارج شده است.

وی تصریح کرد: چه شد که در دارالعلم اسلامی و ایرانی امروز سده‌ها عقب افتادیم و خود ایران فرهنگی به یک رویا تبدیل شده است؟ اولین نیروی مخرب ایران فرهنگی تجدد و تحجر است. علل اینکه ایران فرهنگی از هم پاشید مقاومت علمای نجف در مقابل چاپ بود اما این امام خمینی بود که در مقابل تحجر ایستاد و یکی از نگرانی‌های من این است که مجددا تحجر بر ما غالب شود.

این پژوهشگر با اشاره به پیشرفت‌های تکنولوژی گفت: در جهان متاورس تمام روابط مکان و هر مفهوم انسانی کم کم دچار نسخ ماهیت می‌شود، کسانیکه یکباره در مقابل یک کانال تلگرامی غافلگیر شدند در مقابل آن چه خواهند کرد؟ تمام سیاستهای فرهنگی جمهوری اسلامی در خطر نسخ قرار دارد و وظیفه روشنفکر مسلمان متعهد این است که این حوزه را بشناسد.

وی ادامه داد: مساله تجدد به صورت تاریخی یک نیروی مخرب برای ما شناخته شده است که نه میتوانیم بگوییم هویت ما را از بین برده و نه اینکه آسیبی نزده است اما میتوانیم بگوییم از زمانی که تجدد وارد ایران و با هنرها برخورد کرد باعث انحطاط هنرهای تجسمی و نقاشی شد. نه تضعیف تجدد باعث ایران فرهنگی خواهد شد نه از بین رفتن ایران فرهنگی تقویت تجدد می‌کند. تجدد امروز در ایران سرمایه داری رانتی افسار گسیخته که خون ملت را مکیده و گوشتش را می‌خورد امروز با نیروهای ویرانگر درون بیشتر مواجهیم تا نیروهای بیرون هرچند هردو جبهه فعال هستند.

سردبیر سابق برنامه شوکران اظهار داشت: نیروی مخربی که از درون تخریب می‌کند نیروی ایران ستیز با نقاب ایران پرستی است و ایران فرهنگی را تخریب می‌کند حتی کار ایران ستیزان به جایی رسیده که غرفه کتاب ما را در ایتالیا با نامه نگاری تعطیل کردند، غرفه ناشرانی که اصلا حکومتی نبودند البته من اصلا حکومتی و غیرحکومتی را قبول ندارم زیرا این دوقطبی ها اشتباه است و ما جبهه های مشترکی داریم که باید برای آن بجنگیم.

وی ادامه داد: همه سایستمداران ما باید تحلیل جدیدی درباره تحریم فرهنگ داشته باشند، بیژن کامکار درباره موسیقی و تحریم گفته که شاید تحریم تاثیر مستقیم بر موسیقی نداشته باشد اما تحریم غیرمستقیم بر فرهنگ ما اثر کرده است به طور مثال در حوزه فرش صادرات ما از 300 میلیارد به 50 میلیون دلار تبدیل کردند.

فضلی‌نژاد تصریح کرد: تحریم فرهنگ در زمانیکه فقدان رویای ایرانی وجود دارد، مصیبت مضاف است و تعجب میکنم که چرا هیچکس نسبت به این تحریم فرهنگ واکنش نشان نداد. ایران چه در پهنه تاریخ و چه در انقلاب اسلامی صاحب اصالت فرهنگی است و اساسا شهید مطهری صاحب اندیشه اصالت فرهنگی است نه اصالت سیاسی و قدرت.

وی ادامه داد: خطر خود تحقیر و دیگرستیزی مساله آخر است من از دکتر ساریخانی که پدر جامعه شناسی ایران است پرسیدم فکر می‌کنید که ایران فرهنگی و هویتی که برساخته آن است چه خطراتی تهدید می‌کند که وی گفت تشدد! جوانی که نه تنها از اروپا و آمریکا الگو بگیرد بلکه حتی الگوهای خود را مسخره کند، مقصر ما هستیم. دکتر اسلامی ندوشن هم این موضوع را واکاوی این خودتحقیری ملی که دچارش شدیم ناشی از فاصله عوام و خواص است.

در ادامه برخی از دانشجویان به بیان سوالات خود پرداختند که یکی از دانشجویان با اشاره به جهان وطن‌ها و امت‌پرستان ایران ستیز گفت: به نظر جای خالی این مساله در این سخنرانی دیده می‌شد.

فضلی‌نژاد در پاسخ اظهار داشت: همه اینها در ذیل همه تخریب ایران فرهنگی هستند، ایران فرهنگی هم باعث قدرت مردم و هم حاکمیت می‌شود که باید آن را به عنوان یک گفتمان به رسمیت شناسانده شود که تا امروز شناخته نشده است.

یکی دیگر از دانشجویان در سوالی عنوان کرد که تفاوت رویای ایرانی و نظریه ایران شهری چیست که فضلی‌نژاد در پاسخ گفت: من ایران شهری را ذیل ایران ستیزان دسته بندی می‌کنم، نظریه رویای ایرانی در توصیف شاید اشتراکات لفظی با نظریه ایران شهری داشته باشد اما در واقع تفاوت بسیاری دارند.

یکی دیگر از دانشجویان با انتقاد از جدا فرض کردن اقوام از ایران به دلیل فارسی صحبت نکردن، گفت: ایران زمانی تضعیف شد که مرکزنشینان آذربایجان، خوزستان و کردستان را جدا از خود دانستند و اصرار به زبان فارسی کردند و هویت اقوام را نادیده گرفتند.

فضلی‌نژاد در پاسخ یادآورشد: اشتباه مسئولان ما در 30 سال گذشته تقلیل مرزهای فرهنگی ایران بود، در خصوص اصرار بر زبان فارسی باید بگویم متاسفانه در ایران موازنه بهم خورده و جنگ گروه‌های اجتماعی شروع شده است. قوم گرایی مساله امنیت ملی فرهنگی ماست

انتهای پیام /