درباره آیت‌الله حسن ممدوحی
تهران - ایرنا - آیت‌الله حسن ممدوحی به عنوان استاد مبرز حوزه علمیه قم شناخته می‌شد که در دوران مبارزه با رژیم پهلوی فعالیت داشت و در دوره هجوم همه‌جانبه به ارزش‌های ناب اسلامی و انقلابی، وارد میدان شد و تبیین‌ها و سخنرانی‌های وی درباره گروه‌های فاقد مشروعیت سیاسی در کشور کارساز و تاثیرگذار بود.
حسن ممدوحی در 1318 خورشیدی در کرمانشاه به دنیا آمد. پدرش شغل تجارت داشت و خودش نیز تا شرح لعمه را خوانده و بر آن مسلط بود و شاید به همین دلیل هم خانه آنها محل رفت و آمد روحانیان و علماء شهر بود. فرزند خانواده تحصیلات دبستان را پشت سر گذاشت و پس از پایان تحصیلات کلاسیک به تحصیل علوم دینی روی آورد تا اینکه بخشی از دروس دوره مقدمات را به پایان رساند و عازم قم شد.
تحصیل دروس حوزوی قم
ممدوحی هنگامی که به قم رفت به تکمیل دروس دوره مقدمات همت گمارد و سپس به فراگیری درس شرح لمعتین پرداخت. او در مدرسه علمیه حجتیه حجره داشت و شرط ورود به آن، امتحان دادن شرح لمعه بود اما سفارش ویژه آیت‌الله سید احمد زنجانی باعث شد که وی را بدون امتحان به آن مدرسه بپذیرند.
وی هنگامی که دوره سطح را به پایان رساند، درس خارج را شروع کرد و تحصیل در علوم عقل و حکمت را نیز ادامه داد و از شاگردان دروس عمومی و خصوصی علامه طباطبایی(ره) بود و خودش نیز به تدریس پرداخت.
وی در خصوص این دوره از زندگی اش نوشته است: اینجانب حسن ممدوحی پس از گذراندن 14 الی 15 سال درس خارج فقه و حدود 7 سال خارج اصول روی به تدریس متون عالیه از رسائل، کفایه و غیره آورده و چندین بار دوره های آن کتب علمی را در عرصه تدریس خود داشته ام. با اضافه تعلیقه و حواشی بر تمامی کتب مزبور همزمان به تحصیل علوم عقلی (کلام، فلسفه و عرفان نظری) پرداخته و تمامی دوره های فلسفه مشاء و متعالیه را با طی کتب مرسوم به پایان رسانیده و سپس به تدریس جملگی آنها پرداختم و با تدریس و شرح و حواشی و تعلیقه شاگردان توان مندی را بحمدالله به عرصه مسایل عقلی عرضه داشته ایم که خود موجب گسترش فن عقلایی علوم حوزوی در نسل آتی حوزه علمیه خواهد بود.
استادان
وی هنگامی که در قم بود از محضر استادان بزرگ حوزه بهره ها برد. به این صورت که شرح لمعه را نزد آیت‌الله ستوده و کتاب مکاسب را نزد آیت‌الله مشکینی یاد گرفت. رسائل را از محضر آیت الله نوری همدانی و آیت‌الله آذری قمی و کفایه را خدمت آیت الله سلطانی فرا گرفت.
ممدوحی با پایان دوره سطح و ورود به درس خارج، در درس فقه محقق داماد شرکت کرد و مدت 14سال در کلاس درس آیت‌الله گلپایگانی حاضر می شد. همچنین اصول فقه را نزد میرزا هاشم آملی فراگرفت و در درس اسفار و فصوص الحکم آیت‌الله جوادی آملی شرکت کرد و همچنین در مکتب درس آیت‌الله حسن‌زاده آملی نیز حضور می یافت.
مبارزات پیش از انقلاب اسلامی
آیت‌الله ممدوحی با اوج گیری قیام ملت ایران علیه رژیم پهلوی به مبارزه با استبداد و اختناق موجود پرداخت و در این راه بارها مورد تهدید و تعقیب مأموران ساواک و دستگاه امنیتی قرار گرفت اما دست از مبارزه نکشید. در همین خصوص و از همان سال‌های آغاز تشکیل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با آنها همکاری داشت و در امور گوناگون به برنامه‌ریزی برای مبارزه پرداخت. وی در اماکن و شهرهای گوناگون سخنرانی‌های تندی علیه رژیم پهلوی انجام می‌داد و با شناخت هجمه‌های فرهنگی و ضرورت تلاش برای خنثی کردن شبهه‌های مارکسیسم و کمونیسم به تلاش برای آشنایی جوانان با مبانی اسلام و نقد دیدگاه‌های مکاتب التقاطی می‌پرداخت که گاه به دستگیری و بازداشت وی نیز می‌انجامید.
وی پس از انقلاب به حمایت خود از امام خمینی (ره) و آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری ادامه داد و در مسایل گوناگون همواره مدافع انقلاب بود.
سمت‌های اجرایی
آیت‌الله ممدوحی علاوه بر تدریس در حوزه علمیه، نماینده مردم کرمانشاه در دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری بود و همچنین سمت عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را در اختیار داشت.
خدمات و تالیفات
زندگی آیت‌الله ممدوحی سرشار از تلاش‌های علمی و فرهنگی است. وی در سال‌های عمر خود بارها کتاب های فقهی و اصولی تا سطح کفایه الاصول را تدریس و از این رهگذر شاگردان بسیاری را تربیت کرد. همچنین با توجه به نیاز حوزه‌های علمیه به آشنایی با علوم عقلی و با توجه به ضرورت های موجود در جهان اسلام و با سفارش آیت‌الله جوادی آملی به تدریس علوم عقلی روی آورد.
علاوه بر تدریس در حوزه علمیه، آیت الله ممدوحی آثار فراوانی را به رشته تحریر درآورده است که از آن میان می‌توان به «شرح صحیفه سجادیه، شرح نهج‌البلاغه، شرح رساله الولایه علامه طباطبایی، رساله‌ای در علم امام، حقوق اساسی، انسان و جهان در شناخت مکتب اسلام، اجتهاد و تقلید، حکمت حکومت فقیه و شرح رساله الوجود کاشف الغطاء» اشاره کرد.
همچنین وی بارها در مجامع عمومی و در شهرهای گوناگون به سخنرانی و تبلیغ مبانی اسلام و شیعه پرداخت که همواره با استقبال اقشار گوناگون به ویژه جوانان روبه‌رو می شد.
دیدگاه‌ها
آیت‌الله ممدوحی به عنوان استاد مبرز حوزه علمیه قم دیدگاه های مختلفی در ارتباط با مسایل سیاسی و اعتقادی داشت. وی در دوره هجوم همه‌جانبه به ارزش‌های ناب اسلامی و انقلابی، وارد میدان شد که روشنگری ها و سخنرانی‌هایش درباره گروه‌های فاقد مشروعیت سیاسی، هرگز از یاد مردم مومن و انقلابی نخواهد رفت. یک نمونه از دیدگاه های او در مورد جریان‌های روشنفکرنما در کشور است که آنها را جریان بسیار خطرناکی می دانست و معتقد بود: روشنفکرنماها از ابتدا مزاحم بودند و اجازه نمی دانند امور پیش برود. این افراد باعث شدند که رشد لازم برای کشور در طول این مدت متوقف شود در حالی که این رشد باید بسیار بیشتر از اینها باشد.
وی همچنین در خصوص میزان نفوذ و تاثیر گذاری روحانیت میان مردم معتقد بود: عده ای می خواهند نقطه ضعف درست کنند و این نقطه ضعف را به رخ بکشند؛ لذا می گویند رابطه کم شده است، اما این اظهار نظرها دقیق نیستند. همین حالا؛ روحانیون در روزهای نخست حضور در دانشگاه اغلب مورد بی اعتنایی قرار می گیرند، اما بعد از مدتی او را بشدت مورد احترام قرار می دهند. خود ما وقتی در گذشته به دانشگاه ها می رفتیم، اوایل می گفتند این روحانی چه دارد که بگوید؟ اما وقتی حضور ما تداوم یافت، در دانشجویان حالت جدی پیدا می شد.
درگذشت
سرانجام این استاد فرهیخته حوزه علمیه پس از آن که در چند سال گذشته مبتلا به سرطان شده بود، پس از سال ها خدمت به اسلام و انقلاب سه شنبه یکم مهر 1399 خورشیدی دعوت حق را لبیک گفت. آیت الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه در پیامی درگذشت آیت الله ممدوحی را تسلیت گفت و نوشت: آن دانشمند فرهیخته از پیشگامان انقلاب اسلامی و دارای مراتب ارزشمندی از دانش و معرفت و فضیلت بود و آثار گرانبهایی از ایشان به یادگار مانده است و خدمت‌های آن مرحوم در جامعه مدرسین و مجلس خبرگان رهبری و دیگر سنگرها از حسنات ماندگار وی بشمار می‌آید.
*س_برچسب‌ها_س*
