دیپلماسی پویای ایران در مرزهای قفقاز

به نظر می‌رسد پس از تحولات اخیر در منطقه قفقاز جنوبی، ایران با تغییری استراتژیک در سیاست خارجی خود در این منطقه در تلاش است تا با نگاهی متفاوت از گذشته به تحولات منطقه قفقاز جنوبی توجه کند و از این رو شاهد تحرک جدید در سیاست‌های کشورمان در این منطقه هستیم.

به گزارش ایسنا، بحث تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی مهم ترین موضوعی بود که در پی تحولات اخیر قفقاز مورد توجه قرار گرفت و جمهوری اسلامی ایران نیز بارها در این زمینه اعلام کرد که به هیچ عنوان تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی و تاریخی را نمی‌پذیرد و این مساله جزو خطوط قرمز ایران به شمار می‌رود.

متاسفانه مفاد توافق آتش بس میان آذربایجان و ارمنستان به گونه‌ای تنظیم شده که در برخی از بندها ابهاماتی در خصوص راه های مواصلاتی و مرزها وجود دارد و به همین دلیل شاهد بودیم که در جریان تحولات اخیر آذربایجان با استناد به همین توافق، بخش‌های دیگری از ارمنستان را ضمیمه خود کرد تا بتواند مسیر ارتباطی‌اش را با تغییر مرزها گسترش دهد. این مساله با واکنش جمهوری اسلامی ایران و همچنین ارمنستان مواجه شد.

نباید فراموش کنیم قفقاز جنوبی از لحاظ ژئوپلیتیکی برای ایران حائز اهمیت است زیرا راه مواصلاتی است که ایران را به اروپا و اوراسیا متصل می‌کند و اهمیت کریدور شمال به جنوب و ترانزیتی این منطقه بر کسی پوشیده نیست.

حسین امیر عبداللهیان در جریان سفر به ارمنستان و در دیدار با رئیس مجلس ملی این کشور اعلام کرد که ایران برای همکاری با ارمنستان در حوزه انرژی و حمل و نقل آمادگی دارد. همچنین وزیر امور خارجه کشورمان به اولویت همکاری با همسایگان در رویکرد سیاست خارجی دولت اشاره و احترام به حاکمیت تمامیت ارضی ارمنستان را همچون دیگر همسایگان کشورمان واجد اهمیت دانست.

وی تاکید کرد: استان "سیونیک" در ارمنستان یکی از کریدورهای اصلی ترانزیت شمال به جنوب است و ما ارمنستان را یکی از مسیرهای مهم ترانزیت شمال به جنوب می دانیم و برای تقویت این مسیر ترانزیتی، گسترش آن و سرعت دادن به حرکت کامیون داران و مسافران در این مسیر حداکثر همکاری را با ارمنستان خواهیم داشت.

طی روزهای اخیر سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در قاپان با حضور وزیر امور خارجه کشورمان افتتاح شد و وی در این مراسم تاکید کرد که تصمیم دولت جمهوری اسلامی ایران برای گشایش سرکنسولگری خود در این منطقه نشانگر عمق روابط دیرینه و تاریخی مردم دو کشور ایران و ارمنستان است. جمهوری اسلامی ایران امنیت ارمنستان را امنیت منطقه می داند و سیاست ما احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان است.

جمهوری اسلامی ایران با اصلاح وتغییر در بخشی از سیاست های خود در منطقه قفقاز جنوبی در تلاش است تا ثبات و امنیت در این منطقه حکمفرما شودکاملا مشخص است که جمهوری اسلامی ایران با اصلاح وتغییر در بخشی از سیاست های خود در منطقه قفقاز جنوبی در تلاش است تا ثبات و امنیت در این منطقه حاکم شود این مساله علاوه بر اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان از رزمایش اخیری که توسط نیروی زمینی سپاه برگزار شد واضح است، در واقع ایران طی روزهای اخیر با دو اقدام تاکتیکی پیام خود را به کشورهای منطقه و همسایگان شمالی اعلام کرد که تا چه اندازه این منطقه برایش اهمیت دارد و تحرکات آن را رصد می‌کند.

سید عباس موسوی سفیر کشورمان در باکو نیز در توئیتی در خصوص رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه در توییتی نوشت:" پیام روشن رزمایش اقتدار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران برای کشورهای همسایه صلح، دوستی و تحکیم امنیت پایدار و برای دشمنان اعلام آمادگی برای دفاع از مرزهای کشور و پاسخ قاطعانه به هرگونه تهدید و مداخلات کشورها و رژیم های فرامنطقه ای است.

سیدعلی سقائیان سفیر سابق کشورمان در ارمنستان در تحلیل خود از تغییر سیاست‌های ایران در خصوص تحولات منطقه قفقاز با توجه به سفری که اخیرا وزیر امور خارجه کشورمان به ارمنستان داشت به ایسنا گفت: قطعا در ارتباط با تحرک جدیدی که در سیاست خارجی با همسایگان شاهد هستیم، به نظر می‌رسد سفر امیرعبداللهیان یک قدم مثبت هم برای ایران هم برای همسایه شمالی ما اعم از باکو و ایروان بود. اگر سوابق تاریخی خود را مشاهده کنیم جمهوری اسلامی ایران همواره در جهت صلح و ثبات تلاش کرده به ویژه در خصوص مناقشه قره باغ تاریخچه این مساله نشان دهنده نقش مهم و تاثیرگذار ایران است.

باید در نظر داشت که علاوه بر ایران، ارمنستان هم به دنبال تغییر سیاست های خود در عرصه روابط خارجی است، عبدالرضا فرجی راد سفیر پیشین کشورمان در نروژ نیز معتقد است ارمنستان بعد از جنگ اوکراین و کم توجهی روسیه تا حدودی سیاستش را تغییر داده و علی رغم این که تا چند ماه پیش تلاش می کرد خود را با روسیه تطبیق دهد و به نوعی وابسته به روسیه بود اما اکنون سیاستش در حال تغییر است ضمن این که علاقه‌مند به رابطه خوب با روسیه است، می خواهد با ایران، اروپا و حتی آمریکا روابطش را گسترش دهد.

تحرکات اخیر ایران در حوزه دیپلماسی و نظامی در این منطقه پیام مهمی برای کشورهای منطقه دارد که ایران به دنبال صلح، ثبات و امنیت در منطقه استراتژیک قفقاز جنوبی استجمهوری اسلامی ایران باید در راستای سیاست تعامل با همسایگان ضمن تقویت همکاری ها نسبت به حساسیت‌های موجود با توجه به استراتژیک بودن موقعیت منطقه ای همواره توجه کرده و در زمان مناسب اقدامات مقتضی را در دستور کار قرار دهد.

بنابراین با توجه به چنین اعلام مواضعی از سوی ایران کاملا مشخص است که جمهوری اسلامی ایران نسبت به این منطقه و اهمیت راهبردی آن حساس بوده و برایش دارای اهمیت است و تلاش می‌کند تا تعامل خود را پس از وقفه و غفلتی که داشته با همسایگان شمالی گسترش دهد. طبیعتا این نوع نگاه و گفت‌وگوهای اخیر انجام شده میان مقامات دو کشور و برگزاری رزمایش نیروی زمینی سپاه در این برهه زمانی حامل پیام مهمی برای کشورهای منطقه از سوی ایران است که تاکید دارد صلح و ثبات در منطقه قفقاز جنوبی مورد تاکیدش بوده و با هرگونه تغییری در مرزهای ژئوپلیتیکی این منطقه مخالف است.