رشد تولید با مهار تورم چگونه محقق می شود؟

در گفت‌وگو ویژه خبری امشب با حضور آقایان فلاح، سعدوندی کارشناسان اقتصادی و رحانی معاون اقتصادی پژوهش مجلس با موضوع راهکار‌های بلند مدت تورم مورد بررسی قرار گرفت.

سوال: چرا در کشور تورم دو رقمی داریم؟

سعدوندی، ما متاسفانه 52 سال دچار تورم در کشور شده ایم، شاکله اقتصاد ما، تورم خوب ما در دهه 40 بود، دولت یعنی ارز دریافت می‌کند، به بانک مرکزی می‌دهد و این موضوع از دهه 50 با ما بوده است به طوریکه باید دریافت ارز ریالی تفکیک شود.

سوال: راهکار برای مهار تورم چیست؟

فلاح: در سال‌های اخیر افزایش نرخ سود بانکی درست است که تورم را بسیار کاهش داده و آن را به حد تک رقمی رسانده است، اما اثرات مخرب و ویرانگری در اقتصاد کشور داشته است، اثرات رکودی و کاهش تقاضای کالا‌ها برای رفع نیاز واقعی بازار این افزایش نرخ سود بانکی در بازار ایجاد کرده است و در نتیجه تولید را با مشکل مواجه کرده است.

نقدینگی باید به سمت تولید حرکت کند، نقدینگی بدون رشد تولید معنا ندارد، خلق پول و نقدینگی بدون تکاسر نقدینگی معنایی نخواهد داشت.

اقدامی که بانک مرکزی در راستای جمع کردن نقدینگی انجام داد، به قدری با تدبیر و احتیاط بوده است که بورس هم با کمبود نقدینگی و افت شدید مواجه نشود. به نظر می‌رسد این جمع کردن نقدینگی آن هم به صورت ملایم بتواند تورم نقطه به نقطه و ماهانه را در ماه‌های آتی با وقفه‌ای که طبیعتا سیاست‌های اقتصادی دارند، کنترل شده پیش ببرد و شاهد روند کاهشی باشیم.

سوال: خلق نقدینگی را چطور پیش بینی میکنید؟

سعدوندی: نقدینگی از طریق خلق پول بانکی رشد می‌کند و خلق پول بانکی چگونه رشد می‌کند که این موضوع به این بستگی دارد که بانک، دولتی، خصوصی و یا بینابین است. معمولا در بانک‌های خصوصی، چون به سودآوری توجه دارند و نسبت کفایت سرمایه را رعایت می‌کنند، نقدینگی نمی‌تواند بدون ضابطه رشد کند. این نوع بانک‌های خصوصی که در کشور تعدادشان کم است بهترین پاسخ به رشد نقدینگی بالا هستند. یعنی اگر ما بانکداری خصوصی واقعی داشتیم چه بسا نرخ رشد نقدینگی در حد امروز نبود.

نکته دیگر این است، وقتی که دولت کسری بودجه بالا دارد در کشوری مثل کشور ما که ابزار‌های مالی توسعه پیدا نکردند یا اگر هم توسعه پیدا کردند به دلیل نگرش‌های غلط، ناآگاهی‌های عمومی در میان کارشناسان اقتصادی وجود دارد از ابزار‌هایی مثل اوراق برای تامین کسری بودجه دولت استفاده نمی‌شود.

پس تنها راه کنترل کسری بودجه دولت این است که استفاده از منابع بانکی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از پول پرقدرت بانک مرکزی استفاده خواهد شد. ما صنعت بالنده در کشور داشتیم این صنایع به دلیل قیمت گذاری دستوری در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. سوال: تک رقمی شدن تورم چگونه در کشور مدیریت می‌شود؟

روحانی معاون اقتصادی پژوهش مجلس: متاسفانه بنگاه‌های پا دچار ناترازی شده اند، براساس کنترل تورم باید در حوزه ارزی ورود کرد به طوریکه باید یک ثبات در بازار ارزی داشته باشیم.

باتوجه به تورم در کشور طبیعی است که نرخ ارز نوسان داشته باشد، ما دنبال هدفی هستیم و آن هم اینکه این تورم دو رقمی که اقتصاد ایران تقریبا پنجاه سال دچارش هست را تک رقمی کنیم یا کنترل کنیم. مثل اغلب کشور‌های دنیا، این کار چه الزاماتی دارد؟ تقریبا هیچ کسی روی این موضوع اختلاف نظر ندارد که در شرایطی که کسری بودجه مزمن وجود دارد حرف زدن از کنترل تورم خیلی واقعی نیست. برای انجام کنترل تورم 5 سال زمان نیاز وجود دارد، اصلی‌ترین سیاستی که هم‌اکنون بانک مرکزی باید برای کنترل تورم انجام دهد، کنترل ترازنامه بانک‌هاست، نه افزایش نرخ بهره. اگر این را پذیرفتیم که سیاست پولی اصلی باید کنترل ترازنامه باشد.

سوال: سیاست کنترل تورم چگونه انجام می‌شود؟

اصلا برای کنترل تورم باید از ابزار سیاست ترازنامه استفاده کند. بایددبه سمت سیاست ارزی ورود و حرکت کنیم، باید ببینیم کدام سناریو بودجه محقق می‌شود. یک سناریو این است که درآمد نفت کامل تبدیل به پایه پولی شود که در این صورت تورم به بیش از 100 درصد می‌رسد. شرایط دیگر این است که با تاخیر درآمد نفت تبدیل به پایه پولی شود.

سخن آخر را بفرمایید؟

سعدوندی: متاسفانه رشد نقدینگی و تورم موجبات تورم‌خواری را برای حوزه‌های مختلف از قبیل دولت، بازار سرمایه، مالکان دارایی‌هایی از قبیل ارز، طلا، املاک و مستغلات و صاحبان کارخانجات و ماشین آلات فراهم می‌سازد.

تورم و تحلیل رفتن قدرت خرید آحاد جامعه مشکل گشای بسیاری از کسری‌های مختلف از قبیل کسری بودجه، کسری ارزش در نظام تولید، کسری شود، کسری توان باز پرداخت تسهیلات، کسری وثایق تسهیلات پرداخت شده و کسری کارآمدی و تدبیر مدیران شده و همه این کسری‌ها با تورم پوشش داده می‌شود.