ریشه تاریخی بزرگ‌ترین گردهمایی مذهبی دنیا
پیاده‌روی اربعین، بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه مذهبی در دنیا است. اما ریشه تاریخی راهپیمایی اربعین به کجا باز می‌گردد و این مراسم بزرگ مذهبی چه قدمتی دارد؟
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از رهیاب، پیاده‌روی اربعین یکی از آیین‌های بزرگ مذهب تشیع است که همه‌ساله تا روزهای منتهی به 20 صفر (اربعین حسینی) برگزار می‌شود. جمعیت زیادی با پای پیاده از نقاط مختلف عراق و سراسر جهان با هدف زیارت حرم امام حسین (ع) راهی کربلا می‌شوند و بیشتر زائران، از مسیر نجف به کربلا می‌روند.
بنا بر برخی پژوهش‌ها، راهپیمایی اربعین از زمان امامان معصوم در بین شیعیان رایج بوده است. آیت‌الله قاضی طباطبایی در کتاب «تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء»، راهپیمایی اربعین را سنت شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان حکومت‌های بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند. آیت الله قاضی طباطبایی در این کتاب عنوان کرده است که کاروان اسیران کربلا و اهل‌بیت امام حسین در همان اولین اربعین در سال 61 هجری بر سر تربت سیدالشهدا حاضر شده‌اند. محدث نوری اما از جمله کسانی است که بازگشت اهل بیت (ع) را در همان اربعین نخست بعید شمرده است. جابر ابن عبدالله انصاری به همراه شاگردش عطیه عوفی نخستین زائران حرم امام حسین (ع) بودند که پس از واقعه عاشورای سال 61 هجری از مدینه رهسپار عراق شدند و روز بیستم صفر به کربلا رسیدند. زیارت اربعین سیدالشهدا یادگار جابر ابن عبدالله است. در برخی منابع شیعه آمده است که در روز اربعین، حضرت زینب (س) و امام سجاد همراه با هشتاد و چهار نفر وارد کربلا شدند و پس از گفتگو با جابر عبدالله انصاری، قبر مطهر امام حسین (ع) را زیارت کردند و از آنجا زیارت اربعین آغاز شد. در برخی از روایات تاریخی بیان شده که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» (متوفی سال 1281 قمری) رسم بوده است. پس از دوره شیخ انصاری این سنت فراموش شده بود که محدث نوری مجدداً آن را احیا کرد. محدث نوری اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که 3 روز در راه بود و حدود 30 نفر از دوستان و اطرافیانش وی را همراهی می‌کردند. محدث نوری از آن پس تصمیم گرفت، هر سال این کار را تکرار کند، ایشان آخرین بار در سال 1319 هجری با پای پیاده به زیارت حرم امام حسین (ع) رفت. نویسنده کتاب «ادب‌الطف» در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. این کتاب در سال 1346 هجری شمسی منتشر شده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است. راهپیمایی اربعین در زمان حکومت صدام و پس از آن با روی کار آمدن حزب بعث در عراق، برگزاری مراسم‌های مذهبی محدود شد و همچنین برقراری هر نوع موکب و پیاده‌روی به سمت کربلا ممنوع شد. با این وجود مردم نجف در 15 صفر 1398 قمری، برابر با 1977میلادی آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شدند و کاروانی 30 هزار نفری به سمت کربلا حرکت کرد. این حرکت با برخورد حکومت مواجه شد و تعدادی کشته شدند. در مسیر نجف به کربلا، نیروهای ارتش به زائران حمله کرده و هزاران نفر را بازداشت کردند. تعدادی کشته شدند، برخی به اعدام و برخی دیگر به حبس ابد محکوم گردیدند. سید محمدباقر صدر و سید محمدباقر حکیم در این راهپیمایی تاریخی نقش داشتند و امام خمینی نیز این قیام مردمی را تأیید کرد. بعد از این حادثه، وقفه‌ای در اجرای مراسم عزاداری با شکوه و پیاده‌روی‌های دسته جمعی ایجاد شد، هر چند که برخی اخبار حکایت از پیاده‌روی مخفیانه مردم در زمان حکومت صدام داشته که گاهی منجر به شهادت این افراد توسط نیروی‌های حزب بعث شده است. با سقوط حزب بعث عراق در سال 1382 شمسی، مراسم راهپیمایی اربعین بار دیگر در عراق احیا شد و پس از آن، هر ساله جمعیت بیشتری نسبت به سال قبل در آن شرکت می‌کند. در آغاز این حرکت دو تا سه میلیون نفر در آن حضور داشتند؛ ولی در سال‌های بعد تعداد زائران شرکت‌کننده در این راهپیمایی به بیش از ده میلیون نفر رسید. در راهپیمایی اربعین، زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‌کنند اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیاده‌روی انتخاب می‌کنند. انتظار می‌رود امسال هم حدود دو میلیون زائر ایرانی در راهپیمایی اربعین شرکت کنند. مسافت پیاده‌روی میان دو شهر نجف و کربلا حدود 80 کیلومتر است و برای پیاده‌روی کل مسیر بین نجف و کربلا، زمانی در حدود 20 تا 25 ساعت لازم است.درباره اربعین روایات زیادی وجود دارد، از میان همه اینها جرقه زیارت اربعین امام حسین عسکری (ع) از همه مهمتر است. تا قبل از امام عسکری (ع) شدیدترین مضیقه‌ها برای زیارت امام حسین (ع) وجود داشت مثلا در زمان امام هادی (ع) زمین کربلا شخم زده می‌شود. از زمان امام عسکری (ع) این فشارها رو به کاهش می‌گذارد.
زیارت امام حسین (ع) با فضیلت‌ترین عملی است که هر انسانی می‌تواند انجام دهد، حال باید پرسید که شهادت بالاتر است یا زیارت امام حسین (ع)؟، در روایتی نیز آمده که وقتی زائر به زیارت رفت، هنگام بازگشت گناهی برای او باقی نمی‌ماند و به درجه‌ای می‌رسد که کسی که در راه خدا به خون خود آغشته شده است به آن مقام نمی‌رسد.
امام باقر (ع) می‌فرماید اگر مردم می‌دانستند در زیارت امام حسین (ع) چه فضیلت‌هایی وجود دارد، از شوق جان می‌دادند و از شدت حسرت زیارت قالب تهی می‌کردند. کسی که این روایت را نقل می‌کند از حضرت می‌پرسد در این زیارت چه هست؟ حضرت پاسخ می‌دهد هزار حج و هزار عمره مقبول برای زائر می‌نویسند و اجر هزار شهید از شهدای بدر را می‌یابد. چرا ثواب زیارت امام با شهادت مقایسه شده است؟
مهمترین کارکرد شهادت ایجاد امنیت و اقتدار برای جامعه دینی است. امام خمینی (ره) در مورد عزاداری می‌گوید شما انگیزه این گریه و این اجتماع در مجالس روضه را خیال نکنید که فقط این است که ما گریه کنیم برای سیدالشهدا، سیدالشهدا احتیاج به این گریه‌ها دارد و نه این گریه‌ها خودش - فی نفسه - کاری از آن می‌آید، لکن این مجلس‌ها مردم را مجتمع می‌کنند و یک وجهه می‌دهند، سی میلیون، سی و پنج میلیون جمعیت در دو ماه محرم و خصوصاً دهه عاشورا، یک وجهه، طرف یک راه می‌روند. یکپارچگی جلوی آسیب دیدن را می‌گیرد که امام در این زمینه مطالب بسیاری دارند. مثلاً می‌فرمایند «همین اجتماعات است که ملت را بیدار می کند.» امام به ظرفیت عزاداری امام حسین (ع) نگاه می‌کند. هیچ عامل روانی دیگری نمی‌تواند در دنیا موجب این پدیده شود.
امام زمان (عج) برای ظهورش چنین مقدمه‌ای لازم دارد. «اگر شیعیان ما جمع شوند و قلب‌های خود را با هم متحد کنند برای اینکه به عهدی که با ما دارند وفا کنند، مژده ملاقات ما به تأخیر نخواهد افتاد و دیدار ما برای آنها سرعت خواهد گرفت.» لذا تجمع در اربعین علامت ظهور است. شرط کمک خدا این است اجتماع قلوب برای وفای به عهد صورت گیرد و ما این امر را در اربعین می‌بینیم که همه یک دل‌اند و یک چیز می خواهند.
انتهای پیام /