زاینده‌رود زیرتیغ انتقال آب بن - بروجن

اصفهان - یک بام و دو هوای مسئولان درباره زاینده رود وتخصیص990میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل طرح انتقال آب بن - بروجن از این رودخانه تایک سال آینده کلاف سردرگم این حوضه پرتنش راپیچیده تر می‌کند.

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها - ندا سپاهی: برغم وعده‌های دولت مبنی بر رفع مشکلات و احیای زاینده‌رود، در لایحه بودجه 1401 که کلیات آن به تصویب مجلس رسیده هیچ بودجه و سهمی برای احیای این رودخانه در نظر گرفته نشده است اما از سوی دیگر نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی از تأمین اعتبارات لازم برای انتقال آب موسوم به بن - بروجن و تخصیص بودجه 990 میلیارد تومانی برای تکمیل پروژه تا پایان 1401 خبر داده است.

احمد راستینه نماینده مردم شهرکرد، بن و سامان با بیان اینکه برای تکمیل پروژه بن - بروجن اعتباری معادل یک هزار و 200 میلیارد تومان نیاز است، گفت: در 2 هفته گذشته پیرو جلسات مستمر برای رفع مشکلات آبی استان جلسه‌ای با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور برگزار و تصویب شد 400 میلیارد تومان اعتبار دیگر برای تکمیل این پروژه در سال جاری تخصیص یابد که این امر محقق شد. همچنین اعتباری که از محل ردیف ملی برای این پروژه برای سال 1401 تعیین شده 90 میلیارد تومان است و از محل صندوق تنش آبی دولت نیز پس از پیگری‌های زیاد 500 میلیارد تومان دیگر برای سال آینده تصویب شد که با جذب این اعتبارات، علاوه بر تکمیل اصل پروژه، خطوط آنتنی آبرسانی به 13 شهر و روستای در مسیر این پروژه نیز اجرا خواهد شد."

او افزود: در سال گذشته با سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به استان و پیگیری‌های مستمر مجمع نمایندگان استان، 220 میلیارد تومان برای این پروژه اختصاص یافت و با تدوین سند جامعی برای کاهش تنش‌های آبی استان با حضور رئیس مجلس و پیگیری‌های مبسوط، در سال جاری نیز موفق به تخصیص اعتباری بالغ بر 250 میلیارد تومان برای تکمیل این پروژه شدیم اما کماکان اجرای این پروژه مهم نیازمند اعتبارات قابل توجه دیگری بود که با وجود مشکلات فراوان و کسری بودجه دولت پیگری‌ها ادامه یافت و نتایج ثمربخشی داشت."

آنطور که مسئولان استان چهارمحال و بختیاری پیشتر اعلام کرده بودند عملیات اجرایی طرح انتقال آب بن - بروجن در این استان بیش از 70 درصد پیشرفت داشته است.

به گفته آنان بر اساس این طرح سالانه بیش از 40 میلیون مترمکعب آب از حوضه آبریز زاینده رود با طی مسافتی به طول 128 کیلومتر به حوضه آبریز کارون منتقل می‌شود.

مسئولان چهار محال و بختیاری، معتقدند در شرایطی که بیش از 90 درصد منابع آب مصرفی این استان در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود، بهره‌برداری از این طرح، آب آشامیدنی و بهداشتی بیش از نیمی از مردم در 13 شهر و 11 روستای در مسیر رودخانه را در این استان تأمین خواهد کرد. خط لوله‌ای که از بن آغاز می‌شود و شهرهای سامان، فرخشهر، سفیددشت، شهرکرد، فرادنبه و بروجن را سیراب می‌کند.

این پروژه اولین بار در سفر رئیس دولت نهم به چهارمحال و بختیاری در جلسه هیئت دولت به عنوان یک پروژه ملی تصویب و در دولت دهم رسماً کار لوله‌گذاری آن آغاز شد. طرح انتقال آب بن بروجن در حالی پیشروی می‌کند که براساس بند چهارم مصوبه 9 ماده‌ای شورای عالی آب هرگونه بارگذاری جدید بر حوضه زاینده رود تا پیش از تعیین تکلیف این حوضه ممنوع است. مانند پروژه‌های بر زمین مانده بهشت آباد و کوهرنگ سه که قرار بود در ازای انتقال آب زاینده رود به یزد و کاشان منابع آن را تأمین کنند، سال‌هاست محل مناقشه سه استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان شده و بلاتکلیف است.

از سوی دیگر 26 بهمن ماه سال گذشته پس از کش و قوس‌های فراوان بین دیوان عدالت اداری و کمیسیون رسیدگی به امور آب‌های زیر زمینی استان در مورد پرونده شکایت کشاورزان، فعالان محیط‌زیستی و مدنی از وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری و اصفهان، قاضی این کمیسیون در نهایت به توقف هرگونه تخصیص و برداشت آب در حوضه زاینده رود به ویژه عملیات پروژه بن_ بروجن تا زمان تأمین منبع جدید، رأی داد اما استاندار وقت چهارمحال و بختیاری مدتی بعد اعلام کرد که مصوبه شواری عالی امنیت کشور مبنی بر تأمین امنیت تکمیل این پروژه به دست او رسیده و به شرکت آب منطقه‌ای ابلاغ خواهد شد و هیچ حکمی که مغایر این مصوبه باشد وجهه قانونی ندارد و هیچ قاضی نمی‌تواند جلو تکمیل این پروژه را بگیرد.

آبان ماه امسال بود که وزیر نیرو از رودخانه زاینده‌رود و شرق اصفهان بازدید کرد و از نزدیک در جریان وضعیت بغرنج معیشتی کشاورزان، فرونشست دشت اصفهان - برخوار، خشکی 100 درصدی تالاب گاوخونی و قهقرای محیط زیست اصفهان به واسطه خشکی زاینده رود قرار گرفت و وعده داد برای حل بخشی از مشکلات این حوضه 2 سال زمان نیاز است.

اما در نبود شفافیت در میزان دقیق تخصیص‌ها از زاینده‌رود و یک بام و دو هوای دولت و سازمان برنامه و بودجه در قبال زاینده‌رود، اکنون بیم آن می‌رود که تکمیل و بهره‌برداری پروژه بن - بروجن از این حوضه تیر خلاصی بر حیات این رودخانه و تمدن اصفهان باشد.

حاکمیت پای مشکل زاینده‌رود بایستد

حسین محمد رضایی عضو هیئت مدیره صنف کشاورزان اصفهان با اشاره به اینکه طبق مصوبات دهمین جلسه شورای عالی آب و شورای هماهنگی زاینده رود هرگونه بارگذاری جدید بر رودخانه زاینده رود ممنوع است، به خبرنگار مهر می‌گوید: جای سوال است طرحی که وجاهت قانونی ندارد و دادگاه آب‌های سطحی و زیرزمینی آن را غیر قانونی دانسته و حکم بر توقف آن صادر کرده و حتی دادگاه تجدید نظر نیز رأی به توقف این پروژه و 32 طرح دیگر استان بالادست داده است، چرا همچنان بودجه برای آن در نظر گرفته می‌شود اما برای زاینده‌رودی که آبی ندارد و یک سال و نیم است آب در آن جاری نبوده در حالی که کشاورزان حق آبه دار و صاحبان اصلی آب هستند با این بی آبی مشکل معیشتی دارند، زمین اصفهان نشست کرده ودر حال فروریختن است و محیط زیست در حال نابودی است و آلودگی هوا بیداد می‌کند جای تعجب است که چرا در هیئت دولت انقلابی بودجه‌ای برای زاینده رود در نظر نمی‌گیرند اما بودجه برای انتقال آب از زاینده رود در نظر گرفته می‌شود؟!

او می‌افزاید: موضوع زاینده رود و مشکلات کنونی رودخانه نیازمند حکم حکومتی است که حاکمیت پای آن بایستد و مشکل را حل کند زیرا به نظر می‌رسد استان اصفهان و نمایندگان آن به تنهایی نمی‌توانند برای احقاق حق و حقوق اصفهان کاری از پیش ببرند و باید حکم حکومتی باشد تا از برداشت‌های غیرمجاز و ظلمی که به رودخانه زاینده رود می‌رود، جلوگیری کنند.

عضو هیئت مدیره صنف کشاورزان اصفهان با بیان اینکه 2 درصد جمعیت و هفت درصد اراضی حوضه زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری است، خاطرنشان می‌کند: این درحالی است که 98 درصد جمعیت و 93 درصد اراضی این حوضه در استان اصفهان قرار دارد اما نمی‌دانیم چرا به اسم شرب می‌گویند نیمی از استان چهارمحال بی آب است و می‌خواهند از زاینده رود آب ببرند در صورتی که استان چهارمحال حدود 10 میلیارد در سال از بارش‌های جوی بهرمند است و سهم ناچیزی از آن نصیب استان اصفهان می‌شود.

این تصمیمات اصفهان ستیزی است

محمدرضایی می‌افزاید: درحالی که کارون چهار نزدیک ترین منطقه به بروجن است که با حفر 11.5 کیلومتر تونل می‌توانند آب را ثقلی از سبزکوه به این شهر و روستاها اطراف انتقال دهند اما طرحی که از زاینده رود در حال اجرا است با 255 کیلومتر خط لوله فرعی و اصلی می‌خواهند از حوضه بی آب و بیمار زاینده رود آب را به حوضه پر آب کارون ببرند که آب مازاد آن به خلیج فارس می‌ریزد.

او می‌گوید: این گونه تصمیمات درقبال زاینده رود ضدیت و اصفهان ستیزی است که قصد نابود کردن این دیار را دارند و این مشکل به دست حاکمیت رفع می‌شود.

عضو هیئت مدیره صنف کشاورزان اصفهان اضافه می‌کند: کشاورزان خواستار تاریخ باز گشایی آب هستند و در دهه اول بهمن ماه باید آب برای کشت غله آنها بازگشایی شود.

قانون، فصل الخطاب موضوع زاینده‌رود است

همچنین مهدی طغیانی نماینده مردم اصفهان و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره تخصیص بودجه برای تکمیل طرح انتقال آب بن - بروجن به خبرنگار مهر می‌گوید: بررسی لایحه بودجه 1401 هنوز در کمیسیون تلفیق شروع نشده و در مرحله مقدماتی است و اینکه برخی نمایندگان گفتند تخصیص‌هایی را در مجلس برای طرح‌ها تصویب کرده‌ایم صحبت دقیقی نیست زیرا هنوز در مجلس اصلاً اتفاقی نیافتاده، ممکن است نماینده‌ای پیشنهادی داده باشد و بگوید من چنین پیشنهادی مطرح کرده‌ام، اما در مجلس بودجه‌ای مصوب نشده است.

او درباره طرح انتقال آب بن - بروجن خاطرنشان می‌کند: بارگذاری روی زاینده رود خط قرمز اصفهان است؛ مصوبات شورای عالی آب به ویژه مصوبات 9 ماده‌ای معروف، فصل الخطاب موضوع زاینده رود است که به هیچ وجه بارگذاری جدید از جمله بارگذاری‌هایی که مصوب بوده اما تا زمان این مصوبه شورای عالی آب اجرا نشده بود، پذیرفته نیست.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: در تابلو منابع و مصارف حوضه زاینده رود نیز تخصیصی به نام بن - بروجن وجود ندارد درحالی که تابلو منابع و مصارف سند رسمی وزارت نیرو است‌، از این رو ابداً بارگذاری روی زاینده رود مطرح نیست.

طغیانی می‌افزاید: ممکن است در استان چهارمحال و بختیاری بخواهند طرح‌های آبرسانی انجام دهند این به استان اصفهان ارتباطی ندارد اما آنچه به ما مربوط می‌شود برداشت از زاینده رود است و قانونی که فصل الخطاب بین افراد و موضوعات مختلف است، در این باره تعیین تکلیف کرده است و اجازه برداشت نمی‌دهد.

عضو هیئت رئیسه و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می‌کند: برداشت از زاینده رود خط قرمز ما است و اصلاً موضوع قابل مذاکره و کوتاه آمدن نیست که نظر شخصی باشد؛ بحث طبیعت است و خسارات و نابودی که دارد در اصفهان اتفاق می‌افتد که این‌ها قابل جبران نخواهد بود.

او به موضوع احیای زاینده رود اشاره می‌کند و می‌گوید: در دولت جدید پس از جلساتی که برگزار کردند مقرر شد اصفهان طرحی را تهیه کند که در نهایت بسته راهکارهای احیای زاینده رود به جمع بندی رسید و استاندار آن را به تهران فرستادند. این برنامه برای احیای زاینده رود کارشناسی، جامع و دربرگیرنده است که احیای تالاب نیز در آن دیده شده است زیرا رودخانه و تالاب با هم پیوند خوردند. بودجه مورد نیاز آن برای مدت چهار سال برآورد شده که باید تلاش کرد بخشی از آن برای شروع کار در سال آینده اخذ شود.

طغیانی خاطرنشان می‌کند: اکنون زمان تدوین بودجه گذشته است و باید با رایزنی با ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه اصلاحاتی برای اعتبارات انجام داد و امید است اعتبارات خوبی جذب کنیم.

انتقال آب از زاینده‌رود راهکار تأمین نیاز آبی بن‌- بروجن نیست

در ادامه مهران زینلیان معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان درباره پروژه بن - بروجن از زاینده رود به خبرنگار مهر می‌گوید: در بسته راهکارهای احیای زاینده رود به کل حوضه توجه شده و منافع چند استان همجوار در نظر گرفته شده است. مذاکره برای منافع هر چهار استان یکی از معیارهاست و معتقد هستیم همانطور که برادران ما در بن - بروجن به آب نیاز دارند ما نیز در زاینده رود به آب نیاز داریم اما راهکار انتقال آب از حوضه ضعیف زاینده رود نیست بلکه باید از حوضه دیگر باشد.

او تصریح کرد: هم اکنون صحبت‌هایی از انتقال آب از حوضه خلیج فارس در کشور مطرح است در حالی که آب از حوضه کارون به دریا می‌رود؛ چرا از این حوضه به بن - بروجن آب نمی‌برند؟ از این رو معتقد هستیم تصمیم‌گیری در این حوضه باید بر مبنای عدالت و علم باشد و طرح بازنگری شود.

اصرار بر انتقال آب از زاینده رود در شرایطی که استان اصفهان با معضلات زیست محیطی و اجتماعی درگیر است و ممکن است هر لحظه دچار چالشی جدید در این حوزه باشیم، امری نادرست تلقی می‌شود و نیاز است که حاکمیت برای رفع مشکل زاینده رود ورود کند.