زنگ آغاز جشنواره رادیو به صدا درآمد / یادآوری یک صدای ماندگار توسط معاون صدا

به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی بخشی‌زاده معاون صدا در ابتدای سخنانش به سالروز آزادسازی خرمشهر اشاره کرد و گفت: در این روز، گرامی می‌داریم یاد تمامی شهدای هشت سال دفاع مقدس را، همچنین دوم خرداد مصادف است با درگذشت مهران دوستی که تقریبا هفت سال از درگذشت وی در سال 94 می‌گذرد.

وی در ادامه یاد و خاطره شهید حسن صیاد خدایاری را که در راه آزادی بشریت زحمت کشید را گرامی داشته و به ترور محمد باقر محمد باقروف، رهبر شیعیان تاجیکستان که به ضرب گلوله افراد ناشناس ترور شد، اشاره کرد و گفت: شهدا به گردن ما حق دارند.

معاون صدا با اشاره به برگزاری نخستین جشنواره مستند رادیویی، ادامه داد: از میان قالب ها و ساختارهای برنامه سازی ساختارهایی مانند مجله، نمایش، ترکیبی، گزارش، برنامه‌های گفت‌وگو محور و مسابقه در رادیوی کشور ما سابقه‌ای طولانی دارند، اما قالب‌هایی مانند «مستند» از دیر باز با بی‌مهری مواجه بوده است.

وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد، رادیو با برخورداری از ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌تواند در عرصه تولید برنامه های مستند نیز نقش به سزایی ایفا کند. البته که رادیو سعی کرده در طول چند سال اخیر، از ساختارهای نوین برنامه‌سازی بهره ببرد و در این بین، گرچه ساختار مستند، ساختار نوینی در برنامه‌سازی نیست، اما گونه‌هایی از این نوع و همین طور رویکردهای نوین به مقوله مستند، در این نخستین جشنواره برنامه های مستند و جشنواره‌های آینده مورد تاکید خواهد بود.

وی تصریح کرد: انتظار از یک مستند رادیویی بیان واقعیت‌های جامعه و جهان به شیوه‌ای جذاب، مستدل و روایتمند است که آگاهی مخاطب را در مورد یک موضوع یا سوژه، بالا ببرد. مترتب بر این رویکرد، معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران با هدف «احیای ساختار و ارتقای جایگاه مستند رادیویی»، «شناسایی و معرفی استعدادهای حوزه مستند»،«به روز رسانی دانش مستندسازان»، «گسترش و جذب مخاطبان مستندهای رادیویی»،«افزایش جذابیت های ساختار مستند» و همچنین به منظور شناسایی و معرفی برترین آثار مستند رادیویی در سطح ملی و ایجاد رقابت سازنده بین مستندسازان، تصمیم گرفت نخستین جشنواره مستندهای رادیویی را با درونمایه امید و همبستگی ملی، با عنوان «پژواک» برگزار کند که امید است با کمک پروردگار متعال جشنواره پژواک به این مهم کمک کند.

بخشی‌زاده تاکید کرد: ما با رویکرد واقع گرایانه ای، شعار جشنواره را «صدای واقعیت، پژواک حقیقت» انتخاب کرده ایم تا تصویری از جوهره اصلی مستند یعنی بازنمایی حقیقت را در این جشنواره، شاهد باشیم وشعار جشنواره مبتنی بر سر واژه عنوان «پژواک» انتخاب شد.«پ» بر پژوهش‌محور بودن،«ژ» بر ژرف اندیشی و عمیق بودن، «واو» بر وضوح و شفافیت کیفیت شنیداری،«الف» بر اصالت محتوای اثر و بدیع بودنش و «کاف» مبتنی بر کارایی و اثر بخشی است.

معاون صدا با اشاره به محورهای جشنواره ادامه داد: این جشنواره در سه بخش «اصلی»،«مردمی» و «مستند نگاری» سامان یافته و سعی شد نقش مردم در این جشنواره پررنگ تر احساس شود.

وی ادامه داد: در بخش اصلی جشنواره نیز ساختارهایی چون «مستند محض»،«مستند بازسازی»، «مستند داستانی»،«مستند گزارشی» و «مستند چهره نگاری» مورد مداقه و بررسی قرار گرفت.

همچنین در بخش مردمی نیز «مستند گزارشی»،«مستند روایی» و «مستند بازسازی» نیز مورد ارزیابی واقع شد تا ظرفیت های آن در قالب فایل های صوتی و یا پادکست نمایان تر گردد. در بخش فرعی جشنواره هم مستند نگاری رادیویی مد نظر قرار گرفت و آثار این بخش مورد بررسی و تجزیه و تحلیل واقع شدند.

بخشی‌زاده گفت: طی این فرایند، محورهایی چون سبک زندگی ایرانی اسلامی، هدایت فرهنگی با شیوه های جدید، هویت ملی و انقلابی، پراکندن امید و نشاط، همبستگی همراه با وحدت ملی، عدالت گستری و مطالبه‌گری و مقابله با امواج خصمانه تحریف از جمله موضوعاتی بودند که منظومه محتوایی جشنواره بر اساس آن شکل گرفت و بسیاری از برنامه‌سازان با تکیه بر علاقه‌مندی‌شان به مستند، آثار ارزشمندی را به جشنواره ارسال کرده‌اند.

وی در خصوص زمانبندی و اجرای دقیق برگزاری این جشنواره گفت: از ابتدای آذر سال گذشته کمیته‌های 7 گانه ای شامل «کمیته اطلاع‌رسانی»، تبلیغات و فضای مجازی،«کمیته کارگاه‌های برنامه سازی»،«کمیته فنی»،«کمیته آموزش»، «کمیته برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه»، «کمیته برنامه ریزی و کنترل پروژه» و «کمیته پشتیبانی و امنیت» از ابتدای آذر سال گذشته تشکیل شد تا به رتق و فتق و تمشیت امور محوله بپردازند. با تشکیل کمیته ها و با انتشار فراخوان جشنواره در 20 آذر سال گذشته، رسماً جشنواره کار خودش را شروع و در ادامه با دریافت آثار و داوری آثار ادامه داد.

بخشی‌زاده با اشاره به ملاک های داوری این دوره از جشنواره گفت: پژوهش محور بودن آثار، ژرف‌اندیشی و عمیق بودن نگاه به مسئله و موضوع، وضوح و کیفیت شنیداری و همین طور پرداخت هنرمندانه فنی، اصالت محتوای اثر و بدیع بودن آن، هدف گذاری و انتخاب رویکرد مناسب، محل ارزیابی بود تا در انتها با اعلام برنامه های راه یافته به مرحله نهایی، امروز در این مراسم خدمت شما باشیم.

وی ادامه داد: به جاست یادآوری شود که مستند شاخه‌ای بزرگ از صنعت برنامه‌سازی است که به منظور مستندسازی جنبه هایی از واقعیت تولید می‌شود. مهمترین کارکرد برنامه‌های «مستند» آگاهی‌بخشی است که در این باره رسانه‌های سعی می‌کنند آثاری با کیفیت و با پشتوانه پژوهشی تولید کنند.

وی ادامه داد: 387 اثر در بخش‌های مختلف جشنواره دریافت شد که پس از پالایش اولیه 255 اثر به مرحله داوری راه پیدا کردند که از این تعداد 98 اثر در بخش گزارشی، 46 اثر در بخش مستند محض، 43 اثر در بخش مستند داستانی، 42 اثر در بخش مستند چهره نگاری و 26 اثر هم در بخش مستند بازسازی قرار داشت.

معاون صدا تصریح کرد: در بخش موضوعی جشنواره هم در چهار موضوع مدافعین حرم، مدافعین سلامت و دفاع مقدس و محیط زیست با تمرکز بر مسئله آب، زبان فارسی و گردشگری دریافت شد. 221 اثر هم در بخش مردمی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که پس از پالایش اولیه 115 اثر به مرحله نخست داوری ارسال که تعداد 25 اثر آن شایسته حضور در مرحله دوم داوری شناخته شدند. در بخش مستند نگاری رادیویی هم 28 اثر به جشنواره ارسال شد که 5 اثر آن به مرحله نهایی جشنواره رسیدند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با وجود شرایط و محدودیت هایی که از طرف برگزار کنندگان جشنواره در خصوص تعداد آثار ارسالی از شبکه ها تعیین شده بود که شاهد استقبال گسترده برنامه‌سازان در شبکه های ملی و استانی از جشنواره بوده‌ایم.

وحید جلیلی قائم مقام رئیس سازمان صداوسیما از دیگر سخنرانان نخستین جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک» گفت: هنرمند با نگاه زیبای خود می‌تواند زیبایی‌ها را حتی در دل سنگ، کشف کند. البته در این بین نگاه‌های دیگری هم هست که نه تنها زیبایی‌ها را نمی‌نوازد بلکه به انکار آن نیز بر می‌خیزد.

وی به صورت واگویه و درد دل با همکاران سازمانی خودش ادامه داد: بعد از فوت آقای شجریان دوستان سلبریتی استوری زده بودند که بزرگترین سوگ اجتماعی در ایران بعد از مرگ دکتر مصدق. به دوستان گفتم باید سیمرغ بلورین گنجاندن چند دروغ را به این آقا تقدیم کنیم. مگر این‌ها تشییع 72تن شهید هفت تیر را ندیدند، همدلی مردم را در شهادت شهید رجایی ندیدند. زیبایی و شکوه تشییع حضرت امام خمینی (ره) و حاج قاسم را ندیدند. آنجا بود که متوجه این مهم شدم که ما با جریان خشن سانسور مواجهیم.

او در دیگر صحبت‌های خودش گفت: همیشه در 22 بهمن سالروز پیروزی انقلاب اسلامی اخبار معطوف بود به تصویر کشیدن چند خیابان اصلی در پایتخت اما امسال در سالروز پاسداشت پیروزی انقلاب اسلامی، اخبار ساعت 14 از روستاها شروع شد. در واقع ایران خلاصه نمی‌شود به چند خیابان در پایتخت.

جلیلی ادامه داد: مقام معظم رهبری فرمودند که ما در بزرگترین جنگ نرم هستیم. معتقدم شماها سربازان این میدان هستید، میدانی که در آن خصم، ظالمانه‌ترین رفتارها را بر خودش مباح می‌داند. این ماییم و این میدان و چیزی برای پیروزی در آن کم نداریم.

وی تاکید کرد: ما دو راه در پیش داریم یکسری امتیاز و مشکلات داریم، با تمام داشته‌ها و نداشته‌هایمان باید در جنگ نرمی که دشمن طراحی کرده پیروز میدان باشیم و بر مشکلاتمان غلبه کنیم.

در بخشی از این برنامه رجب سلمانی دبیر جشنواره طی سخنانی گفت: از اینکه بنده و همکارانم در نخستین جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک» افتخار آن را داریم که در خدمت خانواده بزرگ و صمیمی رادیو باشیم خوشحالیم و ازاینکه توانستیم به لطف خداوند متعال بستری را فراهم آوریم که مستندسازان، اساتید اندیشمندان، هنرمندان، خبرنگاران و مدیران گرد هم بیایند تا در این رویداد بزرگ رسانه ای از برکات معنوی آن بهره‌مند شدیم. خوشحالیم که گامی به سوی تحول برداشتیم و خوشوقتیم که این گام به وقت سالروز آزادسازی خرمشهر همزمان شده است.

وی ادامه داد: دبیرخانه جشنواره مستند با اندوخته‌ای ارزشمند و تجربیات گرانمایه از جشنواره‌های پیشین معاونت صدا و با بهره‌گیری از حمایت‌ها و هدایتگری‌های معاون صدا و رهنمودهای رئیس رسانه ملی، نخستین دوره خود را با قالب و اهدافی نو طراحی و در طی چندین ماه کار و تلاش به اجرا گذاشت.

وی خاطرنشان کرد: پس از تشکیل شورای سیاستگذاری و گروه کارشناسی، چشم‌انداز، اهداف و سیاست‌ها و در نهایت برنامه‌ای جامع برای احیای ساختار مستند رادیویی تهیه شد که برگزاری این جشنواره بخشی از آن برنامه جامع بود.

دبیر جشنواره رادیویی پژواک ادامه داد: تدوین آیین‌نامه منطبق بر سیاست‌های رسانه ملی، تدوین شاخص‌های داوری براساس مولفه‌های بومی شده بین‌المللی و تعیین رویکردهای موضوعی، نمونه‌هایی از پایبست بنایی است که این جشنواره در خان اول خود بنا نهاده است.

قابل ذکر است، استقبال کیفی از اولین جشنواره ملی مستند به اندازه‌ای بود که داوران به دلیل محدودیت در معرفی برگزیدگان تعدادی از آثار راه یافته به بخش نهایی را در کنار برندگان شایسته تقدیر دانستند

اینک ودر آیین افتتاحیه جشنواره پژواک از تهیه کنندگان این آثار تقدیر شد.

اولین اثر که از سوی هیات داوران شایسته تقدیر دانسته شده است، مستند متولد بهمن به تهیه‌کنندگی سرکار خانم مونا توسلی از سوی رادیو قرآن است.

اثر بعدی شایسته تقدیر، مستند پرونده به تهیه‌کنندگی سرکار خانم کتابچی از رادیو اقتصاد

سومین مستند شایسته تقدیر، مستند زمین زیر پای برج به تهیه کنندگی تکتم اعتبار از مرکز خراسان جنوبی اما اثر بعدی که از سوی هیات داوران شایسته تقدیر دانسته شده این مستند چرشنبه به تهیه‌کنندگی محمدفرنام از مرکز اردبیل

و آخرین مستند شایسته تقدیر هم مستند مدال به تهیه‌کنندگی سرکار خانم رقیه آقازاده است از رادیو ورزش.

آثار جشنواره رادیویی «پژواک» در سه بخش اصلی، مردمی و مستند بررسی خواهد شد و برگزیدگان 4 خرداد در مراسم پایانی در مرکز همایش‌های سازمان صدا و سیما معرفی خواهند شد.

در این مراسم وحید جلیلی قائم مقام رئیس سازمان صداوسیما، علی بخشی زاده معاون صدا، شاهید مظفری قائم مقام معاونت صدا، پیشکسوتانی همچون عذرا وکیلی، محمد اسماعیل براری، محمد رحمان نظام اسلامی، مهدی فوادیان و مدیران و برنامه‌سازان و مستندسازان شبکه‌های مختلف رادیویی و مراکز استان‌ها حضور داشتند.