زنگ خطر چابهار برای هندی ها به صدا درآمد
به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران، تلاش هند برای سهم گرفتن از چابهار درست در زمانی که کلنگ زنی راه آهن چابهار در روز 17 تیر آغاز شد و از آن طرف دست دوستی ایران و چین صدر اخبار سیاسی روز است مهاراجه ای ها را به تکاپو انداخته تا برای سهم خواهی بیشتر از چابهار راهی ایران شده و حالا که ایران به تعلل آنها کمی بدبین شده است را مجددا به سر میز مذاکره بازگرداند.
17 تیرماه بود که ایران در غیاب هندی ها که سال‌هاست برای آغاز پروژه راه‌آهن چابهار - زاهدان تعلل می‌کنند ریل‌گذاری این مسیر ترانزیتی مهم را آغاز کرد همزمان با پیشرفت گفت‌وگوها در مورد سند همکاری راهبردی 25 ساله ایران و چین نگرانی مهاراجه ای ها برای بی کلاه ماندن سرشان از چابهار آنها را واداشت تا با مقامات ایرانی تجدید دیدار کنند و آن را به منزله زنگ خطری برای خودشان احساس کنند.
تغییرموضع 180درجه ای هندی ها درمقابل ایران
این بار اما موضع هندی ها برخلاف قبل که از تحریم های آمریکا هراس داشتند یک تفاوت اساسی پیدا کرده بود و آن این بود که تغییر 180درجه ای نسبت به مواضع قبلی شان دادند.
به گفته قدم دارمندرا سفیر هند در ایران آمریکا حق دخالت درباره بندر چابهار را ندارد و هند فارغ از فشارهای ترامپ به فعالیت در چابهار ادامه خواهد داد.
مقام های دولتی دوکشور تاکنون هیچ تغییری در اراده دو کشور برای همکاری‌های مشترک به وجود نیاورده اند اما به نظر می رسد تعلل دوساله و نیمه هندی ها برای از سرگیری سرمایه گذاری هایشان در پروژه ها ایرانی ها را بدبین کرده است و تهران تصمیم گرفت که باتکیه برسرمایه گذاری داخلی پروژه راه آهن را از سر بگیرد.
ناراحتی ایران از تعلل هندی ها در پروژه ها
بلافاصله بعد از کلنگ زنی راه آهن چابهار - زاهدان که با مشارکت پیمانکاران ایرانی صورت گرفت رسانه های هندی این گونه برداشت کردند که تهران قصد دارد هند را از پروژه ها کنار بزند.
اما دیدار مجدد مقام های دوکشور این گمانه را رد کرد و تهران اعلام کرد که برای پروژه‌های آینده آمادگی همکاری با دهلی نو دارد اما در توافق‌های تازه باید طرف هندی تعهد بدهد که تحریم‌های یکجانبه طرف ثالث اثری بر همکاری‌های دوجانبه ندارد.
این درحالی بود که با از سرگیری تحریم های آمریکا علیه ایران هندی ها به بهانه نگرانی از تحریم ها و به رغم معافیت چابهار از تحریم ها اما سرمایه گذاری را پشت گوش انداختند و وعده هایشان برای سرمایه گذاری در چابهار فقط در حد حرف باقی ماند.
علت تلاش پکن برای رسیدن به چابهار
روی دیگر سکه پکن است که از طریق بندر چابهار در ایران می‌تواند مکمل طرح‌های خود در خصوص جاده ابریشم جدید باشد حتی اخباری هم دال بر این وجود دارد که چین به دنبال احداث پایگاه‌های نظامی در اطراف بندر گوادر پاکستان است، از این رو چینی‌ها سعی می‌کنند به همان اندازه که نفوذ خود را در بندر گوادر پاکستان تقویت کرده‌اند، حضور جدی هم در بندر چابهار داشته باشند.
در این راستا چین پیشنهاد کرده است که به هزینه خود یک خط آهن مشترک از بندر گوادر تا بندر چابهار در ایران کشیده شود که بتواند نفوذ زمینی خود را از جاده قره قروم به بندر گوادر و بعد از آن طریق بندر چابهار داشته باشد تا به بخشی از بازارهای خاورمیانه و بعد از آن اروپا دسترسی پیدا کند.
تلاش آمریکا برای عدم حضور چین در چابهار
نکته مهم آن است که در آن سو امریکا سعی دارد با تداوم فضای رقابتی و افزایش نفوذ به هندوستان و افغانستان در چابهار مانع از حضور چین و پاکستان در بندر چابهار شود تا در نهایت برنامه مهم چین یعنی یک کمربند، یک جاده را به شکست بکشاند.
این درحالی است که هند به عنوان یک اقتصاد نوظهور تلاش‌های زیادی برای دستیابی کریدورهای بین‌المللی و ترانزیت کالاهایش از آنها کرده است و با توجه به مشکلات سیاسی بین هند و پاکستان، بندر چابهار گزینه مناسبی برای هند است.
توسعه این بندر از ابعاد گوناگون برای آنها مهم است که از آن میان می توان به رقابت با کشورهای چین و پاکستان، دسترسی به بازار و منابع انرژی به ویژه در افغانستان و آسیای مرکزی ، پیوستگی منطقه‌ای به اوراسیا، تداوم نفوذ در افغانستان و مهار نفوذ پاکستان در افغانستان اشاره کرد.
ازسوی دیگر یکی از مولفه‌های اصلی در سیاست خارجی آمریکا، محدودیت قدرت چین است زیرا آن را تهدیدی برای آینده خود می‌داند و قطعا یکی از ابزارهای آمریکا برای محدودسازی چین، هند است که در میان کشورهای منطقه آمریکا به لحاظ اقتصادی و سیاسی کمترین تعارض را با هند دارد.
از این رو، به دنبال محدودسازی چین، آمریکا از گسترش نفوذ هند در افغانستان و حتی سرمایه‌گذاری این کشور در بندر چابهار در راستای ایجاد ثبات در افغانستان حمایت می‌کند.
چابهار عرصه رقابت چین، هند و آمریکا
تقابل و توازن بین قدرت‌های بزرگ یعنی از یک سو، همسویی آمریکا و هند از سوی دیگر و تقابل هند و آمریکا با چین، می‌تواند فرصت مناسبی را برای ایران فراهم کند به این ترتیب که از توان کشورهای مختلف برای توسعه سواحل مکران و بندر چابهار به عنوان مولفه اصلی این منطقه استفاده کند.
البته باید توجه داشت که وقتی پای رقابت بین کشورها پیش می‌آید امکان ناامن شدن چابهار نیز وجود خواهد داشت و با امنیتی شدن منطقه، به نوعی از رشد اقتصادی آن جلوگیری می‌شود.
گزارش از المیرابابایی