سناریویی تکراری به نام معتادان متجاهر / ساماندهی‌هایی ظاهری که نتیجه‌ای ندارند!
شهرداری تهران معتقد است که عزم خود را برای ساماندهی معتادان متجاهر جزم کرده تا تغییراتی ایجاد کند، اما در ظاهر این دغدغه مندی مشاهده نمی‌شود!
آسیب‌های اجتماعی، حتی لفظش هم بسیار ناراحت کننده و غیرقابل تحمل است، چه برسد به اینکه بخواهیم به صورت جزئی به تمام ابعاد و شاخه‌های آن بپردازیم؛ تعدادشان هم کم نیست و حتما در جریان بیشتر آن‌ها هستید؛ اما در این گزارش قصد داریم به موردی بپردازیم که شما معمولا در طی شبانه روز آن را مشاهده می‌کنید و از آن گله‌مند هستید، زیرا حتی ممکن است امنیت را هم خدشه دار کنند و طبیعتا این موضوع نگران کننده است! صحبت ما این بار در رابطه با معتادان متجاهر پایتخت است. متاسفانه کارنامه معنادار معتادان متجاهر شامل ناامنی‌ها، درگیری‌ها، سرقت‌ها، بیماری‌ها و دیگر آسیب‌ها بیان‌کننده آن است که باید به‌عنوان اولویت به درمان، مقابله، پیشگیری و صیانت اجتماعی آنان پرداخته شود. همچنین از دادستانی و سازمان زندان‌ها تا وزارت کشور و شهرداری، نیروی انتظامی و بهزیستی متولی یا تسهیل‌کننده جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر هستند. تکاپوی زیادی هم شده است، اما آمار و ارقام و تحلیل میدانی از برخی مناطق کشور و استان‌ها گویای نارسایی‌هایی است!
امروز در تهران معتادان متجاهری هستند که براساس قانون در مراکز ماده 15 (خود معرف) و 16 (پذیرش با دستور قضایی) پذیرش نمی‌شوند و رها شدن این افراد در جامعه، از یک سو برای مردم آزار‌دهنده است و از سوی دیگر آسیب‌های اجتماعی را تشدید می‌کند. این‌ها معتادان بالای 65 سال، نوجوانان زیر 18 سال، زنان معتاد و افراد دارای بیماری‌های خاص یا زخم باز، هستند؛ بنابراین شهرداری در قرارگاه اجتماعی متعهد شده با ایجاد زیرساخت‌ها مراکزی برای پذیرش این افراد فراهم کند که 5 مرکز تا پایان هفته راه‌اندازی و 2 هزار ظرفیت جدید ایجاد می‌شود؛ در این راستا شهرداری تهران در دوره جدید معتقد است که عزم خود را برای ساماندهی معتادان متجاهر جزم کرده تا تغییراتی ایجاد کند، اما در ظاهر این دغدغه مندی مشاهده نمی‌شود! در این خصوص فرماندهی انتظامی تهران بزرگ بر این باور است که در تهران حدود 22 هزار معتاد متجاهر دارد و متاسفانه تا به این لحظه ظرفیت جدیدی برای نگهداری از معتادان متجاهر ایجاد نشده است.
طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر بار‌ها تکرار شده، طرحی که تکرارش تا به امروز دردی از این معضل اجتماعی دوا نکرده است! ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران می‌گوید: این بحث با جمع کردن فیزیکی قابل حل شدن نیست. یعنی بازگرداندن معتادان متجاهری که سال‌ها گرفتار این مشکل بودند به این راحتی نیست که شما آن‌ها را جمع کنید و یک دوره چندماهه در مرکزی نگهداری کنید و بعد فکر کنید که پاک شدند و رهایشان کنید. آن‌ها دوباره به چرخه باطل گذشته برمی گردند. این موضوع یک موضوع اجتماعی است و بازتولید دارد. یعنی عواملی در جامعه وجود دارد که آن‌ها را بازتولید می‌کند. هر روز افراد جدیدی وارد این چرخه می‌شوند و تا مشکلات اساسی و ریشه‌ای حل نشود جمع کردن آن‌ها به شکل موقت شاید بتواند چهره شهر را از نازیبایی و ناهنجاری خارج کند، اما بعداز مدتی برمی‌گردند. بزرگراه‌های اصلی و زیبای شهر که معرف فضای سبز و انضباط شهری بودند؛ مثل یادگار امام و شهید چمران که از جنوب تا شمال تهران گسترش دارند؛ محل و نماد نازیبای شهر تهران شدند. نمی‌دانم به کی و کجا تذکر دهم؟! باید برای این مسئله فکری شود. این همه شعار، تبلیغ و قرارگاه نتیجه‌اش این شد؟
نکته جالب اینجاست که 25 آذر سال 1400، علیرضا زاکانی، شهردار تهران ادعا کرد که تا 2 ماه آینده معتاد متجاهر در تهران نخواهیم دید؛ دقیقا نزدیک به 2 سال گذشته و همچنان منتظر همان 2 ماه هستیم؛ اصلا مگر می‌شود طی 2 ماه معتادان متجاهر را جمع آوری کرد؟ باید صبر کنیم و ببینیم در این 2 سال باقی مانده به پایان کار مدیریت شهری دوره ششم چه تحولی در بحث معتادان متجاهر ایجاد می‌شود؟ معتادان، شهروندانی‌اند با مشکلات اجتماعی، روانی و روانشناختی، بنابراین نیازمند توجه و حمایت خاص هستند. واقعیت امر این است که اگر این نیاز‌ها موردتوجه قرار نگیرند، جمع‌آوری معتادان متجاهر به تحقق نتایج مطلوب نمی‌رسد.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی شهری