سیاست جمهوری اسلامی در قبال تحولات افغانستان

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ محمدصادق کوشکی در گفت‌وگو با شبکه خبری تهران‌نیوز با اشاره به تحولات افغانستان و نقش این تحولات در منطقه خاورمیانه اظهار کرد: در تقسیم‌بندی‌های منطقه‌ای افغانستان جزء منطقه غرب آسیا محسوب نمی‌شود، حال این‌که ویژگی‌هایی منحصر به فرد افغانستان در بسیاری از کشورهای غرب آسیا یافت نمی‌شود.

وی گفت: برخی افغانستان را جزو شبه قاره هندوستان ارزیابی می‌کنند و برخی دیگر نیز این کشور را آسیای میانه‌ای می‌دانند، البته نظریه‌های قدیمی افغانستان را جزء کشورهای غرب آسیا محسوب می‌کردند (سه یا چهار دهه گذشته).

این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این‌که هنوز پاسخ قطعی درباره اینکه افغانستان جزء کدام یک از این مناطق قرار دارد، پیدا نشده است، عنوان کرد: فارغ از این موضوعات در اهمیت این کشور تردید وجود ندارد، چراکه افغانستان از معدود کشورهای جهان است که کلکسیونی از منابع معدنی، مواد کانی و رسوبی نایاب دارد.

کوشکی مطرح کرد: اگر نگاهی به جدول تناوبی عناصر یا جدول مندلیف بیندازید مشاهده می‌کنید که نایاب‌ترین و کمیاب‌ترین عناصر در افغانستان یافت می‌شود، به همین دلیل است که در سال‌های بعد از 1979 میلادی اتحاد جماهیر شوروی و در سال 2001 هم آمریکا به بهانه مقابله با طالبان و القاعده به این کشور حمله کردند.

چشم طمع چینی‌ها به منابع کمیاب و نایاب افغانستان

وی یادآور شد: در 20 سال گذشته گروه‌های زمین‌شناسی و معدن‌شناسی آمریکا تمام خاک افغانستان را جستجو و شناسایی کردند، جالب اینجاست که چینی‌ها هم چشم طمع به منابع کمیاب و نایاب افغانستان دارند و دنبال حضور در این کشور آسیایی میانه هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این سئوال که چرا آمریکایی‌ها با وجود مخالفت با طالبان در 20 سال گذشته این گروه را از بین نبردند، بلکه با همراهی انگلیسی‌ها در هفت سال گذشته وارد فاز احیای طالبان شدند؟ بیان کرد: طالبان جدید پدیده آمریکایی نیست، اما زمینه‌سازی احیای این گروه توسط آمریکا و استارت این حرکت توسط انگلیسی‌ها انجام شد.

کوشکی با بیان اینکه نخستین کشوری که دفتر رسمی به طالبان داد، قطر بود و قطر بازیگر انگلیس در منطقه غرب آسیاست، به دلایل عمده نابود نکردن طالبان توسط آمریکا اشاره و تبیین کرد: آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که امکان تسلط بر افغانستان و تبدیل آن به یکی از کشورهای اقماری خود را ندارند و حضور در افغانستان برای آنها هزینه‌بر (هزینه‌های پرستیژی و نیروی انسانی) است.

وی افزود: از سوی دیگر افغانستان در یک دهه گذشته به حوزه نفوذ ایران، هندوستان و روسیه تبدیل شده بود و چین هم آماده بود که به عنوان شریک اقتصادی و سرمایه‌گذار غربی وارد افغانستان شود و این چهار کشور رقبای آمریکا هستند و در حالی که این چهار کشور نفوذ طبیعی در افغانستان داشتند آمریکا این موضوع را برنتافت.

این کارشناسی مسائل سیاسی با بیان اینکه حوزه نفوذ کشورهای چهارگانه (ایران، هندوستان، روسیه و چین) در حال گسترش و توسعه بود و هست، خاطرنشان کرد: آمریکا در این اوضاع در افغانستان تلفات انسانی می‌داد، به همین دلیل به این نتیجه رسید که حال این‌که امکان بهره‌برداری از این کشور را نداریم رقبای ما هم امکان بهره‌برداری نداشته باشند.

کوشکی با بیان این‌که آمریکایی‌ها به این دلیل پروژه احیای طالبان را کلید زدند، تبیین کرد: آمریکا امیدوار بود که حضور طالبان در افغانستان منجر به راه افتادن جنگ داخلی شود تا این جنگ داخلی فضا را برای حضور رقبا ناامن‌تر کند.

وی با تأکید بر این‌که طالبان جدید تفاوت بسیاری با طالبان قدیم دارد، ادامه داد: طالبان فعلی دیگر دنبال تسلط بر افغانستان با دیدگاه وهابی‌گری نیست، بلکه دنبال گرفتن سهم خود از قدرت در افغانستان هستند، همانطور که می‌دانید طالبان یک گروه پشتون پایه است، هرچند که از سایر اقوام در دو سال گذشته به دلیل منافع مالی و کسب قدرت به این گروه پیوسته‌اند. (بخش محدودی از تاجیک‌ها)

افغانستان باید ثبات و آرامش داشته باشد

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه هنوز طالبان یک گروه پشتون پایه است، مطرح کرد: اتفاقی که افتاد این بود که طالبان برای اثبات خود مذاکرات متعددی با آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و بریتنانیا انجام داده بود.

این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این‌که ایران در هیچ‌یک از این مذاکرات حضور نداشت به چرایی این موضوع اشاره و بیان کرد: سیاست جمهوری اسلامی آن است که افغانستان با یک وفاق ملی حکومت تشکیل دهد نه با زور اسلحه و این دیدگاه ساختار ایران بوده است.

کوشکی اشاره کرد: مذاکرات محدودی که جمهوری اسلامی با طالبان انجام داد در راستای حفظ منافع جمهوری اسلامی (کنسولگری‌ها، سفارتخانه‌ها و منافع اتباع ایرانی) بوده است، چراکه تاجران بخش خصوصی جمهوری اسلامی تجارت قابل توجهی با افغانستان دارند و باید سرمایه این تاجران حفظ می‌شد.

وی افزود: بنابراین جمهوری اسلامی برای حفظ مرزها، منافع ملی گفتگوهایی را طالبان انجام داد، آن هم از باب هشدار به این گروه که مراقب منافع، شهروندان و امنیت جمهوری اسلامی باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران توضیح داد: جمهوری اسلامی تلاش کرده حضور طالبان در افغانستان منجر به جنگ داخلی نشود و مدیریتی که ایران در این زمینه انجام داد مانع از بروز جنگ داخلی در افغانستان شده و این نقطه مقابل خواست آمریکایی‌ها بوده است.

این کارشناس مسائل سیاسی عنوان کرد: منافع جمهوری اسلامی ایجاب می‌کند که افغانستان ثبات و آرامش داشته باشد و حکومتی با وفاق ملی و اجماع مردم روی کار بیاید، درصورتی که چنین حکومتی تشکیل شود ایران قطعا حمایت خواهد کرد.

کوشکی تأکید کرد: مادامی که چنین حکومتی تشکیل شده، تسلط طالبان بر افغانستان را دلیل این‌که به‌عنوان حکومت با آن‌ها ارتباط داشته باشیم نمی‌بینیم و طالبان هم پی به این حقیقت رسیده که به تنهایی امکان حکومت بر افغانستان را ندارد و باید حمایت اقوام مختلف را به دست بیاورد.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه طالبان بر بخش زیادی از افغانستان تسلط دارد در حال افزایش سهم خود و پشتون‌هاست که در عالم واقع شدنی نیست، چراکه پشتون‌ها قوم غالب در افغانستان نیستند، بنابراین باید مراقب باشیم که افغانستان به سوی جنگ داخلی پیش نرود و طالبان با وضعیت فعلی مزاحمتی برای ما ایجاد نکرده و امکان ایجاد مزاحمت را هم ندارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که گلوگاه تنفسی افغانستان به آب‌های آزاد و اروپا از ایران عبور می‌کند، خاطرنشان کرد: افغانستانی‌ها تنها از طریق ایران می‌توانند کالای خود را به اروپا ترانزیت کرده و به بندر چابهار و بندرعباس کالا وارد کنند.

کوشکی با بیان این‌که طالبان به شدت مراقب است که با ایران دچار تنش نشود، گفت: سیاست طالبان مبنی بر گفتگوی ملی مورد حمایت جمهوری اسلامی است و طالبان هم ناگزیر است که به وفاق جمعی برسد و افغانستان هرچقدر باثبات باشد ایران هم به همان اندازه ثبات امنیتی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی خواهد داشت، بنابراین تلاش ما حفط آرامش در افغانستان است.

وی با بیان این‌که آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها همواره درصدد بودند ایران را وادار به جنگ با طالبان کنند و در این راه موفقیتی کسب نکردند، افزود: جمهوری اسلامی هوشیارانه مقابل این حیله آمریکا ایستاد و اخباری هم که از ظلم طالبان مخابره می‌شد غلط بود و بنده مشاهده میدانی داشتم و همه ثابت کرد که طالبان فعلی با طالبان گذشته ندارد.

این کارشناس مسائل سیاسی مطرح کرد: در نتیجه طالبان جدید مخلوق آمریکا نیست، بلکه آمریکایی‌ها فضا را مساعد کردند که گروه طالبان رشد کند، بنابراین طالبان جدید ساخته دست آمریکا نیست.

انتهای پیام /