سیدجواد پرئی: هیئت جایی برای همدل شدن افکار مختلف است / "به انسانی که نمی‌توانی اقناعش کنی، محبت کن"
سیدجواد پرئی شاعر و مداح گفت: آقا و خانم محترم که الان داخل هیأت نشسته‌ای، امام حسین در انحصار من و تو نیست و آن کسی که بیرون یک اشتباهی کرده به خاطر آن اشتباه، انسان بدی نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، این روزها که در کشور سوالات و شبهات بسیاری در اذهان مردم به خصوص جوانان وجود دارد و گاهی این شبهات به اعتراض و در نهایت اغتشاش ختم می‌شود، نقش هیئت‌های مذهبی که از سوی مقام معظم رهبری وظیفه جهاد تبیین بردوش آنان گذاشته شده است، بسیار مهم و پررنگ است.
برای بررسی وضعیت عملکرد هیأت‌ها و مداحان در این ایام در ویژه برنامه «محیا» سراغ سیدجواد پرئی شاعر آئینی و نغمه‌پرداز رفتیم که ماحصل این گفتوگو را در ادامه می‌خوانید:
یک کاری نکنیم که اعتماد عمومی دچار نقص و سلب اعتماد شود
تسنیم: در جریانات و اتفاقاتی که در این سه ماه گذشته در کشور افتاد، دشمنان ما موج‌سواری کردند و علیه اعتقادات و مبانی ما شمشیر کشیدند و به میدان آمدند و این وسط یک‌سری شکاف‌هایی هم اتفاق افتاد و باعث شد که یک‌سری شبهات مطرح شود. ما اگربخواهیم در حوزه این موضوع محتوا ارائه بدهیم با توجه به تجربیات شما با چه سختی‌ها و نکات ریزی روبرو می‌شویم که باید به آن توجه کرد و چه باید کرد که این محتوا برود و سر جایش بنشیند؟
اولاً من در حال تجربه کردن هستم و یک دوره گذاری است. هیچ‌کدام از دوستان هم‌سن‌وسال من خیلی اتفاق ویژه‌ای را هنوز رقم نزدیم. شاید اگر عصر زیستن ما مقرن با انقلاب اسلامی نمی‌شد، اصلاً بستری برای بروز و ظهور چنین محصولات و استعدادهایی و... فراهم نمی‌شد. از نکات ریز و حساسیت‌هایش گفتید در تولیدی که متناسب با این ایام است. من خیلی کوتاه بگویم که مهم‌ترین بخش و ظریف‌ترین نقطه آن که خیلی حیاتی است؛ آقایی که می‌نویسی و آقایی که می‌خوانی یک کاری نکن که اعتماد عمومی به تو دچار نقص و سلب اعتماد شود، آن‌قدر باید هنرمندانه بپردازی تا هم حقیقت مشخص شود، هم مخاطب تو اعم از موافق یا مخالف، آن منطق و برهان را نتواند اشکال وارد کند.
دیدار مداحان با رهبر انقلاب، روح تازه در جریان هیئتالان چیزی که خیلی من را متاثر می‌کند این است که محصولات را نگاه می‌کنم و می‌بینم بخش زیادی از دوستان ما جایگاه خودشان و تفاوت‌هایشان را با حاکمیت در برخورد نمی‌بینند، حتی در نوشتن و خواندن. یعنی اینکه یک اتفاقی در خیابان دارد می‌افتد و عده‌ای در آن دشمن هستند و عده‌ای نیز اعتراضی دارند و به هر دلیلی اینها با هم مخلوط و کنار هم قرار گرفته‌اند و یکی به سزای عملش می‌رسد و یکی ممکن است آسیب ببیند، اشتباه، خطای انسانی و هر چیزی. جایگاه حاکمیت در برخورد با این دو قشر با هم فرق دارد، تو اینجا یک فعال فرهنگی، هنرمند مذهبی و یک چهره مذهبی هستی و تو آن آغوش باز باید باشی. داری می‌نویسی و توئیت میزنی و داری پست و استوری می‌گذاری و هر کاری در بسترهای مختلفی که در اختیار است و داری انجام می‌دهی، تو آدمی نیستی که بخواهی دعوا کنی.
نه تویی که سنگ انقلاب را به سینه میزنی حق داری دعوا کنی نه آن کسی که انتقاد دارد. می‌بینم که یک شاعر و یا یک مداح برجسته با یک لحن و کلامی... این که می‌گویم ناظر به دو طرف هست.
ما باید دست شنونده را بگیریم و بگذاریم در دامن امام حسین
تسنیم: مرز این اتفاقی که می‌گویید کجاست؟ این آغوش باز باید برای چه کسانی باشد؟
مشخص است، مثلاً طرف با شات‌گان آمده و مامور را کشته و نارنجک می‌زند و... این که معترض و منتقد نیست، این بدترین رفتارها باید با او انجام شود کمااینکه تا الان نشده است. ولی کسی هست که از دینداری در مولفه حجاب عاملیتش مثل بقیه مولفه‌های دینداری‌اش نباشد و یا اینکه یکی بچه نمازخونی است و این خوبی‌ها را دارد ولی در فلان مولفه ضعف‌هایی وجود دارد، من هم هزارتا دارم. مصاف و مواجه من با این آقا و یا خانم وسط خیابان هم نبوده در یک ساحتی مثل هیأت و یا یک کنفرانس بوده، با آن هیجان وسط معرکه من نباید با آن برخورد کنم، ضمن اینکه رسالت من چیست؟ من آمده‌ام برای دعوت و دوستی و نجات یا آمده‌ام بگویم که تو همچین آدمی هستی و.... اگر ما بلد نباشیم که چطور رفتار کنیم جریان حزب‌الله و هیأت ضربه می‌بیند.
در نوشتن نیز آن ظرافت‌ها و نکات حائز اهمیت نیز خیلی محل توجه است برای خود من، وقتی داری می‌گویی طوری بگو که معلوم باشد از سر عقیده نوشته‌ای. ما بعضاً ممکن است که در حوزه ترانه‌هایی که می‌نویسیم یک‌سری کارها مفاهیم و ترتیب‌هایی در آن هست که خیلی در زبان ترانه شاید جایگاهی نداشته باشد، ما نوشتیم، خوانده شده و یک بازخورد خیلی عجیب و موفقی داشته است. بعد رجوع می‌کنیم که این از قاب بیرون بود پس چرا توی ذوق نزد. هدف‌مان واقعاً این باشد که دست شنونده را بگیریم و بگذاریم در دامن امام حسین (ع). دستش را بگیریم و برسانیم در خانه حضرت زهرا (س). اگر خیلی هنرمند باشیم می‌گوییم شما از یک انسانی با شکل و شمایل من وسط این خیابان‌ها و آشوب‌ها و بلواها یک بدرفتاری دیدی و آن ربطی به خانمی که مادر ما است ندارد، اشتباه سیدجواد پرئی ربطی به امام حسین (ع) و دین و مذهبی و حتی انقلاب ندارد.
دیدار مداحان با رهبر انقلاب برگزار میشودآن آقایی که گردنبدنش را دزدید و آن آقایی که کیف دخترش را دزدیدند حتی حاضر نبوده در آن شرایطی که اوضاع امنی هم بوده از یک کیف‌قاپ بگذرد و چجوری من بیایم از خون برادرم بگذرم. ما بغل‌مان باز است، برای کی؟ برای کسی که اشتباه رفته است، گولش زدند و حواسش را پرت کرده‌اند. اما تو که با انواع سلاح سرد و گرم بیایی وسط خیابان و هر کسی را که دم دستت رسید، چه مماشاتی باید با این کرد و کدام عقل سلیم می‌گوید با این مماشات کن و کجای دنیا با این برخورد نمی‌کنند.
داریم از نامتعادل بودن ضربه می‌خوریم
تسنیم: برخی از اهالی هیأت این روزها در صف مقابل هم قرار گرفتند؟
یک کسی یک جایی اشتباهی کرده است. مزمزه می‌کنم بگویم یا نه؛ ما چهره مذهبی داریم که می‌نویسد و می‌خواند و... یک کلیپ 10 ثانیه‌ای می‌آید که یک ماموری تو گوشی یک خانمی را زده است. من نه قبلش را می‌دانم نه علتش را می‌دانم نه صحت و سقم آن را می‌دانم و انگار کل داستان طراحی شده و دوربین از یک زاویه‌ای که ماکسه نشود و... این 10 ثانیه بیرون می‌آید و آن آقا بلند می‌شود که آی.... اصلاً شما از قبل و بعدش خبر نداری و اصلاً من می‌گویم شما درست می‌گویید آن اشتباه بوده، من اگر بخواهم با همین یک نگاه همه یک مجموعه و سازمان و جریان را به خاطر اشتباه یک نفر نه اشتباه بزرگ 10 نفر زیر سوال ببرم و تخطئه کنم. خب با همین نگاه باید آن کسی که لابلای معترضین آمد و یک خبطی کرد همه معترضین را باید با آن چشم نگاه کنم. مگر ما اینطور نگاه می‌کنیم و واقعاً این‌طوری نیست. یک مقدار که به قضایا نگاه می‌کنیم می‌بینیم داریم از نامتعادل بودن ضربه می‌خوریم.
رسالت نوحه تثبیت مواضع خودمان است
تسنیم: نوحه در این شرایط چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
من جدیداً خیلی کمتر نوحه می‌نویسم و علتش هم این است که من فکر می‌کنم ما اصلاً فکر نمی‌کنیم، الزاماً مطالعه کردن نوحه و ترانه و محتوای شما را قوی نمی‌کند. گاهی اوقات هست که شما خیلی مطالعه کردید و کار پژوهشی کردید و اتفاق ویژه‌ای نمی‌افتد و شما باید بنشینید و فکر کنید. این برهه از زمان اینطور نیست که همین‌طوری کار کنیم و حرف بزنیم و اصلاً چه بهتر کسانی که در کنار یک انسان ایدئولوگ یا اندیشه‌ورز یا کسی که بتواند به آنها خط مشی درستی دهد نبوده‌اند و قرار نگرفته‌اند و یک روش تحلیل نمی‌دانند. یک برهه استراحت کنند و یا چیزهای ساده بگویند، چون لطمه دارد و اگربلد نباشیم چطور بگوییم هزینه دارد.
یکی از رسالت‌ها و ماموریت‌هایی که می‌توان برای آن تعریف کرد که جایگاه نوحه در امروز با این اوصاف و شرایط چیست و کجاست؟ تثبیت مواضع خودمان است. ما یک قشر سیاه داریم و یک قشر خاکستری و یک قشری که با ما داخل هیأت است. یکی از چیزهایی که مهم است خط و نشان کشیدن برای آن بیرون نیست، این را یک دقیقه کنار بگذارید. این را که این تو دارید باید پر کنید و این باید شیرفهم و مسلط شود.
امام خامنه‌ای: "نقشه جامع دشمن" شکست خورد چون محاسبات آنها غلط و اراده جمهوری اسلامی قوی‌تر بودشعر، منبر، روضه و کلامی که آنجا شنیده می‌شود باید این را حسابی مجهز کند برای دو مسئله؛ اولاً خیالش راحت باشد این مسیری که من می‌روم مسیر درستی است. نکته دوم اینکه بتواند در چنین محیط آلوده‌ای از خودش و عقایدش حراست و دفاع کند. اگر بلد نباشی به او چه بگویی و یاد ندهی که چطور از عقیده‌اش دفاع کند و چطور صحبت کند، باب گفتوگو در جامعه بسته خواهد شد. هر جا گفتوگو تمام شود دعوا شروع می‌شود. یکی از دلایلی که در نسل‌های هشتادی به بعد اصلاً نمی‌شود گفتوگو کرد و خشونت‌ها بالاتر است، یک بخشی آن است که می‌بینید انسان‌ها با عقاید مختلف بلد نیستند با هم حرف بزنند.
یک نکته‌ای که خیلی آدم را نگران می‌کند این است که امروز انسان‌های مختلف خصوصاً دهه هشتادی به بعد با هر عقیده و هر نظری هر طرف این غائله اینها نمی‌توانند با هم حرف بزنند. این یعنی پایان گفتوگو و شروع نزاع و درگیری. ما باید در یک جایی مهارت چگونه با هم حرف زدن، چگونه مودبانه و محترمانه حرف زدن را یاد بگیریم. یکی از کارهایی که خیلی خوب است اتفاق بیفتد داخل جریان هیأت همین است. متاسفانه منبرها هم، چون من درگیر هستم و نمی‌توان گفت این تصور من است و دارم از بیرون می‌بینم. من جلسه‌دار هستم و منبرها و مداحی‌ها را نگاه می‌کنم، جریان گفتمان غالب در این بستر بری این روزها خنثی است.
باید از ظرفیت هیأت برای همدل شدن استفاده کنیم
تسنیم: هیأت‌ها در شرایطی مانند اغتشاشات اخیر چه وظایفی دارند و چه نقش آفرینی می‌توانند کنند؟
یک کلامی را از آقای حامد کاشانی شنیدم که خلاصه‌اش این است که امام حسین مختص من و شما نیست یکی تبیین و تفهیم و القای این مفهوم است که آقا و خانم محترم که الان داخل هیأت نشسته‌ای امام حسین در انحصار من و تو نیست و آن کسی که بیرون یک اشتباهی کرده است به خاطر آن اشتباه انسان بدی نیست.
نکته‌ای که خیلی می‌تواند کمک کند این است که از این ظرفیت استفاده کنیم برای دعوت و همدل شدن برای آشتی کردن. هر اتفاق بدی که در خانواده می‌افتد بین دو تا دوست و برادر و خواهر، یک بزرگتری لازم است که پا پیش بگذارد و پا در میانی کند و یک دعواهایی است که واقعاً به جز مادرها هیچ کسی نمی‌تواند آخرش را ختم به خیر کند. خانم یک فرصتی را بدهند و یک شرایطی اتفاق بیفتد که بتوانیم جبران کنیم. رهبری می‌فرماید که من همه حاجت‌هایم را جمع می‌کنم و فاطمیه درب خانه مادرم می‌آورم و یکی هم این است که ما استفاده کنیم.
به آن انسانی که نمی‌توانی اقناعش کنی محبت کن
تسنیم: این هیأتی‌های ما که هر کدام می‌آیند در جامعه و هیأت هم در واقع آئینه‌ای از کل اجتماع است و از دکتر و مهندس هست تا آدم‌های معمولی‌تر تا سن و سال‌های مختلف و... اینها در محیط خودشان چطور باید هم بتوانند تبیین کنند هم اینکه جذابیت داشته باشد؟
یک وقت شما باور و عقیده‌ات این است که من می‌خواهم یک کاری را انجام بدهم و کلام خودت را کافی نمی‌دانی برای آن اثری که مدنظرت است، بحث هم الان یا دعوا می‌شود یا یک چیزی من می‌گویم و یک چیزی او می‌گوید، نگذار به این سمت برود. تو متدین و مقید هستی و مبادی به آن آداب باش و به آن انسانی که نمی‌توانی اقناعش کنی محبت کن. این آدم‌هایی که یک عالمه شبهه دارند دشمن انقلاب نیستند، یک بخشی اشتباه محاسباتی ما هست.
به نظر شما مادر ما حضرت زهرا (س) که می‌رفت در این خانه‌ها را می‌زد، خبر نداشت که کی می‌آید و کی نمی‌آید و چه کسی پای‌کار است و چه کسی با علی هست و چه کسی نیست؟ کارش را می‌کرد. یک، به وظیفه‌ات عمل کن نتیجه‌اش با خداست. خواه یک رفتار ساده می‌تواند برکت بسیار زیادی داشته باشد. دوم، مادر ما رفت با احترام در زد؛ لگد نزد. من هیأتی آن کسی نیستم که در این نزاع بروم لگد بزنم و تحقیر کنم.
با پیش‌فرض اینکه ما می‌دانیم چه رفتاری را باید با مشرک انجام داد با دشمن انجام داد و چه رفتاری را باید با انسانی که دچار استضعاف فرهنگی است، حالا اینجا که ایران خود ماست متعالی‌اش این است که ما بی‌قرار باشیم حتی برای آن مستضعف فرهنگی که در قلب فرانسه است. انسانی که در حقش ظلم شده است به تعبیر آن بزرگترمان آن کسی نیست که از گرسنگی در یمن نان خشک می‌خورد و به سختی... نه. آن یک شِق از استضعاف است، یک مستضعف هم وسط اروپا و آمریکا است، رفاه هم دارد و شرایط زندگی خوبی هم دارد ولی واقعاً اندیشه او را غارت کرده‌اند و چیزی که الان به اسم آزادی دارد در دنیا غالب می‌شود خیلی مفصل است و شاید من گزینه مناسبی نباشم و مجاز نباشم و در حدی نباشم که بخواهم ارائه طریقی کنم و حرفی بزنم راجع به آن.
آن چیزی که دم‌دستی به ذهنم می‌رسد، اگر وقت نکردی مطالعه کنی و اگر کفایت نمی‌کند محفوظات و معلومات شما برای اقناع کسی که می‌خواهی با او بحث کنی، با او بحث نکن. به عقیده‌ات عمل کن و استوار باش و به آن انسان محبت کن، این محال است که به نتیجه نرسد و حداقل می‌شود یک مثال نغز. آن روزی که بخواهند یک کلیپی درست کنند می‌گویند این آدم این‌شکلیه را می‌بینی اینها همه‌شان این جوری هستند. آن دانشجو و استاد دانشگاه و فیلمساز و بازیگر و کارگردان می‌گوید نه من با چنین آدم‌هایی حشر و نشر داشته‌ام همه‌شان این‌طوری نیستند. یعنی خودش می‌خواهد وقتی برای خودش قضاوت کند تو می‌شوی آن کسی که نقض می‌کند و آن دروغی که دارند الان با یک حجم بزرگی در عالم داد می‌زنند و مصداق نقض حقوق بشر و زن می‌شود رفتار مدنی جمهوری اسلامی، بعد در دنیا هر کاری می‌خواهند می‌کنند و آب هم از آب تکان نمی‌خورد.
در هیأت می‌توان یک قرائت مناسب را بدون درنظر داشتن ممیزی‌ها برای مخاطب انجام داد
تسنیم: یکی از ضعف‌های بزرگ ما در عرصه رسانه است، آیا این ضعف‌ها در رسانه هم وجود دارد؟
خیلی از ملاحظات رسانه در هیأت وجود ندارد و خیلی از آن ممیزی‌ها نیست. آقای منبری و شاعر و مداح آنجا پخش‌زنده نیست و پروتکل‌های تلویزیونی ندارد. آنجا تو می‌توانی یک قرائت مناسب را بدون درنظر داشتن ممیزی‌ها برای مخاطب انجام دهی. از دین، از شرایط روز و از همه آن چیزهایی که کمک می‌کند امروز از این تاریکی جهل عبور کنیم و در برهه‌ای که مثلاً حتی ممکن است خود ما هم در رسانه‌ها قرائت دشمن را از خودی زودتر به گوش‌مان برساند، برای مخاطب متدین و هیأتی خودت در آنجا کاری بکن.