شرایط جدید غربال‌گری جنین اعلام شد: حاملگی پرریسک و به درخواست والدین

مهمترین بخش سخنان دکتر سید حامد برکاتی:

- مطابق با «گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران پاییز 99» مرکز آمار ایران، تعداد رویدادهای ازدواج از 533 هزار و 174 رویداد در سال 98 و با افزایش 4.4 درصدی به 556 هزار و 731 در سال 99 رسیده است و جای خوشحالی دارد ما بیش از 10 میلیون دختر و پسر در سن ازدواج و ازدواج نکرده داریم و همین موضوع نگرانی‌هایی را برای ما ایجاد کرده است.

- بحث طلاق یک شاخص زیربنایی است و تقریبا طی 15 سال گذشته آمار طلاق هم زیاد شده اما در دوسال آخر طلاق هم کاهش داشته که اقدامات خوبی توسط قوه قضائیه و بهزیستی انجام شده است.

- اما یک مساله را نباید فراموش کنیم، 50 درصد طلاق های ما در 5 سال اول ازدواج رخ می دهد. 50 درصد طلاق برای همان ازدواج کرده ها بوده و باید جدی گرفته شود و کشور باید در جهت تحکیم بنیان خانواده و تعامل زوجین با یکدیگر بیشتر کار کند. با وجود اینکه بیشترین طلاق های ثبت شده در سال 99 به طول مدت ازدواج یک تا پنج سال معطوف می شود اما در قیاس با سال 98 آمار طلاقهای با طول مدت ازدواج کمتر از یک سال و یک تا پنج سال در سال 99 با کاهش هفت و 2 درصدی مواجه بوده و در عین حال طی سال 99 آمار طلاقهای با طول مدت ازدواج پنج تا بیش از 29 سال در قیاس با سال 98 افزایش داشته است.

-تعداد خانواده های یک نفره ما در سال های اخیر رشد داشته و از 8 درصد به 12 درصد رسیده است و خانواده های دو نفره و سه نفره هم بیشتر شده است. خانواده 4 نفره ثبات نسبی داشته و خانواده 5 نفره و بیشتر هم خیلی کم شده است. کوچک شدن بعد خانواده باعث کاهش تعامل برادر و خواهرها با هم شده است و در فضای خانه رقابت بین خواهر و برادر باعث تعامل می شود و یکی از آسیب های تک فررندی این است که بچه ها برای بدست آوردن یک چیز تلاش نمی کنند بنابراین عدم رقابت باعث عدم رشد اجتماعی می شود.

-در قشر شهر نشین که پدر و مادر شاغل هم هستند این تعامل کمتر است و بحث توسعه الکترونیک که در 15 سال اخیر رشد پیدا کرده و افراد یک شخصیت مجازی در برابر شخصیت حقیقیشان پیدا کرده اند و این باعث شده خیلی احساس تنهایی نکنند اما باز تعامل حقیقی را کم کرده. الان وقتی یک دختر و پسر به عنوان زن و شوهر به زیر سقف می روند از یک محیط خلوت به محیط خلوت می روند و فکر می کنند به ثبات رسیده اند و خیلی هم به فکر فرزند نیستند و در فرزندآوری علاوه بر اقتصاد، من فرهنگ را مؤثرتر می دانم. زیرا در جمعیت شهرنشین در طبقات بالا آسیب های اجتماعی و خانوادگی را بیشتر می بینید با اینکه از نظر اقتصادی وضعیت بهتری دارند و اینجا ضعف فرهنگی وجود دارد. در این جا نهادهای فرهنگی و رسانه ها باید نقش ایفا کنند.

- دختران و بانوان جوان کشور علاقه به تحصیل دارند و حاکمیت هم بانوان را به تحصیل تشویق کرده از طرف دیگر بحث اشتغال است و تعداد زیادی از خانم ها تمایل به شغل دارند و شاغل هم هستند. دوگانه بین فرزندآوری و اشتغال و دوگانه بین فرزندآوری و تحصیل باید توسط حاکمیت سیاستگذاری شود.

- دختر دانشجویی که ازدواج کرده و می خواهد فرزند بیاورد ولی مرخصی دوران بارداری را به او نمی دهند یا خانمی که می خواهد طرح برود و باردار است به دلیل محدودیت های قانونی نمی تواند مرخصی بگیرد باید مورد توجه قرار گیرد. دوگانه تحصیل و فرزندآوری، اشتغال و و فرزندآوری را قانون تکلیفش را روشن کرده البته ریزه کاری هایی هست که نهادهای متولی غیر از وزارت بهداشت باید نظارت لازم را بر اجرایی شدن قوانین داشته باشند.

- متاسفانه هر چه افراد در جامعه ما به سمت تحصیلات تکمیلی رفتند هم ازدواجشان دیرتر و هم فرزندآوریشان کمتر شده است. امیدواریم با اجرای بهینه قانون و برنامه ریزی برای محدودیت های مذکور، به سمت رفع مشکلات جمعیت و فرزندآوری برویم. فززندآوری مهم است اما باید طبق فرمایش رهبری به نخبگان هم توجه شود که فرزندآوری داشته باشند.

- از بعد از تشکیل سلول تخم هیچ کس اجازه ندارد جنین را سقط کند و براساس موازین قانونی که مجلس و سازمان نظام پزشکی تعیین کرده اند، تعداد اندکی در کشور مجوز داده شده که سقط کنند. در ده سال گذشته مجوز سقط، حدود 9 هزار مورد بوده که باید سه متخصص زنان تایید کنند. اینکه فکر کنیم پدر و مادر حق دارند جنین خود را از بین ببرند اینطور نیست چون اگر این طور بود برایش دیه نمی‌نوشتند. به محض لانه گزینی و وقتی اسم آن جنین می شود، سقط کردن فعل حرامی است.

- البته قبل 4 هفتگی یک حکم و بعد از آن حکم دیگری پیدا می‌کند. درست است که در ابتدای لانه گزینی در رحم هنوز روحی دمیده نشده اما این یک انسان است و اگر هم شریعت چنین چیزی را اجازه داده برای موارد خاص است که در قانون موارد آن آمده است. قانون هم به تعدادی مجوز می دهد که اندک است. سقط غیر قانونی را چه کسی انجام می دهد یک فردی که عامل سقط است و کار غیر قانونی می کند و مدرک خاصی هم ندارد و طرف دیگر مادر است. ریشه های سقط باید توسط جامعه شناسان و کارشناسان حوزه های مختلف شناسایی و رفع شود.

- در سال 98 بررسی ملی انجام دادیم و در نمونه ها دیدیم که 20 درصد عوامل اقتصادی را برای سقط بیان کردند. اما سقط ریشه های مختلفی دارد و یک کار فرهنگی عمیق و کار حمایتی بزرگ، درصد بسیار زیادی از سقط های غیرقانونی را کاهش می دهد.

- قانون شرایط غربالگری جنین را کاملا مشخص کرده است و حتما باید به خواست مادر و پدر باشد، ریسک مساله باید توسط پزشک بررسی شود و اگر زوجین برای سندرم داون ریسک پذیر باشند می توانند غربالگری انجام دهند. غربالگری برای افراد پر ریسک اصلا ممنوع نیست خصوصا مشروط به خواسته مادر و پدر.

. در یک بررسی ای که توسط تیم بسیار قوی و تخصصی انجام دادیم در 31 استان کشور، حدود 12.4 درصد زوجین ما ناباروری اولیه و 16 درصد ناباروی ثانویه داشتند. ناباروری اولیه یعنی زوجین به دلیل ذاتی نابارورند یعنی از ابتدا فرزند می خواسته اند اما فرزند دار نشده اند و اینکه زوجینی زیر 35 سال یکسال و بالای 35 سال، 6ماه بخواهند فرزند داشته باشند و نشودف ناباروری اولیه است.