شطرنج تاریخی در بورس تهران

بورس تهران روز گذشته بیستمین روزی بود که بدون وقفه با رشد شاخص کل همراه شد. دیروز برای دقایقی بازار سهام تصمیم گرفت تا استراحت کند و از این رو خلاف روزهای معاملاتی گذشته با افزایش عرضه‌ها مواجه شد. این وضعیت اما حدود یک ساعت بیشتر ادامه پیدا نکرد و معامله‌گران بار دیگر شاهد افزایش تقاضا به ویژه به سبب افزایش جذابیت با کاهش نسبی قیمت سهم‌ها بودند. شرایطی که سبب شد تا ضمن رشد حدود 23هزار واحدی شاخص سهام، ارزش معاملات خرد سهام نیز به رکوردی تاریخی دست یابد. به عبارتی دیگر رژه نقدینگی در تالار شیشه‌ای چنان پرصلابت شده است که هر گونه افزایش عرضه در مقابل زورآزمایی خریداران را به‌دنبال دارد. دیروز این تقابل شدید سبب شد تا مجموع ارزش معاملات خرد در دو بازار بورس و فرابورس از 20 هزار میلیارد تومان فراتر رود که نظیری برای آن در نیم‌قرن فعالیت بازار سهام دیده نمی‌شود.

مقاومت روانی شاخص یک میلیونی؟

به گزارش دنیای اقتصاد، روز گذشته هر چند شاخص سهام موفق به ارتقای 4/ 2 درصدی شد اما همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد هر چه به ابرکانال یک میلیون واحد نزدیک‌تر می‌شود، بار روانی بیشتری بر معامله‌گران بازار تحمیل می‌کند. این موضوع به خوبی در رفتار روز گذشته بورس‌بازان دیده شد. جایی که خلاف رویه گذشته در همان دقایق ابتدایی معاملات شاهد افزایش فشار عرضه و تعدیل نسبی مقدار شاخص کل بودیم. جدا از نزدیک شدن شاخص کل به مرز یک میلیون واحد، شناسایی سود بعد از کسب سودهای عجیب در ماه‌های اخیر نیز در افزایش صبحگاهی عرضه‌ها بی‌تاثیر نبود. هرچند در ادامه قدرت ورودی نقدینگی بار دیگر به سرکوب عرضه برخاست و نتیجه این تقابل جدی میان عرضه و تقاضا عبور ارزش معاملات خرد سهام از مرز 14هزار میلیارد تومان بود که در تاریخ معاملات این بازار بی‌سابقه بود. در فرابورس ایران نیز دیروز شرایط مشابهی را شاهد بودیم و ارزش دادوستدهای خرد در این بازار (بازار اول، دوم و پایه) به حدود 6هزار میلیارد تومان رسید تا در مجموع دو بازار شاهد ردوبدل بیش از 20 میلیارد تومانی نقدینگی باشیم. در مجموع طی معاملات روز گذشته از مجموع 300 نماد معامله شده در بورس تهران، 169 نماد (معادل 56 درصد) در محدوده سبز تابلو به معاملات روزانه خود پایان دادند. این مهم در شرایطی رقم خورد که 105 نماد بورسی با مازاد تقاضا و صف خریدی به ارزش 7/ 13هزار میلیارد تومان همراه شدند و در مقابل تنها شاهد صف فروش 375 میلیارد تومانی در 53 نماد بورسی بودیم.

عرضه بزرگ ادامه دارد

از روز یکشنبه پذیره‌نویسی نخستین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) دولتی مرتبط با سهام بانک و بیمه آغاز شد و دیروز برای دومین روز ادامه پیدا کرد. فروش بزرگی که برآورد می‌شود به 16 هزار میلیارد تومان نقدینگی نیاز داشته باشد و به دلیل تخفیف 20 درصدی دولت انتظار بر این است که با استقبال گسترده مردم مواجه شود. جدا از سیاه و سفید این عرضه بزرگ سهام دولتی اما موجی از گرایش عمومی افراد برای خرید این پذیره‌نویسی ایجاد شده است که حتی اشخاصی که پیش از این شناختی از بورس و سهام نداشتند با مراجعه به بانک‌ها درصدد خریداری باقی‌مانده سهام دولت در بانک‌های تجارت، ملت، صادرات و بیمه‌های البرز و اتکایی امین هستند که مقرر شده از طریق واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) انجام شود. پیش‌تر نیز در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شد که با توجه به سقف دو میلیون تومانی برای شرکت در این پذیره‌نویسی و البته ممنوعیت دوماه برای فروش بعید به نظر می‌رسد تا شاهد فشاری از این بابت بر معاملات بازار سهام باشیم. اما آنچه می‌تواند در ماه‌های آتی در نقش حامی بورس تهران برآید، صدور کد معاملاتی به‌منظور اجرای واگذاری بزرگ سهام دولت و نیز آزادسازی سهام عدالت است. هر چند این مهم روزهای طلایی برای بازار سهام را نوید می‌دهد اما لازمه حصول آن ارتقای سامانه‌های معاملاتی است که روز گذشته بار دیگر با اختلال همراه بود. پذیره‌نویسی سهام بانکی تا 31 اردیبهشت ادامه دارد.

هسته همچنان خسته؟

دیروز نیز هسته معاملات بورس تهران با کندی و اختلال همراه بود و شکایت بسیاری از فعالان بازار را به همراه داشت. اختلالی که سبب شده بود تا معامله‌گران با ناهمخوانی شدید قیمت‌ها در سامانه بر خط کارگزاری‌ها و سایت اطلاع‌رسانی بورس مواجه شوند. این شرایط واکنش مدیرعامل مدیریت فناوری بورس تهران را به‌دنبال داشت. روح‌الله دهقان در این خصوص به «سنا» گفت: کندی معاملات صبحگاهی روز دوشنبه در بورس به دلیل سنگینی سفارشات خرید بود و تا 10 دقیقه بعد از شروع معاملات رفع شد.

وی هرگونه اخلال در این زمینه را رد کرد و توضیح داد: ابتدای صبح و در بازگشایی نمادها چون تعداد سفارشات خرید نمادهای بورسی بسیار زیاد بود، زمان بازگشایی که معمولا حدود 3 دقیقه طول میکشد، حدود 10 دقیقه به طول انجامید و بعد از این زمان شرایط عادی شد. به هر حال این فشار تحمیل شده بر سامانه معاملات سبب شد تا ناظر بازار تصمیم به وقفه معاملات سه نماد «خگستر»، «فولاد» و «وتجارت» در ابتدای بازار گرفته و از سرگیری معاملات این نمادها را به حدود ساعت 11 این روز موکول کند. در عین حال همچنان معاملات سهام تازه‌وارد بورس و فرابورس شامل «صبا»، «شگویا» و «غگیلا» در نبود «شستا» بعد از 12:30 انجام می‌شود تا بار اضافی بر این هسته خسته وارد نشود.

موج توقف‌های 20 و 50 درصدی

شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال 99 تاکنون 28 روز کاری را سپری کرده است و در همین مدت کوتاه موفق به ثبت رشد حدود 91 درصدی شده است. در این شرایط قیمت سهام نیز افسارگسیخته درحال رشد است. دیروز نیز تنها در بورس تهران شاهد وقفه معاملات 17 سهم به دلیل رشد بیش از 20 درصد در 5 روز معاملاتی با وقفه 60 دقیقه‌ای مواجه شدند. 14 بنگاه بورسی نیز در این روز پس از رشد 50 درصدی قیمت سهام خود در 15 روز معاملاتی به‌منظور برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی توسط ناشر متوقف شدند. شرایطی که احتمالا در روزهای آتی نیز ادامه خواهد یافت.

بازگشایی قرمز بازار جهانی

روز گذشته در بازگشایی بازار جهانی شاهد افت بهای نفت و فلزات اساسی بودیم. به این ترتیب دیروز بهای نفت به علت نگرانی‌هایی درخصوص مازاد عرضه و احتمال تشدید جنگ تجاری چین و آمریکا و تهدید اقتصاد جهانی کاهش پیدا کرد. نفت وست تگزاس اینترمدییت (WTI) تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16 روز دوشنبه) با کاهش بیش از یک دلاری (معادل 2/ 5 درصد) به ازای هر بشکه نفت 75/ 18 دلار معامله شد. شاخص نفت برنت نیز 60 سنت (معادل 2/ 2 درصد) افت کرده و به 9/ 25 دلار در هر بشکه رسید.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ازسرگیری اتهام‌زنی‌های مجدد خود علیه چین به دلیل شیوع کرونا ویروس، اعلام کرد اعمال تعرفه را به‌عنوان یکی از راه‌های تلافی‌جویانه در نظر دارد. چین پیش از این هرگونه ادعا مبنی بر شیوع ویروس کووید -19 را بی‌اساس دانست. با تهدید دونالد ترامپ نگرانی‌ها درخصوص اختلاف تجاری آمریکا و چین و تاثیر آن بر بازار نفت تشدید یافته است. علاوه براین، کاهش تولیدات روزانه با لغو برخی از محدودیت‌های تجارت در برخی از ایالت‌های آمریکا و جهان همراه شد. براساس گزارش بیکر هیوز، شمار سکوهای حفاری در هفته منتهی به اول مه 53 عدد کاهش داشته و در مجموع به 325 واحد رسیده که کمترین میزان از سال 2016 است.

قیمت تمامی فلزات پایه دیروز کاهشی بود. به‌طوری‌که بهای هر تن مس با افت 5/ 0 درصدی به 5089 دلار رسید. روی، آلومینیوم و سرب نیز دیروز به ترتیب با افت 8/ 0، 6/ 0 و 8/ 0 درصدی مواجه شدند. با توجه به وضعیت شاخص‌های اقتصادی در اقتصادهای بزرگ و تنش‌های گوناگون، تحلیلگران معتقدند شرایط بازارها در ماه جاری نمی‌تواند خیلی خوب باشد. اقتصاد جهان در اوج بحران حاصل از همه‌گیری ویروس کرونا قرار دارد. با این حال در بورس تهران سهام شرکت‌های کامودیتی‌محور که بیش از 60 درصد از کل ارزش بازار را در اختیار دارند، در مسیر صعودی می‌تازند. شاهد این مدعا رشد 4/ 2 درصدی شاخص کل طی معاملات دیروز در برابر رشد 7/ 0 درصدی شاخص هم‌وزن با اثرگذاری یکسان نمادها بود. این شرایط اما مختص روز گذشته نبود و شاخص کل با اثرگذاری بزرگان نفتی و فلزی از ابتدای سال گوی سبقت را از نماگر هم‌وزن ربوده است. در این راستا در 28 روز سپری شده از سال 99، شاخص کل به رشد 91 درصدی رسیده است. نماگر هم‌وزن اما در همین بازه زمانی به رشد 76 درصدی بسنده کرده است.

همگام با بازیگران

در روزی که شاخص سهام صعود 4/ 2درصدی را تجربه کرد، بازیگران حقیقی برای سی و یکمین روز متوالی در نقش خریدار ظاهر شدند. در این مسیر روز دوشنبه بیش از یک میلیارد و 200 میلیون سهم به ارزش 1174 میلیارد تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد. در میان 38 صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه فلزات اساسی رقم خورد. به این ترتیب دیروز 553 میلیارد و 200‌میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. پس از آن نیز گروه فرآورده‌های نفتی با محوریت «شبندر» و «شپنا» شاهد خالص تغییر مالکیت 328 میلیارد و 400 میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. گروه سایر مالی نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و خالص خرید 177 میلیارد و 300 میلیون تومانی را رقم زدند.

در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت ملی مس ایران و فولاد مبارکه اصفهان در اولویت خرید معامله‌گران خرد قرار گرفت. از این رو دیروز 206 میلیون و 260 هزار سهم «فملی» به ارزش 291 میلیارد و 500 میلیون تومان در سمت حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در «فولاد» نیز حقیقی‌ها خالص خریدی به میزان 180 میلیارد تومان را رقم زدند. سهام پالایش نفت بندرعباس نیز دیروز مورد توجه بازیگران خرد بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از 94 میلیون و 670 هزار سهم «شبندر» به ارزش 160 میلیارد و 830 میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد.

در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه رایانه بورس تهران بودند که مورد توجه معامله‌گران عمده قرار گرفتند. این گروه دیروز شاهد جابه‌جایی حدود 63 میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. همچنین دیروز در گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری، 38 میلیارد و 300 میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در میان شرکت‌ها اما سهام شرکت پتروشیمی شازند شاهد خالص تغییر مالکیت 80 میلیارد و 300 میلیون تومان به سمت پرتفوی حقوقی‌ها بود.